![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Ikusgela-Nietzsche.webm/640px--Ikusgela-Nietzsche.webm.jpg&w=640&q=50)
Friedrich Nietzsche
From Wikipedia, the free encyclopedia
B' e feallsanach às a' Ghearmailt a bh' ann am Friedrich Wilhelm Nietzsche (IPA: ˈfʁiːdʁɪç ˈvɪlhɛlm ˈniːtʃə, Röcken, 15 an Dàmhair 1844 - Weimar, 25 an Lùnastal 1900).
Friedrich Nietzsche | |||
---|---|---|---|
1869 - 1878 | |||
Beatha | |||
Ainm slàn | Friedrich Wilhelm Nietzsche | ||
Breith |
Röcken (en) ![]() | ||
Dùthaich |
Rìoghachd na Pruise (15 dhen Dàmhair 1844 - 17 dhen Ghiblean 1869) no value (17 dhen Ghiblean 1869 - | ||
Ciad chànan | Gearmailtis | ||
Bàs | Weimar, 25 dhen Lùnastal 1900 | ||
Àite-adhlacaidh |
Lützen (en) ![]() | ||
Nàdar a’ bhàis |
(neurosyphilis (en) ![]() | ||
Teaghlach | |||
Athair | Carl Ludwig Nietzsche | ||
Cèile | no value | ||
Bràithrean ⁊ peathraichean | |||
Foghlam | |||
Foghlam |
Domgymnasium Naumburg (en) ![]() (1854 - Landesschule Pforta (en) ![]() (5 dhen Dàmhair 1858 - Oilthigh Bonn (dhen t-Sultain 1864 - 1865) Oilthigh Leipzig (1865 - 1879) | ||
Àrd-fhoghlam | ceum dotaireachd | ||
Cànain | Gearmailtis | ||
Luchd-teagaisg |
Jacob Burckhardt (en) ![]() Friedrich Wilhelm Ritschl (en) ![]() | ||
Oileanaich |
Rudolf Steiner (en) ![]() | ||
Dreuchd | |||
Dreuchd | feallsanaiche, bàrd, sgrìobhadair, ceòl-sgrìobhaiche, oide-eòlaiche, eòlaiche-chànan clasaigeach, sgrùdair ciùil agus sgoilear clasaigeach | ||
Àitichean-obrach | Bonn, Leipzig, Basel agus Weimar | ||
Fastaichean | Oilthigh Basel (1869 - 1878) | ||
Obraichean comharraichte |
Thus Spoke Zarathustra (en) ![]() | ||
Buaidh |
Arthur Schopenhauer (en) ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() | ||
Ballrachd |
Bonner Burschenschaft Frankonia (en) ![]() | ||
Gluasad |
Lebensphilosophie (en) ![]() | ||
Seirbheis san arm | |||
Strì | Cogadh na Frainge 's na Pruise | ||
IMDb | nm0631346 | ||
![]() |
Rugadh e ann an Röcken bei Lützen is bho 5 bliadhna a dh'aois thogadh e ann an Naumburg an der Saale. Eadar aoisean 14 is 19 bha e na sgoilear aig sgoil-chòmhnaidh faisg air Naumburg far an do leugh e obraichean le Friedrich Hölderlin agus David Strauss. Bha e na oileanach aig Oilthigh Bhonn agus an-sin aig Oilthigh Leipzig, far an do dh'fhoillsich e aistean air bàird Seann-ghreugach agus Arastotal. Lorg e na h-obraichean Schopenhauer a thoireadh buaidh mhòr air. Rinn e càirdeas ri Richard Wagner is Wagner ga mholadh airson chathair aig Oilthigh Bhasel, far an deach e na ollamh ann an 1869 aig aois 24. Dh'fhrithealaich e mar chuidiche ospadail anns a' Chogadh Fraing-Phruiseach ann an 1870 is fhuair e galar na h-amhaich agus an galar-gasta. Thug Nietzsche buaidh uabhasach fhèin làidir air Hitler agus Nàsachd.[1]
Dh'fhoillsich e a chiad leabhar, Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik ('Breith Bròn-chluiche bho Anam a' Chiùil') ann an 1872 agus Menschliches, Allzumenschliches ('Daonnail, cho Ro-daonnail') ann an 1878 ach dh'fhàg e an t-oilthigh ann an 1879 air sgàth droch shlàinte is shiubhail e eadar bailtean fad na h-Eadailt, na h-Eilbheis, na Frainge is na Gearmailte is e a' sgrìobhadh obraichean as ainmeile, mar eisimpleir Thar Math is Mall (1886) is Nietzsche an aghaidh Wagner (1888). Thachair e ri Lou Andreas-Salomé anns an Ròimh ann an 1882. Dh'fhulaing e briseadh-inntinn ann an 1889 is cha do sgrìobh e a-rithist mus do chaochail e ann an 1900.[2]