Spásteileascóp James Webb

Tá an spásteileascóp James Webb (an JWST) ag breathnú níos doimhne sa chosmas ná a d’fhéach teileascóp ar bith riamh, an teileascóp is mó riamh, agus an comharba ar Spásteileascóp Hubble,.^[1] Tá sé ar a chumas breathnú siar sa stair agus radharc a thabhairt dhúinn ar thús na cruinne.^[2]

James Webb v. Hubble

Fithis

Spásteileascóp James Webb

Cineál misean	réadlann spáis
Oibritheoir	Space Telescope Science Institute    Goddard Space Flight Center
NSSDCA ID	2021-130A
Uimh. SATCAT	50463
Airíonna árthaigh
Monaróir	Northrop Grumman Ball Aerospace & Technologies (en) L3Harris Technologies General Dynamics Mission Systems (en) Materion Raytheon Company Teledyne Technologies
Mais	6,161.42 kg
Toisí	14.2 () × 21.2 () m scáthán príomhúil: 6.5 () m scáthán tánaisteach: 0.74 () m
Tús an mhisin
Lainseáil roicéid Dáta 25 Nollaig 2021 Áit ELA-3 (en) , Guiana Space Centre (en)
Feithicil lainseáil	Ariane 5 ECA (Ariane flight VA256 (en) )
Conraitheoir	Arianespace
Gníomhachtaigh fithiseach Cineál fithise fithis luain
Príomh-theileascóp
Fad fócasach	131.4 m
Limistéar bailiúcháin	25.4 m²
Liosta NIRCam (en) NIRSpec (en) MIRI (en) Fine Guidance Sensor and Near Infrared Imager and Slitless Spectrograph (en)
← Spásteileascóp Hubble

Ní hé spásteileascóp James Webb an chéad teileascóp den chineál seo, ach is é an ceann is mó a chuir le heolas an chine dhaonna ar an domhainspás.

Stair

Is comhphairtíocht idirnáisiúnta idir NASA, ESA agus Gníomhaíocht Spáis Cheanada (CSA) é.^[3]

Sa bhliain 2018, Rinne an JWST beagnach 100 lá de thástáil chrióigineach ag Lárionad Spáis Johnson i Houston, Texas. D’éirigh go maith leis na tástálacha go léir lena n-áirítear na cinn sin a bhain leis an Ionstraim Mheán-Infreadhearg (MIRI^[4] ... a bhfuil baint ag DIAS léi). Ach bhí moill curtha ar lainseáil JWST, áfach, ó Dheireadh Fómhair 2018, ar dtús go dtí 2021.

Ar Lá Nollag 2021 lainseáil an roicéad 'Ariane 5' ó Spásfort na hEorpa i nGuáin na Fraince. Ar bord an roicéad sin bhí teileascóp James Webb. Tar éis an lainseála agus an scaradh ón roicéad, dheimhnigh ionad rialú misin Webb i mBaltimore, SAM, gur chuir Webb a eagair fótavoltacha i bhfeidhm agus go bhfuil cuma mhaith air, rud a thug le tuiscint gur éirigh go maith leis an seoladh.

Bhí a cheann sprice (an dara pointe Lagrange nó L2) bainte amach i mí Eanáir 2022, 1.5 milliún km ón Domhan. Ón áit faire sin, déanann an teileascóp, an chruinne a iniúchadh sa speictream infridhearg.

Is comhphairtíocht idirnáisiúnta idir NASA, GSE (Gníomhaireacht Spáis na hEorpa) agus Gníomhaíocht Spáis Cheanada (CSA) é. Chosain sé beagnach 10 mbilliún euro chun é a thógáil.

Eolaíocht

Is féidir leis an spásteileascóp James Webb íomhánna i bhfad níos fearr de na réaltaí agus na reanna neimhe eile a thabhairt dúinn ná leis na teileascóip atá suite ar dhroim an domhain, ó nach bhfuil aer an atmaisféir ag cur isteach air, agus é thuas sa spás.

Is iad príomh-aidhmeanna an teileascóip na chéad réaltaí a cruthaíodh i ndiaidh na hOllphléisce a fheiceáil, agus pláinéad i ngrianchóras eile ar a bhfuil atmaisféar oiriúnach don bheatha a aimsiú.^[1]

Bhí na chéad íomhánna eolaíocha ón teileascóp le fáil i mí Iúil 2022. Bhí na réaltfhisiceoirí in ann go díreach struchtúir a fheiceáil nach raibh fiú ainmneacha orthu ag an am sin. Is féidir linn réaltraí a fheiceáil anois mar a bhí siad 13 bhilliún bliain ó shin, ag tús na cruinne.^[5]

Éire

Bíonn DIAS in Éirinn ag comhoibriú chun crua-earraí agus bogearraí a fhorbairt don Spásteileascóp James Webb.^[6] Sa bhliain 2013, thosaigh DIAS forbairt ar bhogearraí don MIRI (radaíocht infridhearg)^[4][7]/Spásteileascóp James Webb.^[8]

Fionnachtana

Trí amharc siar san am chun réaltraí a fheiceáil sa luathchruinne, tugann an James Webb noda thábhachtacha bhreathnaitheacha agus dul chun sa chumhacht ríomhaireachta agus cuirfear ar ár gcumas samhlacha uimhriúla i bhfad níos soifisticiúla a ríomh.^[6]

Féach freisin

• An Chruinne
• Spásteileascóp Hubble
• NASA
• Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath (DIAS)
• radaíocht infridhearg

Tagairtí

1. Conradh na Gaeilge i Londain (2 Iúil 2022). "‎Nuacht Mhall: (Maigh Eo)" (ga-IE). Apple Podcasts. Dáta rochtana: 2022-07-11.
2. Iris Aniar, RnaG (Raidió na Gaeltachta). "Mairéad Hurley, Taighdeoir sa Chumarsáid Eolaíochta i Scoil an Oideachais i gColáiste na Tríonóíde" (ga-IE). RTE Radio. Dáta rochtana: 2022-07-11.
3. Gníomhaireacht Spáis na hEorpa. "Éirí Webb ar Ariane 5 ar thóir rún na cruinne" (en). www.esa.int. Dáta rochtana: 2022-07-11.
4. "Mid-Infrared Instrument (MIRI) Instrument Webb/NASA" (en). webb.nasa.gov. Dáta rochtana: 2022-07-11.
5. Conradh na Gaeilge, Londain (16 Iúil 2022). "‎Nuacht Mhall(An Clár)" (ga-IE). Apple Podcasts. Dáta rochtana: 2022-07-21.
6. DIAS (2018). "STRAITÉIS 2018 – 2022". Dáta rochtana: 2022.
7. Jef Bucas. "DIAS scientists part of team to work on world’s most powerful telescope" (en-GB). Dáta rochtana: 2022-09-23.
8. Rannpháirtíocht DIAS leis an bhforbairt ar an teileascóp is mó riamh sa spás, Spásteileascóp James Webb, tríd an gcuibhreannas Eorpach MIRI, a bhfuil DIAS ina phríomhchomhalta de.

Naisc sheachtracha