Jerry Lewis

Joseph Levitch, coñecido como Jerry Lewis, nado en Newark (Nova Jersey) o 16 de marzo de 1926 e finado en Las Vegas o 20 de agosto de 2017, foi un cómico, actor, cantante, produtor, guionista e director estadounidense. É coñecido polo seu humor slapstick no cinema, a televisión, a radio e o teatro. Orixinalmente formou parella artística con Dean Martin.

Jerry Lewis

(1957)
Biografía
Nacemento	(en) Joseph Levitch 16 de marzo de 1926 Newark, Estados Unidos de América
Morte	20 de agosto de 2017 (91 anos) Las Vegas, Estados Unidos de América
Causa da morte	doenza cardiovascular
Educación	Universidade de California, Os Ánxeles Irvington High School (en)
Actividade
Ocupación	humorista, produtor, produtor de televisión, realizador, humanitario, produtor de cinema, actor, actor de televisión, cantante, actor de cinema, actor de teatro, director de cinema, guionista, escritor
Período de actividade	1931 - 2017
Partido político	Partido Republicano
Xénero artístico	Comedy music (en) e música pop
Instrumento	Voz
Selo discográfico	Decca Records
Compañeiro profesional	Dean Martin: Martin and Lewis
Obra
Arquivos en	Library of Congress Music Division (en)
Familia
Cónxuxe	SanDee Pitnick (1983–2017)
Fillos	Gary Lewis
Premios
(13 de decembro de 2013)  Honorary Member of the Order of Australia (en) (7 de xaneiro de 2010)  Trustees Award (en) (22 de febreiro de 2009)  Prêmio Humanitário Jean Hersholt (pt) (2009)  Salón da Fama de Nova Jersey  estrela no Paseo da Fama de Hollywood  comandante da Lexión de Honra
Sitio web	jerrylewiscomedy.com

Durante máis de corenta anos Lewis foi o presentador do maratón televisivo da asociación de distrofia muscular.

Traxectoria

Lewis naceu en Nova Jersey nunha familia de orixe xudía rusa.^[1] O seu pai, Daniel Levitch, era presentador de vodevil^[2] e a súa nai, Rachel ("Rae") Levitch (Brodsky), tocaba o piano nunha emisora de radio.^[3] Lewis comezou a actuar aos cinco anos e aos quince xa creara o seu "Record Act", no que interpretaba con mímica esaxeradamente as letras das cancións dun fonógrafo. Utilizou inicialmente o nome artístico de Joey Lewis, mais cambiouno para evitar confusións co cómico Joe E. Lewis e o boxeador Joe Louis.^[4]

Conseguiu a fama co cantante Dean Martin no equipo cómico Martin and Lewis durante a década de 1940. A finais da década xa eran coñecidos en toda a nación, primeiro polas interpretacións en clubs nocturnos e despois co seu propio programa de radio. Debutaron na televisión o 20 de xuño de 1948 no programa de Ed Sullivan e comezaron no cinema en 1949 con My Friend Irma.

Porén, as personaxes de Martin nos filmes ían sendo cada vez menos importantes e finalmente a parella acabou rompendo o 24 de xullo de 1956, seguindo ambos os dous as súas carreiras en solitario con éxito. Tras algunhas aparicións xuntos reconciliáronse en 1987 trala morte do fillo de Martin e en 1989 actuaron xuntos no teatro por última vez.^[5]

Trala ruptura, Lewis permaneceu na Paramount e converteuse nunha estrela da comedia a partir do seu primeiro filme en solitario, The Delicate Delinquent (1957).

En 1960 o atraso da estrea de Cinderfella levou á Paramount a pedirlle un filme propio e Lewis debutou como director con The Bellboy. A este seguiron outros filmes coescritos con Bill Richmond.

A partir de 1966 deu clases de dirección na Universidade do Sur de California nos Ánxeles; entre os seus alumnos estiveron Steven Spielberg e George Lucas.^[6] Interveu tamén en musicais, debutando en Broadway en 1994 con Damn Yankees, coreografado por Rob Marshall.^[7]

En 1983 protagonizou The King of Comedy, de Martin Scorsese.

