poeta húngaro From Wikipedia, the free encyclopedia
Endre Ady de Diósad, nado en Érmindszent o 22 de novembro de 1877 e finado en Budapest o 27 de xaneiro de 1919, foi un poeta húngaro animador do movemento que xirou arredor da revista Nyugat ("Oeste"), que pretendía abrir a cultura húngara á do oeste de Europa.[1] Foi un dos poetas maxiares máis importantes e unha figura significativa do xornalismo húngaro. Influenciado polos simbolistas franceses, foi un poeta que se inspirou tanto en razóns erótico-sentimentais como relixiosas e sociais.
(1908) | |
Nome orixinal | (hu) Ady Endre |
---|---|
Biografía | |
Nacemento | (hu) diósadi Ady András Endre 22 de novembro de 1877 Ady Endre, Romanía (en) |
Morte | 27 de xaneiro de 1919 (41 anos) Budapest, Hungría |
Causa da morte | gripe de 1918 Sífilis |
Lugar de sepultura | Cemitério de Kerepesi (pt) |
Datos persoais | |
País de nacionalidade | Hungría |
Educación | Universidade Eötvös Loránd - ciencias do dereito (1897–1898) Q13389335 - ciencias do dereito (1896–1897) Calvinist College in Zilah (en) (1892–1896) |
Actividade | |
Ocupación | poeta , xornalista , escritor |
Empregador | Nyugat |
Membro de | |
Movemento | Symbolism (en) |
Pseudónimo literario | Ida |
Lingua | Lingua húngara |
Familia | |
Cónxuxe | Berta Boncza (1915–1919), morte da persoa |
Irmáns | Lajos Ady (pt) |
Parentes | Mariska Ady (pt) (curmán) |
Cronoloxía | |
1877 | polidactilia (pt) |
No nome húngaro Ady Endre, o apelido precede ao primeiro nome, pero esta entrada usa a orde habitual en italiano Endre Ady, na que o nome precede ao apelido.
Endre Ady naceu en Érmindszent (actual Căuaș, Romanía). Procedía dunha familia aristocrática de relixión e tradicións calvinistas e era o segundo de tres irmáns. Asistiu á escola primaria en Érmindszent, comezou o bacharelato cos escolapios Carei (Nagykároly en húngaro) e despois continuou en Zalău (Zilah en húngaro). Realizou os seus estudos universitarios na Universidade de Debrecen. Despois dos seus estudos universitarios, traballou como redactor no xornal Budapesti Napló e colaborou coa revista Nyugat. Considerando a cidade excesivamente burguesa, trasladouse durante uns anos a Nagyvárad, Gran Varadino, un centro tranquilo cunha notable vida cultural, onde fundou a revista Holnap ("O día seguinte"). Despois foi un dos animadores do grupo que tiña o seu propio punto de referencia na revista Nyugat.
En 1903 realiza unha viaxe a París, grazas á cal entrou en contacto coas vangardas europeas. Endre Ady reflicte na súa obra o universo de principios de século en plena efervescencia e os tormentos humanos relacionados. En París, onde viviu algúns anos, coñeceu á súa dona, muller dun rico comerciante, Diosyné Brüll Adél[3], a quen rebautizou como "Léda", do personaxe mitolóxico do mesmo nome. Ela é a Léda dos seus poemas, a súa inspiradora de versos amorosos, entre as máis fermosas da literatura húngara; unha muller culta, rica, fermosa e interesante da que o poeta se namora e da que manterá até 1912 un vínculo harmónico e máis frecuentemente atormentado. É ela quen o anima e axuda a ir como correspondente dun xornal a París onde permanecerá un ano enteiro. Despois de separarse de Léda, en 1914 coñeceu a Berta Boncza[4], unha moza de 20 anos á que rebautizou nos seus poemas Csinszka. O 27 de marzo de 1915 casaron e a moza permaneceu con el até a morte de Ady. Cando morreu en 1919, a raíz da sífilis contraída na súa xuventude, todas as persoas que estaban de loito acompañaron o seu cadaleito.
En París tomou conciencia do estado de atraso da súa nación e, despois de regresar á súa terra natal e instalarse en Budapest, con algunhas das súas coleccións de versos Új versek ("Novos versos") 1906, Vér és arany ("Sangue e ouro") 1907, Az Illés szekerén ("No carro de Elías") 1908, Szeretném, ha szeretnének ("Oxalá me quixesen") 1909 e moitos outros que aínda seguirán, sitúase no centro da actualidade literaria que atrae a atención xeral do país e converténdose no estandarte dos innovadores. Na súa linguaxe particular, o mundo poético de Ady é un mundo sumamente variado que vai dende os heroes do pasado aos tormentos dun home prisioneiro dun mundo escravo do diñeiro, dende o seu grande amor vivido a través do furacán. dunha paixón complexa e contraditoria á angustiosa inquietude que agarra obsesivamente ao home moderno, en fin, un mundo aínda absolutamente inédito na poesía húngara. Aínda que influenciado por Baudelaire e Verlaine, segue sendo totalmente húngaro en todas as súas manifestacións e a súa obra é ao mesmo tempo moi moderna e ancestral, vencellada por unha banda ás correntes europeas máis avanzadas e, por outra, ás tradicións seculares. Esta síntese de progreso e carácter nacional así esbozada por el aínda conserva hoxe unha importancia decisiva na Hungría.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.