Féilire Ghréagóra

Féilire na gréine is ea an féilire Ghréagóra, a chuir an Pápa Gréagóir XIII ar bun sa bhliain 1582. Tá sé in úsáid ar fud an domhain, nach mór.

Féilire Ghréagóra

Cineál	arithmetic calendar (en) féilire na gréine interval scale (en)
Ainmnithe in ómós	Pápa Gréagóir XIII
Bailíocht	1 Eanáir 1752 -
← féilire Iúil ← féilire Tenpō →
Eile
Month of the Gregorian calendar (en)
Day of the Gregorian Calendar (en)
Codanna
Gregorian dominical cycle (en) seachtain lá bliain féilire mí proleptic Gregorian calendar (en)

An Pápa Gréagóir XIII

Stair

Bhí an bhliain 11 nóiméad níos faide ná an bhliain thrópaiceach de réir seanfhéilire Iúil. Faoin 15ú céad bhí 21 Márta, cónocht an fhéilire, ag titim 10 lá níos déanaí ná fíorchónocht an earraigh. Ba ghá 10 lá a bhaint den bhliain, agus léimeadh ó 4 Meán Fómhair go dtí 15 Meán Fómhair chun féilire nua Ghréagóra a thabhairt isteach agus an féilire is na séasúir a chur i gcomhfhreagairt dá chéile.

D’úsáid daoine an féilire seo den chéad uair i 1582 ach ní raibh gach tír (Sasana san áireamh) sásta é a úsáid. Ach chuir na difríochtaí mearbhall ar dhaoine. Faoi dheireadh, shocraigh formhór na dtíortha an féilire Ghréagóra a úsáid.^[1]

Cinneadh go ndéanfaí leasú eile ar an bhféilire chun nach n-éireodh an earráid chéanna arís: nach bliain bhisigh a bheadh i mbliain an chéid múna mbeadh sí inroinnte ar 400.

Mar sin, ba bhlianta bisigh 1600 is 2000, ach níor bhlianta bisigh 1700, 1800 ná 1900, agus ní bliain bhisigh a bheidh i 2100. Nuair a ríomhtar meánfhad na bliana thar 400 bliain, is é 365.2425 lá a fhaightear, luach atá an-ghar don fhíorluach, 365.2422 lá.

In Éirinn

Christopher Clavius (1538–1612)

Ós rud é gurb é an Pápa a thug an féilire nua isteach, ghlac na tíortha Caitliceacha go fonnmhar leis, ach níor ghlac an Bhreatain ná na coilíneachtaí Meiriceánacha leis go dtí 1752, agus bhí gá le leasú 11 lá nuair a rinne siadsan an t-athrú. Sa bhliain 1752, léimeadh ó 2 Meán Fómhair go dtí 13 Meán Fómhair chun féilire nua Ghréagóra a thabhairt isteach in Éirinn.^[2]

Féach freisin

• Féilire na nEabhrach
• Féilire na gealaí
• Féilire Aidbhinte
• Bliain bhisigh

Tagairtí

1. COGG (29 Feabhra 2012). "Eureka". Dáta rochtana: 29 Feabhra 2020.^{[nasc briste go buan]}
2. Hussey, Matt (2011). "Féilire Ghréagóra". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 330.

Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir.

Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.