Ó Cualann

Ag 501 m (1,644 tr) tá Ó Cualann^[1] an 404ú sliabh is airde in Éireann ar an scála Arderin,^[2]​​ áfach toisc go bhfuil sé faoi 600 m ní thugtar san áireamh é ar scála Vandeleur-Lynam nó Hewitt.^[3][4] Tá an sliabh sa chuid is faide soir ó thuaidh de Shléibhte Chill Mhantáin, in Éirinn, agus féachann sé thar shráidbhaile Chill Mocheanóg.

Ó Cualann

(ga) Ó Cualann
Cineál	Sliabh
Logainm.ie	113192
Suíomh
Limistéar riaracháin	Contae Chill Mhantáin, Éire
53° 09′ 18″ N, 6° 09′ 00″ O
Sliabhraon	Sléibhte Chill Mhantáin
Tréithe
Airde os cionn na farraige	501 m
Starraiceacht thopagrafach	216 m

Tíreolaíocht

Féachann an Great Sugar Loaf ar shráidbhailte Chill Mocheanóg agus Deilgne, agus é díreach ó thuaidh ó Ghleann Dá Ghrua . Suíonn an sliabh amach ó na príomh beanna in aice láimhe de Shléibhte Chill Mhantáin, mar Mhálainn 570 m (1,870 tr) agus Dioghais 725 m (2,379 tr), agus bíonn bóithre timpeall air ar gach taobh.^[5]

Is minic a mhearbhalltar idir dhá ghualainn bheag thuaidh agus theas Ó Cualann mar an Giolaspar, ach luíonn an sliabh seo soir ar an taobh eile de mhótarbhealach bóthair an N11 ag Cill Mocheanóg . ^[5]

Cé nach bhfuil ach 501m (1,644 tr) agus é ingearchló, tugann scoiteacht an Bhuilín Mór ó Chnoic eile feiceálacht mhór comhréireach de 216 (709 tr) dó., agus cháilíonn sé mar Marilyn.^[6] Ina theannta sin, cuireann na fánaí géara agus cuma bholcánach an Great Sugar Loaf le sainiúlacht a phróifíle.^[5]

Geolaíocht

Tá Ó Cualann comhdhéanta de bhuncharraig grianchlochít ón Tréimhse Chambrianach (ar a dtugtar Foirmíocht Cheann Bhré ), i gcodarsnacht le sléibhte cruinne Chill Mhantáin ar an taobh thiar, atá déanta den chuid is mó d’ eibhear ón Ré Deavónach. Ceaptar go coitianta gur bolcán díomhaoin é Ó Cualann freisin, ach ina ionad sin is sil-leagan dríodraithe meiteamorfaithe ón domhainfharraige atá in aghaidh an chreimthe.^[7][8] Tá Grianchlochít Chambrianach meiteamorfaithe ó ghaineamhchloch ag bun na n-aigéan domhain thar a bheith frithsheasmhach don síonchaitheamh. ^[7]

Bhí gleann Chill Mocheanóg, a bhfuil an Great Sugar Loaf ag breathnú air, mar chuid de bhealach réigiúnach draenála leá-uisce fo-oighreachta thuaidh-theas a chuimsigh an Scalp (ó thuaidh) agus Gleann Dá Ghrua (soir theas).^[7]

Cnocadóireacht

Bíonn an-tóir ag siúlóirí cnoic ar Ó Cualann mar gheall ar a chóngareacht do Bhaile Átha Cliath, rochtain ó mhótarbhealach an N11, agus cosáin measartha caite nach dteastaíonn buataisí fánaíochta iomlána ná scileanna loingseoireachta.^[5]

