Eugene Wigner
From Wikipedia, the free encyclopedia
B' e fiosaigiche às an Ungair a bha ann an Eugene Wigner. Bhuannaich e an Duais Nobel ann am Fiosaigs ann an 1963 còmhla ri Maria Goeppert-Mayer agus J. Hans D. Jensen airson obrach air an niùclas atamach.[1]
Eugene Wigner | |
---|---|
![]() | |
Beatha | |
Breith | Budapest, 17 dhen t-Samhain 1902 |
Dùthaich |
![]() ![]() |
Cinneadh | Iùdhaich |
Ciad chànan | Ungairis |
Bàs |
Princeton (en) ![]() |
Àite-adhlacaidh |
Princeton Cemetery (en) ![]() |
Nàdar a’ bhàis | adhbharan nàdarra (am fiabhras-clèibhe) |
Teaghlach | |
Cèile |
Amelia Frank (en) ![]() Mary Annette Wheeler (en) ![]() Eileen Clare-Patton Hamilton (en) ![]() |
Clann | |
Bràithrean ⁊ peathraichean | |
Sinnsirean |
liosta
|
Foghlam | |
Foghlam |
Fasori Gimnázium (en) ![]() Oilthigh Teicnigeach Berlin (1920 - 1925) |
Teusas | ' |
Stiùiriche an teusais |
Michael Polanyi (en) ![]() |
Oileanaich dotaireachd |
John Bardeen (en) ![]() Victor Weisskopf (en) ![]() Marcos Moshinsky (en) ![]() Abner Shimony (en) ![]() Fred Tappert (en) ![]() William Tout Sharp (en) ![]() Ralph Zvi Roskies (en) ![]() Theodore Duddell Newton (en) ![]() Francis Joseph Narcowich (en) ![]() Rajmund Lewis Somorjai (en) ![]() Leonard Eisenbud (en) ![]() George Abraham Snow (en) ![]() Conyers Herring (en) ![]() Joseph O. Hirschfelder (en) ![]() Edwin Thompson Jaynes (en) ![]() Frederick Seitz (en) ![]() |
Cànain |
Beurla Ungairis |
Luchd-teagaisg |
László Rátz (en) ![]() |
Dreuchd | |
Dreuchd | matamataigear, fiosaigiche, neach-teagaisg oilthigh, fiosaigiche teòirigeach agus fiosaigiche niùclasach |
Com-pàirtiche
| |
Fastaichean |
Oilthigh Göttingen (1927 - 1928) Oilthigh Teicnigeach Berlin (1928 - 1933) Oilthigh Princeton (1930 - 1936) Oilthigh Wisconsin–Madison (1936 - 1938) Oilthigh Princeton (1938 - 1942) Manhattan Project (en) ![]() Oak Ridge National Laboratory (en) ![]() Oilthigh Princeton (1946 - 1971) Oilthigh Leiden (8 dhen Lùnastal 1956 - 3 dhen Dùbhlachd 1957) |
Obraichean comharraichte |
The Unreasonable Effectiveness of Mathematics in the Natural Sciences (en) ![]() Wigner's theorem (en) ![]() |
Duaisean a fhuaras |
liosta
|
Ainmeachadh airson duaisean |
liosta
|
Ballrachd |
An Comann Rìoghail Acadamh Ungaireach nan Saidheansan Acadamh Aimeireaga nan Ealan is nan Saidheans Comann Aimeireaganach na Feallsanachd An Comann Aimeireaganach airson Adhartas nan Saidheansan Comann Aimeireaganach an Eòlais-fhiosaig Acadamh Rìoghail nan Tìrean Ìsle airson nan Ealan is Saidheansan Acadamh Nàiseanta nan Saidheans |
![]() |
Rugadh e 17 Samhain 1902 ann am Budapest mar Jenő Pál Wigner, no Wigner Jenő Pál mar a chanas iad anns an Ungair. Bha e na sgoilear aig a' ghymnasium agus John von Neumann an sin aig an aon àm. Dh'ionnsaich e aig an Institiud Teicnigeach Bhudapest agus aig Oilthigh Teicnigeach Bherlin einnseanaireachd cheimigeach far an do sgrìobh e a theusais, Bildung und Zerfall der Molekülen ('Cruthachadh agus Sgriosadh nam Moileciuilean') fo Michael Polanyi. An dèidh bliadhna leis a' chompanaidh teaghlaich anns an Ungair thill e gu Berlin far an do dh'obair e aig an Institiud Kaiser Wilhelm. Dh'obair e cuideachd còmhla ri David Hilbert aig Oilthigh Ghöttingen.
Eadar 1930 is 1933 bha Wigner ag obair aig Oilthigh Phrinceton agus ann am Berlin ach dh'fhàg e Berlin nuair a ghabh na Nàsaich greim air smachd anns a' Ghearmailt. Seach trì bhliadhna aig Oilthigh Madison-Wisconsin, agus àm a' chogaidh nuair a bha e an sàs anns a' phròiseact Mhanhattan aig Oilthigh Chicago mhair e aig Princeton gu ruige a bhàs 1 Faoilleach 1995.[2]