Cabezón de la Sal

Cabezón de la Sal é un municipio e unha vila da comunidade autónoma de Cantabria, España. Cabezón está situado na fouce de Santa Lucía, horadada polo río Saja paralelamente á serra do Escudo de Cabuérniga.

Cabezón de la Sal

Localización
43°18′27″N 4°13′57″O
Estado	España
Comunidade autónoma	Cantabria
Capital de	Comarca de Saja-Nansa
Capital	Cabezón de la Sal
Poboación
Poboación	8.181 (2023) (243,77 hab./km²)
Xeografía
Parte de	Mancomunidad de Servicios de los Valles del Saja y Corona (en) Mancomunidade Saja-Nansa
Superficie	33,56 km²
Altitude	128 m
Comparte fronteira con	Mazcuerras Udías Alfoz de Lloredo Valdáliga Ruente Reocín
Organización política
• Mayor of Cabezón (en)	María Isabel Fernández Gutiérrez (en)
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	39012
Páxina web	cabezondelasal.net

Cabezón de la Sal limita cos seguintes municipios: ao norte con Udías e Alfoz de Lloredo, ao sur con Ruente e Mazcuerras, ao leste con Reocín e ao oeste con Valdáliga.

Historia

Cabezón de la Sal, ao estar situado no cruzamento de camiños para Asturias de Oviedo e ter a Ruta dos Foramontanos (cara Campoo e Castela), tivo historicamente unha situación estratéxica que a beneficiou. Por outra parte, a ruta dos foramontanos tamén foi unha das vías de repoboación durante a Reconquista.^[1]

En 1544, o Val de Cabezón, ademais doutros vales de Asturias de Santillana, emprenderon o Preito dos Nove Vales, que resolveu que o Rei dominaría estes vales fronte ao abolido poder señorial. Posteriormente, en 1630, constituíse a Provincia dos Nove Vales, antecedente do que sería a provincia de Santander no século XVIII.

Máis recentemente, en 1979, a vila cabezonense foi dos primeiros concellos en reclamar a autonomía de Cantabria, da daquela provincia de Santander, como despois apoiarían a maioría destes.

Xeografía

Atópase no comarca do Saja. Ocupa basicamente unha chaira, cunha cota máxima de 659 msnm, a mínima, de 79. A capital municipal está a 128 msnm.

O principal río que atravesa este municipio, desde o suroeste cara ao nordeste, é o río Saja, que atravesa a Serra de Escudo de Cabuérniga por Hoz de Santa Lucía. Na localidade de Casar, hai un coto troiteiro, chamado "Coto Caranceja", que se estende, ademais, polos municipios de Alfoz de Lloredo e Reocín.

Flora e fauna

Forma parte da Reserva Nacional de Caza do Saja; dentro do municipio está o Lote San Cifrián, de caza maior. Predominan os bosques de ribeira de ameneiros, salgueiros e chopos.

Existen parques urbanos en Cabezón e Carrejo, ademais de estaren rexistradas como árbores singulares o teixo (Taxus baccata L.) de Periedo, as sequoias de Igareda, o arborado do Feiral e dous notables Sequoiadendron no terreo do Centro Cultural Matilde de la Torre (Cabezón de la Sal).

Predominan os paxaros como o rabirrubio real, cormoráns grandes, ánades...

Xeoloxía

A súa capital encóntrase asentada xeoloxicamente sobre un diapiro salino antano explotado mediante grandes cantidades de auga que extraían o mineral do subsolo e que posteriormente se quentaba co lume para a evaporación e decantación do sal. A presenza e explotación deste depósito evaporítico, provocou que haxa áreas do municipio con perigo de subsidencia, cos chamados "Afundimentos de Cabezón de la Sal", no casco urbano da capital municipal.

Demografía

1900	1910	1920	1930	1940	1950	1960	1970	1981	1991	2005
2.787	3.005	3.212	3.837	4.110	4.484	4.638	4.986	6.056	6.789	7.971

Fonte: INE

Localidades

Os 8.234 habitantes de Cabezón de la Sal (INE, 2008) distribuíanse por:

• Bustablado, 55 habitantes, a 5 quilómetros da capital municipal.
• Cabezón de la Sal (Capital) con 5.262 habitantes, dos que 142 están en poboamentos diseminados.
• Cabrojo, 211 hab., a 5 km da capital municipal.
• Carrejo, 302 hab., dos que 107 están diseminados; a 1 km.
• Casar, 816 hab., 9 deles diseminados; a 6 km.
• Duña, 29 hab., a 5 km.
• Ontoria, 520 hab., 11 deles diseminados; a 2 km.
• Periedo, 108 hab., a 5 km.
• Santibáñez, 173 hab., 38 deles diseminados; a 2 km.
• Vernejo, 680 hab., 53 deles diseminados; a 2 km.
• Virgen de la Peña, 78 hab., 13 deles diseminados; a 5 km.

Economía

Gandaría e agricultura

O sector primario é practicamente nulo, aínda que permanece o uso para pasto na Mancomunidade Campoo-Cabuérniga conxuntamente coa Hermandad de Campoo de Suso e outros municipios. A gandería para a produción de leite mantén certa presenza.

Industria e construción

Debido á súa situación xeográfica, a importancia do sector servizos e a súa tradición industrial centrada en téxtil, mobles e cerámica, a poboación veu incrementándose continuamente durante todo o século XX.

Igualmente é importante a construción, conservándose a tradición de artesáns canteiros.

Servizos

As empresas deste sector son individuais e heteroxéneas. Existe un importante comercio retallista e hostalaría. É un dos centros comerciais do Occidente cántabro. Ten feira todos os sábados.

Comunicacións

O concello está atravesado pola Autovía do Cantábrico e pola liña de ferrocarril de FEVE Santander - Oviedo, sendo Cabezón o final da liña de proximidades que parte desde Santander.

Notas

1. O xornalista cántabro Víctor de la Serna, que viviu a súa infancia nesta localidade, e estudoso do tema, publicou en 1956 o libro La Ruta de los Foramontanos, premiado co Premio Nacional de Literatura.