Filmografía

Filmes de Martin e Lewis

Ano	Filme	Personaxe	Notas
1949	My Friend Irma	Seymour
1950	My Friend Irma Goes West	Seymour
1950	At War with the Army	PFC Alvin Korwin
1951	That's My Boy	'Junior' Jackson
1952	Sailor Beware	Melvin Jones
1952	Jumping Jacks	Hap Smith
1952	Road to Bali	'Woman' in Lala's Dream	Cameo
1952	The Stooge	Theodore Rogers	Coguionista sen acreditar
1953	Scared Stiff	Myron Mertz
1953	The Caddy	Harvey Miller, Jr.
1953	Money from Home	Virgil Yokum	Filmado en 3-D
1954	Living It Up	Homer Flagg
1954	3 Ring Circus	Jerome F. Hotchkiss	Reestreado en 1978 como Jerrico The Wonder Clown
1955	You're Never Too Young	Wilbur Hoolick
1955	Artists and Models	Eugene Fullstack
1956	Pardners	Wade Kingsley Sr/Wade Kingsley Jr.
1956	Hollywood or Bust	Malcolm Smith

Filmes de Lewis

Ano	Filme	Personaxe	Notas
1957	The Delicate Delinquent	Sidney L. Pythias
1957	O recruta Bixby	Private Meredith Bixby
1958	Rock-A-Bye Baby	Clayton Poole
1958	The Geisha Boy	Gilbert Wooley
1959	Non abandóne-lo barco	John Paul Steckler I, IV, and VII
1959	Li'l Abner	Itchy McRabbit	Cameo
1960	Visita a un pequeno planeta	Kreton
1960	The Bellboy	Stanley / El mesmo	Tamén director
1960	Cinderfella	Cinderfella
1961	The Ladies Man	Herbert H. Heebert / Mama Heebert	Tamén director
1961	The Errand Boy	Morty S. Tashman	Tamén director
1962	It's Only Money	Lester Marsh
1963	The Nutty Professor	Professor Julius Kelp / Buddy Love / Baby Kelp	Tamén director
1963	O mundo está tolo, tolo, tolo	Man Who Runs Over Hat	Cameo
1963	Who's Minding the Store?	Norman Phiffier
1964	The Patsy	Stanley Belt / Singers of the Trio	Tamén director
1964	The Disorderly Orderly	Jerome Littlefield
1965	The Family Jewels	Willard Woodward / James Peyton / Everett Peyton / Julius Peyton / Capt. Eddie Peyton / Skylock Peyton / 'Bugs' Peyton	Tamén director
1965	Boeing Boeing	Robert Reed
1966	Tres nun sofá	Christopher Pride / Warren / Ringo Raintree / Rutherford / Heather	Tamén director
1966	Way...Way Out	Pete Mattermore
1967	The Big Mouth	Gerald Clamson / Syd Valentine	Tamén director
1968	Don't Raise the Bridge, Lower the River	George Lester
1969	Hook, Line & Sinker	Peter Ingersoll / Fred Dobbs
1970	One More Time	Offscreen voice of the bandleader	Tamén director
1970	Por onde se vai ó frente	Brendon Byers III	Tamén director
1972	The Day the Clown Cried	Helmut Doork	Tamén director; Filmado en 1971/1972; inédito
1981	Hardly Working	Bo Hooper	Tamén director. Estreado en Europa en 1980
1983	The King of Comedy	Jerry Langford	Filmado en 1981; estreado en Europa en 1982
1983	Cracking Up	Warren Nefron / Dr. Perks	Tamén director; estreado en cines en 1985 como Smorgasbord
1984	Slapstick (Of Another Kind)	Wilbur Swain / Caleb Swain	Estreado en Europa en 1982
1984	Retenez Moi...Ou Je Fais Un Malheur	Jerry Logan	Filme francés
1984	Par où t'es rentré ? On t'a pas vu sortir	Clovis Blaireau	Filme francés
1987	Fight For Life	Dr. Bernard Abrams	Telefilme da ABC
1989	Cookie	Arnold Ross
1992	Mr. Saturday Night	Guest	Cameo
1994	Arizona Dream	Leo Sweetie	Filmado en 1991 e estreado en Europa en 1993
1995	Funny Bones	George Fawkes
2008	The Nutty Professor	Professor Julius Kelp / Buddy Love (voz)	Secuela animada do orixinal de 1963
2010	Curious George 2: Follow That Monkey!	Stationmaster	Voz
2011	Method to the Madness of Jerry Lewis	El mesmo	Documental, tamén produtor
2013	Max Rose	Max Rose
2013	Até que a Sorte nos Separe 2	Bellboy	Filme brasileiro; actor invitado
2016	The Trust