Cromosoma 8

O cromosoma 8 humano é un cromosoma pertencente a un dos 23 pares de cromosomas humanos. Nas células diploides temos dúas copias deste cromosoma autosómico e nas haploides só unha. Pola posición do seu centrómero é un cromosoma submetacéntrico. O cromosoma 8 comprende 145 millóns de pares de bases e representa entre o 4,5 e o 5,0% do total de ADN da célula.^[5]

Cromosoma 8 humano
Cromosomas do par 8 humano con bandeado G. En cada individuo un dos cromosomas deste par procede da nai e o outro do pai.
Cromosoma do par 8 nun cariograma humano masculino.
Características
Lonxitude (bp)	145,138,636 bp (GRCh38)[1]
No. de xenes	646 (CCDS)[2]
Tipo	Autosoma
Posición do centrómero	Submetacéntrico[3] (45.2 Mbp[4])
Lista completa de xenes
CCDS	Lista de xenes
HGNC	Lista de xenes
UniProt	Lista de xenes
NCBI	Lista de xenes
Visores de mapa externos
Ensembl	Cromosoma 8
Entrez	Cromosoma 8
NCBI	Cromosoma 8
UCSC	Cromosoma 8
Secuencias de ADN completas
RefSeq	NC_000008 (FASTA)
GenBank	CM000670 (FASTA)

tminiatura

Os dous brazos do cromosoma denomínanse 8p e 8q. O brazo curto 8p, comprende uns 45 millóns de pares de bases, e inclúe 484 xenes e 110 pseudoxenes; arredor do 8% destes xenes están implicados no desenvolvemento e función cerebral ^[6], e un 16% están implicados en cánceres. Unha característica peculiar do brazo 8p é unha gran rexión duns 15 megabases que parece ter unha alta taxa de mutación, e que mostra unha gran diverxencia entre humanos e chimpancés, o que suxire que a alta taxa de mutación desta rexión contribuíu á evolución do cerebro humano.^[5]

A identificación dos xenes dun cromosoma é unha área moi activa da investigación xenética. Como se utilizan diferentes métodos para predicir o número de xenes dun cromosoma as cifras poden variar, pero estímase que o cromosoma 8 humano ten probablemente entre 700 e 1.000 xenes.

Xenes

Algúns dos xenes localizados no cromosoma 8 son os seguintes:

• AEG1 : xene elevado do astrocito 1 (ligado ao carcinoma hepatocelular e ao neuroblastoma)
• Arc/Arg3.1: proteína asociada ao citoesqueleto regulada por actividade
• FGFR1: receptor 1 do factor de crecemento do fibroblasto (síndrome de Pfeiffer)
• GDAP1: proteína 1 asociada á diferenciación inducida por gangliósidos
• LPL: lipoproteína lipase
• MCPH1: microcefalia, primaria autosómica recesiva 1
• NDRG1: proteína NDRG1 cuxa mutación causa neuropatías
• NEF3: neurofilamento 3 (150kDa medio)
• NEFL: neurofilamento, polipéptido lixeiro 68kDa
• SNAI2: proteína con dedo de cinc que funciona como represor transcricional
• TG: tiroglobulina
• TPA: activador do plasminóxeno tisular
• VMAT1: proteína transportador monoaminas vesicular
• WRN: proteína da síndrome de Werner
• GULOP pseudoxene: responsable da incapacidade humana para producir vitamina C

Enfermidades asociadas

Algunhas das enfermidades asociadas con mutacións nos xenes do cromosoma 8 son:

• síndrome da duplicación 8p23.1
• linfoma de Burkitt
• enfermidade de Charcot-Marie-Tooth
• enfermidade de Charcot-Marie-Tooth, tipo 2
• enfermidade de Charcot-Marie-Tooth, tipo 4
• beizo leporino (beizo e padal divididos)
• síndrome de Cohen
• hipotiroidismo conxénito
• deficiencia en lipoproteína lipase, familiar
• microcefalia primaria
• exostose múltiple hereditaria
• síndrome de Pfeiffer
• síndrome de Rothmund-Thomson ou poiquiloderma conxénito
• esquizofrenia, asociada co locus 8p21-22 ^[7][8][9]
• síndrome de Waardenburg
• síndrome de Werner
• cegueira Pingelapense
• síndrome de Langer-Giedion
• síndrome de Roberts

Trastornos cromosómicos

Cambios na estrutura ou o número de copias do cromosoma 8 poden causar problemas de saúde e desenvolvemento. Entre eles están ^[10]:

• Cánceres. Translocacións entre o cromosoma 8 e outros cromosomas están asociados con varios tipos de cáncer. O linfoma de Burkitt pode estar causada por unha translocación entre os cromosomas 8 e 14 (t(8;14)(q24;q32)), e menos frecuentemente entre os cromosomas 8 e 2 ou entre o 8 e o 22.
• Síndrome de Langer-Giedion. É causado pola deleción ou mutación de varios xenes do brazo longo (q) do cromosoma 8 na posición 8q24.1, que afecta ao xene EXT1 responsable das exostoses que se ven na síndrome de Langer-Giedion, e ao xene TRPS1, que causa anormalidades faciais. Tamén poden estar implicados xenes veciños a eses dous.
• Síndrome 8 recombinante. É causado pola deleción dunha parte do brazo curto (p) e unha duplicación dunha parte do brazo longo (q), é dicir, rec(8)dup(8q)inv(8)(p23.1q22.1). A perda dalgúns xenes e o exceso de copias doutros causa a síndrome.
• Outras condicións cromosómicas. Pode darse a trisomía 8 en todas as células, que causa a morte do feto, ou unha trisomía nalgunhas células (trisomía 8 mosaico), a cal produce atraso mental, ausencia do corpo caloso do cerebro, defectos esqueléticos, problemas de corazón, riles e fígado, e anormalidades faciais e un aumento do risco de leucemia mielóxena.
• Inversión duplicación 8p. Afecta ao brazo curto (p) do cromosoma, que produce unha grave incapacidade intelectual, un corpo caloso delgado ou ausente, debilidade muscular (hipotonía), escoliose na columna vertebral, e algunhas anormalidades faciais e ás veces defectos no corazón, riles e ollos, e rixidez muscular.

Notas

1. "Human Genome Assembly GRCh38 - Genome Reference Consortium". National Center for Biotechnology Information (en inglés). 2013-12-24. Consultado o 2017-03-04.
2. "Search results - 8[CHR] AND "Homo sapiens"[Organism] AND ("has ccds"[Properties] AND alive[prop]) - Gene". NCBI. CCDS Release 20 for Homo sapiens. 2016-09-08. Consultado o 2017-05-28.
3. Tom Strachan; Andrew Read (2 April 2010). Human Molecular Genetics. Garland Science. p. 45. ISBN 978-1-136-84407-2.
4. Genome Decoration Page, NCBI. Ideogram data for Homo sapiens (850 bphs, Assembly GRCh38.p3). Última actualización 2014-06-03. Consulatado o 2017-04-26.
5. Tabarés-Seisdedos R, Rubenstein JL (2009). "Chromosome 8p as a potential hub for developmental neuropsychiatric disorders: implications for schizophrenia, autism and cancer". Mol Psychiatry 14 (6): 563–89. PMID 19204725. doi:10.1038/mp.2009.2.
6. Nusbaum C; et al. (2006). "DNA sequence and analysis of human chromosome 8". Nature 439 (7074): 331–5. PMID 16421571. doi:10.1038/nature04406.
7. Blouin JL, Dombroski BA, Nath SK; et al. (1998). "Schizophrenia susceptibility loci on chromosomes 13q32 and 8p21". Nat. Genet. 20 (1): 70–3. PMID 9731535. doi:10.1038/1734.
8. Gurling HM, Kalsi G, Brynjolfson J; et al. (2001). "Genomewide genetic linkage analysis confirms the presence of susceptibility loci for schizophrenia, on chromosomes 1q32.2, 5q33.2, and 8p21-22 and provides support for linkage to schizophrenia, on chromosomes 11q23.3-24 and 20q12.1-11.23". Am. J. Hum. Genet. 68 (3): 661–73. PMC 1274479. PMID 11179014. doi:10.1086/318788.
9. Suarez BK, Duan J, Sanders AR; et al. (2006). "Genomewide linkage scan of 409 European-ancestry and African American families with schizophrenia: suggestive evidence of linkage at 8p23.3-p21.2 and 11p13.1-q14.1 in the combined sample". Am. J. Hum. Genet. 78 (2): 315–33. PMC 1380238. PMID 16400611. doi:10.1086/500272.
10. Genetic Home Reference Chromosome 8

• Gilbert F (2001). "Chromosome 8". Genet Test 5 (4): 345–54. PMID 11960583. doi:10.1089/109065701753617516.