Is ón deisceart an bealach is éasca, ag tosú ó charrchlós mór seanbhunaithe (O235119) atá suite amach ó lár bhóthar an Lána Dheirg (ar a dtugtar freisin an bóthar L1031) a ritheann feadh theorainn theas an tsléibhe; tá an carrchlós cheana féin ag airde circa 290 m (950 tr), agus mar sin níl an t-ingearchló iomlán dreapadóireachta riachtanach ach 210 m (690 tr). Tógann an bealach 3.5 ciliméadar ón gcarrchlós go dtí an mullach agus ar ais idir 1-1.5 uair an chloig, agus folaíonn sé siúlóid thar chosáin móinteach cothrom agus san deireadh ag dul suas trí roinnt lintéar creagach. ^[5]

Is féidir bealach níos faide a dhéanamh ón taobh thoir, ag tosú ó níos ísle síos ag carrchlós CLG Chill Mocheanóg (O233141); Tógann an bealach 5 chiliméadar seo ón gcarrchlós go dtí an mullach agus ar ais 2-2.5 uair an chloig, agus is ar chosáin mhóinteach den chuid is mó é le roinnt codanna de sceallach agus gairbhéal.^[5]

• Fairbairn (2014). "Dublin & Wicklow: A Walking Guide". Collins Press. ISBN 978-1848892019.
• Fairbairn (2014). "Ireland's Best Walks: A Walking Guide". Collins Press. ISBN 978-1848892118.
• MountainViews Online Database (Simon Stewart) (2013). "A Guide to Ireland's Mountain Summits: The Vandeleur-Lynams & the Arderins". Collins Books. ISBN 978-1-84889-164-7.

Gailearaí

• 
  Ón taobh thiar sa Gheimhreadh.
• 
  Ó charrchlós an Lána Dheirg.
• 
  Ó Maláinn.
• 
  Radharc ar Giolaspar.
• 
  Ó Eastát Chúirt an Phaoraigh

Féach freisin

• Bealach Chill Mhantáin
• Sléibhte Chill Mhantáin
• Liostaí sléibhte in Éirinn

Tagairtí

1. Paul Tempan (February 2012). “Irish Hill and Mountain Names”. MountainViews.ie.
2. Simon Stewart (October 2018). “Arderins: Irish mountains of 500+m with a prominence of 30m”. MountainViews Online Database.
3. Simon Stewart (October 2018). “Vandeleur-Lynams: Irish mountains of 600+m with a prominence of 15m”. MountainViews Online Database.
4. Mountainviews, (September 2013), "A Guide to Ireland's Mountain Summits: The Vandeleur-Lynams & the Arderins", Collins Books, Cork, ISBN 978-1-84889-164-7
5. Fairbairn (2014). "Ireland's Best Walks: A Walking Guide". Collins Press. ISBN 978-1848892118. “Route 57: Great Sugar Loaf”
6. Chris Cocker (2018). “The Database of British and Irish Hills”. Database of British and Irish Hills.
7. Sile Daly (May 2016). “The Great Sugar Loaf: Geological Context”. Irish Mountaineering Club. Dáta rochtana: 11 July 2019. “Popularly mistaken for a volcano, its metamorphism has rendered the rock extremely erosion-resistant and the mountain owes its shape to the weathering characteristics of quartzite.”Sile Daly (May 2016). "The Great Sugar Loaf: Geological Context" (PDF). Irish Mountaineering Club. Retrieved 11 July 2019. Popularly mistaken for a volcano, its metamorphism has rendered the rock extremely erosion-resistant and the mountain owes its shape to the weathering characteristics of quartzite.
8. Michael Viney (1 November 1997). “Moving Mountains”. Dáta rochtana: 11 July 2019. “The peak of the Great Sugar Loaf was never a volcano, but started life as sand on the ocean floor.”

Naisc sheachtracha

• MountainViews: Suíomh Gréasáin Sléibhe na hÉireann, Great Sugar Loaf
• MountainViews: Irish Online Mountain Database
• Bunachar Cnoic na Breataine agus na hÉireann, an bunachar sonraí is mó de shléibhte Oileáin na Breataine ( " DoBIH " ) .
• Hill Bagging UK & Ireland, an comhéadan inchuardaithe don DoBIH