Balboa (moeda)

Modelo:Cadro de moneda

O balboa é unha das dúas moedas de curso legal na República de Panamá^[1], desde a súa introdución en 1904, xunto co dólar estadounidense, ao que desde entón ten vinculado o seu valor.^[2][3]

Divídese en 100 centésimos. O seu código ISO 4217 é PAB e o seu símbolo monetario B/.^[4][5]

Historia

O balboa creouse en 1904, un ano despois de que Panamá se independizase de Colombia. A Convención Nacional de Panamá emitiu a Lei 84, do 28 de xuño, en cuxo primeiro artigo se establecía o balboa como moeda nacional, cuñada en prata de 900 milésimas e cun peso de 1,672 gramos. Na mesma disposición fixábase o valor do balboa no do dólar estadounidense e determinábase que este tería tamén curso legal no país.^[6]

Moedas

Moeda de 2½ centésimos, hoxe fóra da circulación.

En 1904, cando se creou o balboa, recolléronse todas as moedas que naquel momento estaban en circulación no país, do sistema do peso colombiano, e fundíronse para cuñar as moedas da nova república. A primeira serie compúñase dos valores de 2½, 5, 10, 25 e 50 centésimos, e non foi ata 1931 cando se cuñou a primeira moeda co valor facial dun balboa, con características similares ás do dólar estadounidense. A primeira moeda co valor dun centésimo cuñouse en 1935.^[7][8]

Os valores en circulación son os de 1, 5, 10, 25 e 50 centésimos, así como 1 balboa.^[8] Proxectouse tamén a cuñaxe de moedas de dous e de cinco balboas, aínda que esta idea non prosperou.^[9]

Todas as moedas panameñas posteriores a 1908 están cuñadas na planta da Royal Canadian Mint en Otava, Canadá.^[8]

Moedas en circulación

Imaxe	Valor	Datas	Metal	Diámetro	Peso	Anverso	Reverso
	1 centésimo [10]	1996-2019	Cinc bañado en cobre.	19,05 mm	2,5 g	REPÚBLICA DE PANAMÁ / UN CNTÉSIMO DE BALBOA	Xefa inca Urracá
	5 centésimos [11]	2001-2019	Cuproníquel.	21,3 mm	5 g	Escudo de Panamá	Sara Sotillo
	1/10 balboa [12]	2008-2019	Cobre bañado en cuproníquel.	17,9 mm	2,27 g	Escudo de Panamá	Vasco Núñez de Balboa
	¼ balboa [13]	2001-2019	Cobre bañado en cuproníquel.	24,26 mm	5,67 g	Escudo de Panamá	Vasco Núñez de Balboa
	½ balboa [14]	2001-2019	Cobre bañado en cuproníquel.	30,61 mm	11,34 g	Escudo de Panamá	Vasco Núñez de Balboa
	1 balboa [15]	2011-2019	Aro: aceiro niquelado. Núcleo: aceiro bañado en níquel-bronce.	26,5 mm	7,2 g	Vasco Núñez de Balboa	Armas de Panamá

Billetes

Billete dun balboa de 1941.

En 1941, o presidente da República Panameña, Arnulfo Arias, promoveu que o Goberno executase o artigo 156 da Constitución do país, para autorizar os bancos oficiais e privados do país a emitiren papel moeda. Como resultado, aprobouse o Decreto 6, do 30 de setembro de 1941, que creaba o Banco Central de Emisión da República de Panamá, e o día seguinte, por medio do Decreto 103, do 1 de outubro, ordenouse a posta en circulación de papel moeda. O banco foi autorizado a emitir 6 millóns de balboas en papel moeda, aínda que a cantidade emitida o 2 de outubro do mesmo ano, cando os billetes se puxeron en circulación, non superou os 2,7 millóns de balboas. Uns días despois, o 7 de outubro, a autoridade da Canle de Panamá emitiu unha circular na que se indicaba que o papel moeda panameño podía ser aceptado en todas as dependencias da canle.^[16]

Porén, aos sete días da súa posta en circulación, o Goberno de Arias foi derrocado e substituído polo de Ricardo Adolfo de la Guardia, apoiado polos EEUU. O novo Goberno pechou inmediatamente o banco e os billetes comezaron a ser retirados da circulación e, finalmente, incineráronse nos talleres do Colexio Artes e Oficios entre o 13 de xuño e o 6 de xullo de 1942. Os billetes, con valores de 1, 5, 10 e 20 balboas, foran impresos pola compañía Hamilton Bank Note Company, de Nova York.^[16][17]