From Wikipedia, the free encyclopedia
Luibheolaí is manach ó Heinzendorf na hOstaire ab ea Gregor Johann Mendel (20 Iúil, 1822 – 6 Eanáir, 1884).[1] Tá cáil air anois mar "athair na Géineolaíochta" mar gheall ar a staidéar ar oidhreacht tréitheanna idir píseanna.
  | |
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | (de) Johann Mendel 20 Iúil 1822 Hynčice (Impireacht na hOstaire) |
| Bás | 6 Eanáir 1884 61 bliana d'aois Brno (an Ostair-Ungáir) |
| Siocair bháis | Bás nádúrtha (Cliseadh duán agus neifríteas) |
| Áit adhlactha | Brno Central Cemetery (en)  Tomb of the Augustinian order at the Central Cemetery in Brno (en) |
| Ab | |
| 1868 – 1884 | |
| Faisnéis phearsanta | |
| Grúpa eitneach | Moravians (en) |
| Reiligiún | An Eaglais Chaitliceach Rómhánach |
| Scoil a d'fhreastail sé/sí | Palacký University Olomouc (en) Ollscoil Vín |
| Gníomhaíocht | |
| Réimse oibre | Géineolaíocht |
| Suíomh oibre | Lipník nad Bečvou Olomouc Brno |
| Gairm | bitheolaí, luibheolaí, sagart Caitliceach, matamaiticeoir, géineolaí, beachaire, nádúraí |
| Fostóir | St Thomas's Abbey in Brno (en) |
| Mac/iníon léinn | Leoš Janáček |
| Teangacha | An Ghearmáinis, an Laidin agus an tSeicis |
| Ord crábhaidh | Agaistínigh |
| Saothar | |
| Giorrúchán luibheolaíochta | Mendel |
| Teaghlach | |
| Céile | luach ar iarraidh |
Gradam a fuarthas | |
| Suíomh gréasáin | mendelweb.org |
  | |
Ba bhráthair Ostarach de chuid na hAgaistínigh é
Rinne Mendel taighde cuimsitheach ar thras-síolrú piseanna. D'fhoilsigh sé dlíthe Mendei ar an oidhreacht sa bhliain 1866 (d'fhoilsigh Darwin On the Origin of Species sa bhliain 1859).
Ba é Mendel an chéad duine le cuntas eolaíochta a thabhairt ar na géinte, nó ar 'na fachtóirí' mar a thug sé orthu, agus an chéad duine a chuir síos ar fhachtóirí i bpiseanna glasa a thugann tréithe don phlanda (dath, méid, uimhir, agus mar sin de).
Thaispeáin sé go gcuirtear tréithe ar aghaidh ó thuismitheoir go dtí a shliocht trí bhíthin aonad scoite, ar thug sé fachtóirí, bunaonaid an dúchais.
Thaispeáin sé gur trí na géinte sin a bhronntar cuid de thréithe an athar nó na máthar ar a gclann. Aonad scoite is ea an ghéin. Is í an ghéin aonad bunaidh an dúchais.
Bhí an tadh ar Mendel gu bhain sé feidhm as an bpis ghlas chun a théis mhór aige a léiriú (cás simplí atá ann).
Ba é a shaothar sin a chuir dúshraith faoi ghéineolaíocht an lae inniu. Níos déanaí, aithníodh na fachtóirí mar ghéinte taobh istigh de na cealla. Is é sin bunús na géinitice nua-aoisí.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
