From Wikipedia, the free encyclopedia
گيلکي ميزقؤن گرداگيري ايسه گيلکي ترؤنه'نˇ جي؛ شاملˇ گيلکي فؤلکلؤرˇ ميزقؤن گه خؤره چندين وابين دأنه: شؤنشيني ترؤنه'ن ؤ بيجارسري خؤندگي ؤ چاربداري ؤ گاره سري ؤ أميري خؤني ؤ نؤرۊز خؤني... فؤلکلؤرˇ ميزقؤن بکت؛ گيلکي دئه-سبکؤنˇ ميئنأ ني دستي دأنه شاملˇ گیلکي رپ ؤ گيلکي راک ؤ گيلکي پاپ ؤ... گيلکي ميزقؤنˇ تاريخ وگردنه پۊر زمت پيشه أمما آخرين سربسي گه ياته بۊبؤ ؤ گيلکي ميزقؤنه ايشاره کؤنه وگردنه ساسانيانˇ زمته.[1]
ساسانيانˇ زمتˇ ميئن رى ؤ ديلمؤن ؤ طبرستؤنˇ ميئن تاره بر سايرˇ سازؤن ترجيح دأن ؤ جغيرˇ اين نى ؤ عۊد ؤ چنگ ؤ سۊرنأ ني رواج دأشت. [2]
أبۊ نصر محمد فارابي قؤلي خۊ المۊسيقي کيتابˇ ميئن بأرده گه خۊراسؤني تنبۊر دۊته سيم دأنه ؤ يک نؤعˇ ديگر به نؤم جيلي تنبۊر گه مۊعرب بۊبۊکه کلمهٔ گيلي تنبۊر يا گيلانˇ تنبۊر ايسه ؤ اينˇ کۊک گۊدن؛ خۊراسؤنئنˇ کۊک گۊدنˇ أمرأ تؤفير دأنه.[3]
پيرشرفشاه دۊلايي گه قرنˇ۸ دۊلا ميئن زيويشت ؤ اۊنˇ چاردؤنه'نˇ ديوان گه اۊنˇ جي بۊمؤنسه منقۊله گه پيرشرفشاه اي چاردؤنه'نه ميزقؤنوار خؤند ؤ هين بۊ مردۊمˇ ميئن جادکته ؤ مردۊم اي چاردؤنه'نه خۊشؤن مۊناسبتؤنˇ ميئن خؤندن. اۊستاد أبۊلحسن صبا به هي نؤم استخراج بؤده.
پيرشرفشاهˇ چاردؤنه'ن سينه به سينه نقل بۊبؤکه ؤ ايشؤنه شۊرˇ مايه ميئن به نؤم شرفشاهي خؤندن.[4]
صفويه زمتˇ ميئن ايندؤني گه شيعه ايرانˇ ميئن جادکته ميزقؤن ؤ ميزقؤنزني ؤ ميزقؤنچئن سرأکۊتۊن بۊبؤن ؤ خألي دسرکۊتن (نقاره) بأضي موارد ٚ ره جايز بۊ. اي زمتˇ جي تا مشرۊطه انقلاب گيلکي ميزقؤن رؤنقي ندأشت. ولي چؤن ميزقؤنˇ طبيعت ذاتي ايسه نشأست اۊنˇ جۊلؤ گيتن ؤ اي مۊختصر نۊمۊدؤن خألي تعزيه ؤ مذهبي مراسمؤنˇ ميئن بۊ به اي صۊرت گه اي مراسمؤنˇ ميئن غمأزأ نواؤنˇ جي شيپۊر ؤ طبل ؤ سنج ؤ کرنىˇ مۊسؤن کأرأگيتن. ألبته ميزقؤن باخي جيگه'نˇ ميئنأ ني هرچند کم أما تبلوؤري دأشت. مئلا عرۊس برؤنˇ ميئن درويشؤن شعر ؤ خؤندن ؤ ساز زأن. يا مثلا بيجارسري ترؤنه'ن گه شۊرˇ دستگاه دشتي خۊندش همچنان خؤنده بؤنأبۊ. يا مثلا نقاره زني کۊشتي گيلمرديˇ مراسمˇ ميئن. يا هنده مثلا چۊپانؤنˇ نى زني يا مۊرشدˇ ضرب؛ زۊرخؤنه'نˇ ميئن حماسي أشعارˇ أمرأ پابرجا بۊ.[5] کيايئنˇ خاندان ميزقؤن ؤ هۊنر ؤ فرهنگه خۊش دأشتن مخصۊصا خان احمد خان که ميزقؤن ؤ شعره التفاتˇ ويژه اي دأشت. اينˇ دربارˇ ميئن زيتۊن کمانچه نواز پيلˇ ميزقؤنچي ؤ دربارˇ ميزقؤنچئنˇ رهبر بۊ گه اۊستادؤنه کمؤنچه ؤ تنبۊر ؤ عۊد زأ.[6]
سيد ظهير الدين مرعشي خۊ کيتابˇ ميئن (گيلان ؤ ديلمستانˇ تاريخ) بأرده گه صفوي عصرˇ ميئن؛ دسرکۊتن(نقاره) ؤ سؤرناؤ نى ؤ چنگ ؤ دفˇ جي شکار ؤ ختنه سۊرانˇ مراسمˇ ميئن کارأگيتن.[7]
اي زمتˇ ميئن پۊر سربس گيلؤنˇ ميزقؤنˇ جي نۊمؤنسه. أما رۊح الله خالقي خۊ کيتابˇ ميئن به نؤم ميزقؤن سرگۊذشت منقۊل أز کيتابˇ يادداشتؤني أز ناصرالدين شاهˇ خۊصۊصي زيندگؤني؛ معير الممالکˇ أثر بؤته دأنه گه چندينته زنؤنه ميزقؤنˇ جرگه دربارˇ ميئن زأن گه يکي أز اۊشؤن گۊل رشتي يا کل رشتي زنؤنه جرگه بۊ.[8][9]
گيلؤنˇ زماتين ميزقؤنˇ نۊقطهٔ عطف؛ ميزقؤنˇ مدرسه بنأنأن توسط أبۊلحسن صبا بۊ. أبۊلحسن صبا چندينته پيلˇ قطعه ديلمؤنˇ جي زردˇ مليجهˇ مۊسؤن ضبط بؤده.[10] انقلابˇ مشرۊطه پسي گيلؤنˇ ميزقؤن بشدت ترقي بؤده. اينˇ تبلوؤر فريدۊن پۊررضا ؤ رۊح أنگيز ميرزايي ؤ ناصر مسعۊدي ؤ فرامرز دۊعايي ايسن.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.