Xuízo

Un xuízo é o exame que se realiza dunha persoa ou situación, co fin de chegar a unha conclusión, a capacidade para entender unha cousa ou para chegar cabalmente a unha conclusión. Pero desde o punto de vista do Dereito, existe unha acepción procesual que define o xuízo como o acto no que un xuíz escoita as alegacións das partes, e examina as probas que se lle presentan para ditar unha sentenza. O concepto así delimitado equipárase ao termo "vista ou xuízo oral".

Xuíces da Corte Internacional de Xustiza (2006).

Características

Nas lexislacións de todo Estado de dereito, para que un xuízo sexa válido, o xuíz debe escoitar a todas as partes que poidan resultar afectadas directamente pola resolución que se dite. Cando o xuízo versa sobre cuestións de importancia, é preceptiva a intervención dun avogado para cada parte; nas demais cuestións non é preceptiva, pero dado o alto nivel técnico da lexislación procesual, é conveniente ir asistido dun avogado.

Nos ordenamentos de tradición latina (como a española), o desenvolvemento dos xuízos ha seguir procedementos predefinidos nas chamadas leis de axuizamento, dependendo da orde xurídica de que se trate:

• Xurisdición civil, que xulga as cuestións de dereito privado, patrimonial e familiar: Lei de Axuizamento civil.
• Xurisdición penal, que xulga os delitos e as faltas: Lei de Axuizamento criminal.
• Xurisdición administrativa, para revisar a actuación das administracións públicas: Lei da Xurisdición contencioso-administrativa.

Nos procedementos máis complexos, o xuízo é a parte do proceso no que se produce a asistencia das partes, testemuñas etc., diante do xuíz, e moitas veces vai precedido dun complexo de labor de instrución preparatoria, que pode levar meses ou anos.