Rubar

Ábhar leaisteach a fhaightear ó chrainn thrópaiceacha éagsúla gan gaol le chéile, agus a thálann laitéis. An crann rubair is tábhachtaí is ea crann Pará, dúchasach don Bhrasaíl. Faightear an rubar amh, an cúitiúc, ón laitéis lachtach a úscann an crann mar thoradh ar ghortú. Ní thuigtear fós cén fáth go dtáirgeann na crainn an laitéis. Bailítear an laitéis trí shraith gearrthaí bíseacha a dhéanamh leathshlí timpeall na himlíne, rud a scarann ó chéile na féitheacha lachtacha faoin gcoirt is a ligeann don sreabhán rith síos na gearrthaí, le bailiú i gcupáin. Cneasaíonn na gearrthaí go tapa agus is gá iad a athoscailt gach lá nó mar sin, agus tálann na gearrthaí déanacha seo níos mó laitéise ná na bunghearrthaí. Mar mhalairt air sin, is féidir ceimiceáin a úsáid chun bac a chur leis an téachtadh is an rith a fhadú. Tálann crann amháin suas le 280 g laitéise, agus ansin stopann an tál ar fad. Tosaítear an próiseas seo nuair a bhíonn an crann 5-7 bliain d'aois, agus is féidir leis leanúint i rith saol an chrainn, 30 bliain nó mar sin. Téachtar an laitéis bhunata le haigéad, brúitear í, agus uaireanta deataítear í roimh na próisis déantúsaíochta chun earraí a tháirgeadh. Ar dtús bhailítí an laitéis ó chrainn fhiáine Pará sa Bhrasaíl, ach ó timpeall 1900 tugadh isteach iad mar fháschoillte i dtíortha trópaiceacha eile, an Mhalaeisia go príomha, a tháirgeann an chuid is mó den rubar ar Domhan anois. Tá rubair shintéisithe ann, a dhéantar trí pholaiméiriúchán isipréine is bútaidhé-éiní malartaithe, agus úsáidtear níos mó rubair shaorga ná rubar nádúrtha anois. Ceann de na rubair is tábhachtaí in úsáid anois is ea rubar stiréine-bútaidé-éine (SBR), ina bhfuil 75% bútaidé-éine is 25% stiréine.^[1]

Tagairtí

1. Hussey, Matt (2011). "Rubar". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 569.

Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir.

Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.