Didelfimorfos

A dos didelfimorfos (Didelphimorphia) é unha orde de mamíferos,^[1] que agrupa á maior parte dos marsupiais que habitan na actualidade o continente americano.

Didelfimorfos Didelphimorphia Rango fósil: cretáceo superior - actualidade
Sarigüé de Virxinia (Didelphis virginiana)
Clasificación científica
Reino: Animalia Subreino: Bilateria Superfilo: Deuterostomia Filo: Chordata Subfilo: Vertebrata Infrafilo: Gnathostomata Superclase: Tetrapoda Clase: Mammalia Infraclase: Marsupialia Magnorde: Ameridelphia Orde: Didelphimorphia Gill, 1872
Familias, Subfamilias e Xéneros
Véxase o texto

Inclúe 92 especies vivas, todas na familia dos didélfidos,^[1] e moitas máis extintas.

Historia evolutiva

A xulgar polos rexistros fósiles, son dos marsupiais máis antigos que chegaron até os nosos días, e fixérono sen sufrir grandes variacións anatómicas, polo que poden considerarse como fósiles viventes.

Aínda que non hai datos da existencia destes animais en Australia e na Antártida, suponse que deberon habitalas, pois ambos os continentes estaban unidos aínda a Suramérica, no antigo continente e Gondwana, cando os marsupiais apareceron na Terra.

Colonizaban practicamente todos os ecosistemas e entre eles había especies con todo tipo de hábitos alimenticios.

Taxonomía

Descrición

A orde foi descrita en 1872 polo paleontólogo estadounidense Theodore Nicholas Gill.^[1]

Etimoloxía

O nome científico Didelphimorphia está formado pola unión á raíz do nome do xénero tipo da sñua máis importante familia (e única con especies vivas na actualidade) Didelphis, co elemento do latín científico -morphia, plural de -morphus, tirado do grego antigo μορφή ‎morphḗ, 'forma', 'aparencia', 'aspecto'.

Pola súa parte Didelphis está formado polo elemento di-, calco do grego δι-, 'dous', e o termo do grego antigo δελφύς ‎delphýs, 'útero'.

Clasificación

A orde dos Didelphimorphia inclúe dúas familias, pero só unha, a dos Didelphidae contén especies actuais (ademais da maioría das especies fósiles). A clasificación dos xéneros e especies restantes non está terminada de aclarar, existindo algúns de clasificación incerta.

• Orde Didelphimorphia (Gill, 1872)
  • Familia Didelphidae Gray, 1821
  • Familia Sparassocynidae (†) (Reig, 1958)

Porén, dúas das máis prestixiosas bases de datos, o MSW e o ITIS, dan as seguintes clasificacións para a familia dos didélfidos:

Caluromys philander.

Caluromys derbianus.

Chironectes minimus.

Didelphis marsupialis.

Clasificación do MSW

• Familia Didelphidae Gray, 1821 ^[2]
  • Subfamilia Caluromyinae Kirsch, 1977
    • Xénero Caluromys J. A. Allen, 1900
    • Xénero Caluromysiops Sanborn, 1951
    • Xénero Glironia Thomas, 1912
  • Subfamilia Didelphinae Gray, 1821
    • Xénero Chironectes Illiger, 1811
    • Xénero Didelphis Linnaeus, 1758
    • Xénero Gracilinanus Gardner & Creighton, 1989
    • Xénero Hyladelphys Voss, Lunde & Simmons, 2001
    • Xénero Lestodelphys Tate, 1934
    • Xénero Lutreolina Thomas, 1910
    • Xénero Marmosa Gray, 1821
    • Xénero Marmosops Matschie, 1916
    • Xénero Metachirus Burmeister, 1854
    • Xénero Micoureus Lesson, 1842
    • Xénero Monodelphis Burnett, 1830
    • Xénero Philander Brisson, 1762
    • Xénero Thylamys Gray, 1843
    • Xénero Tlacuatzin Voss & Jansa, 2003

Clasificación do SIIT

• Familia Didelphidae Gray, 1821 ^[3]
  • Subfamilia Caluromyinae Kirsch, 1977
    • Xénero Caluromys J. A. Allen, 1900
  • Subfamilia Didelphinae Gray, 1821
    • Xénero Chironectes Illiger, 1811
    • Xénero Didelphis Linnaeus, 1758
    • Xénero Gracilinanus Gardner & Creighton, 1989
    • Xénero Hyladelphys Voss, Lunde & Simmons, 2001
    • Xénero Lestodelphys Tate, 1934
    • Xénero Lutreolina Thomas, 1910
    • Xénero Marmosa Gray, 1821
    • Xénero Marmosops Matschie, 1916
    • Xénero Metachirus Burmeister, 1854
    • Xénero Micoureus Lesson, 1842
    • Xénero Monodelphis Burnett, 1830
    • Xénero Philander Brisson, 1762
    • Xénero Thylamys Gray, 1843
    • Xénero Tlacuatzin Voss & Jansa, 2003

Como vemos, só hai unhas pequenas diferenzas na subfamilia dos Caluromyinae

Notas

1. Wilson, D. E. e Reeder, D. M., ed. (2005): Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference, 3ª ed. Baltimore, Maryland, USA: The Johns Hopkins University Press. ISBN 1-800-537-5487.
2. Didelphidae no MSW.
3. ´Didelphidae Gray, 1821 no ITIS.

Véxase tamén

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Didelfimorfos

Wikispecies posúe unha páxina sobre:  Didelfimorfos

Bibliografía

• Gould, Edwin; McKay, George & Kirshner, David (1988): Encyclopedia of mammals. San Diego, CA, USA: Academic Press. ISBN 978-0-1229-3670-1.
• Grzimek, B.; Schlager, N. e Olendorf, D. (2003): Grzimek's Animal Life Encyclopedia. Detroit: Thomson Gale.
• Kemp, T. S. (2005): The Origin & Evolution of Mammals. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-850761-5.
• Kowalski, Kazimierz (1981): Mamíferos. Manual de teriología. Madrid: H. Blume Ediciones. ISBN 84-7214-229-9.
• McKenna, M. C. e Bell, S. K. (1997): Classification of Mammals Above the Species Level. Nova York: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-11013-8.
• Rodríguez de la Fuente, F. (1970): " Diminutos gigantes de la expansión ocológica", en Enciclopedia Salvat de la fauna. Tomo 8. Suramérica (Región Neotropical). Pamplona: Salvat, S. A. de Ediciones, pp. 67–77.
• Wilson, D. E. & Reeder, D. M., eds. (2005): Mammal Species of the World - A Taxonomic and Geographic Reference. Terceira edición. Baltimore, Maryland, USA: The Johns Hopkins University Press, 2 vols. ISBN 978-0-8018-8221-4.

Outros artigos

• Marsupiais
• Ameridelfos
• Australidelfos

Ligazóns externas

• Order Didelphimorphia Gill 1872 Arquivado 20 de marzo de 2016 en Wayback Machine. en Fossilworks.
• Didelphimorphia Gill, 1872 no ITIS.
• Didelphimorphia na ADW. Con abundante información, imaxes e bibliografía (en inglés).
• Didelphimorphia na EOL. Con información e imaxes (en inglés).
• Didelphimorphia no NCBI.