From Wikipedia, the free encyclopedia
Tha camanachd no iomain, air a bhith ga cluich o chionn da mhìle bliadhna leis na Gàidheil. Thug a' chiad Ghàidheil an geam leatha a Èirinn nuair a ràinig iad Dal Riata ann an linn Chaluim Chille. Tha iomain ga chleachdadh mar gnìomhair cuideachd gu bitheanta anns a' Ghàidhlig. An àite a bhith ag ràdh "Tha mi a' cluich camanachd" no "tha mi a' cluich iomain", bithear ag ràdh "Tha mi ag iomain".
Thèid iomain a chleachdadh cuideachd a thaobh a bhith a' trusadh sprèidh is caoraich.
Aig aon àm, bha daoine ga cluich air feadh na dùthcha, m.e. Bearaig a Tuath, Gallaibh is Glaschu, ach latha an-diugh, tha e làidir ann an Srath Spè, an t-Eilean Sgitheanach, agus an Gearastan agus àiteachan eile air feadh na Gàidhealtachd le grunn sgiobaidhean. Anns na bailtean mòra, thòisich oileanaich is maoir-shìthe Ghàidhealach clubaichean cuideachd.
B' àbhaist dha iomain a bhith air a cluich tron gheamhradh , leis a' bhliadhna a' tòiseachadh anns an Lùnasdal is a' dol gu Cèitean (Mar ball-coise). Gu mì-fhortanach, chan eil an t-sìde air a' Ghàidhealtachd uamhasach coibhneil aig an am seo, 's mar sin uaireannan shìneadh a' bhliadhna gu Iuchar, uaireannan a' crìochnachadh cha mhòr cola deug mus do thoisich an ath bhliadhna. Ann an 2003, cho-dhùin na clubaichean airson sgeama gearr-ùine de dh'iomain san t-samhradh a chur air bhog. Bha seo air leth soirbheachail le barrachd gheamannan gan cluich air an dearbh latha (Ged bha trioblaidean le cus geamaichean riochdachaidh gun fheum ag adhbhrachadh cus cinn-sheachdain ban). Anns an t-Samhain 2005, le mòran moladh bho Chomunn na Camanachd, chaidh iomain samraidh a' dearbhadh gu tur le taghadh cha mhòr aon-ghuthach. ged bha sgiobaidhean mòra mar Baile Ùr an t-Slèibh, Ceann a' Ghiuthsaich, agus Kyles Athletic a' cur na h-aghaidh gus a' mhionaid mu dheireadh.
Tha an t-seusan a' ruith bhon Màrt gun Dàmhair.
| Prìomh-Lìg 2017 | Comann Camanachd Bhaile Ùr an t-Slèibhe | Camanachd an Òbain | Comann Camanachd Cheann Loch Seile | Comann Camanachd Caolas Bhòid | Comann Camanachd Chinn a' Ghiuthsaich | Comann Camanachd Lobhait | Comann Camanachd Ghleann Urchadain | Camanachd Loch Abair | Comann Camanachd Chill Mhàillidh | Comann Camanachd Glaschu Meadhan Earra Ghàidheal |
| Roinn Nàiseanta 2017 | Comann Camanachd an Eilein | Comann Camanachd a' Ghearastain | Camanachd Inbhir Aora | Comann Camanachd Cabar Fèidh | Comann Camanachd na Manachainn | Inbhir Nis | Comann Camanachd Ceilteach an Òbain | Srath Ghlais |
| Sgìre a Tuath Roinn 1 2017 | Comann Camanachd Bhaile Ùr an t-Slèibhe (glèidhte) | Comann Camanachd na Manachainn (glèidhte) | Comann Camanachd Chinn a' Ghiuthsaich (glèidhte) | Comann Camanachd Cheann Loch Seile (glèidhte) | Comann Camanachd a' Ghearastain (glèidhte) | Comann Camanachd an Eilein (glèidhte) | Comann Camanachd Ghleann Urchadain (glèidhte) | Club Camanachd Oilthigh Obar Dheathain |
| Sgìre a Tuath Roinn 2 2017 | Comann Camanachd Loch Abair (glèidhte) | Camanachd Loch Charrain | Comann Camanachd Cabar Fèidh (glèidhte) | Camanachd Loch Abair (glèidhte) | Gleann Gharaidh | Comann Camanachd Chill Mhàilidh (glèidhte) | Camanachd Leòdhais | Comann Camanachd Shrath Spè | Inbhir Nis (glèidhte) | Comann Camanachd Lobhait (glèidhte) | Srath Ghlais (glèidhte) | Both Fhleisginn |
| Sgìre a Deas Roinn 1 2017 | Comann Camanachd Obar Dobhair | Camanachd an Òbain (glèidhte) |Kyles Athletic (glèidhte) | Col Glen | Comann Camanachd Taigh an Uillt | Gleann Urachaidh (glèidhte) | Camanachd Bhòid | Baile a' Chaolais | Camanachd Chille Mhoire | Tayforth Camanachd |
| Sgìre a Deas Roinn 2 2017 | Comann Camanachd Latharnach an Obain | Comann Camanachd Glaschu Meadhan Earra Ghàidheal (glèidhte) | Camanachd Bhòid (glèidhte) | Comann Camanachd Obar Dobhair (glèidhte) | Comann Camanachd Dhùn Omhain | Camanachd Inbhir Aora (glèidhte) | Srath Chura |
| Sgiobaidhean eile | Oilthigh Cill Rìmhinn | Oilthigh Dhùn Èideann | Oilthigh Ghlaschu | Oilthigh Raibeart Gordon | Oilthigh Shrath Chluaidh | Ceann Tìre | Camanachd Uibhist | Camanachd Àird nam Murchan | Comann Camanachd Cheann na Creige | Camanachd Dhùn Èideann is Lodainn an Ear | Comann Camanachd an Airm | Loch Bhraoin | Lorn Ladies | Camanachd Lunnainn | Camanachd anns na Stàitean Aonaichte |
’S e geama simplidh th’ ann an iomain. Ann an geama nam fear tha dà chluicheadair deug anns gach sgioba agus feumaidh iad am ball a chur eadar dà phost airson tadhal fhaighinn. Tha iad a' cleachdadh caman a tha dèante de dh’fhiodh agus ball a tha dèante de leathar.
'S e Comunn na Camanachd a th' anns a' bhuidheann stiùiridh aig camanachd agus tha dleastanas aca urra ri riaghailtean a' gheama. Tha bòrd-stiùiridh aca.
Ged thug na Gàidheil camain leotha air feadh an t-saoghail nuair a dh'imrich iad a Alba às dèidh Cùil Lodair agus nam Fuadaichean is gun deach iomadach gheamannan a chluich ann an àiteachan cho sgapte ri Patagonia gu Astràilia, chaidh an cleachdadh seo a bith as deidh greis. (Chaidh rannsachadh mìorbhaileach a dhèanamh air seo le Ùisdean D. MacIllFhinnein mar phàirt den tràchdas acadaimigeach aige). A dh'aindeoin seo, chaidh an geama ath-bheothachadh ann an Aimearaga a Tuath anmoch sna 1990an le Camanachd California a Tuath, a chaidh a thòiseachadh le daoine aig an robh uidh anns a' gheama agus ann an cultar na h-Alba.) a-nis, tha barrachd sgiobaidhean air èirigh air taobh an iar Ameireaga agus ann an Texas. Thàinig California a Tuath gu Alba anns an t-Samhradh 2005.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
