Fiabhras sutsugamúisí

Galar ionfhabhtaíoch a tharlaíonn, cosúil le tífeas, de bharr ionfhabhtaithe le baictéar den chlann rikettsia. Faigheann daoine é trí ghreamanna fíneog a mhaireann sa talamh ach atá in ann daoine a ghalrú. Aithníodh an galar den chéad uair i Honshu na Seapáine, ach tarlaíonn sé freisin in oirdheisceart na hÁise, an Indinéis, an India is Neipeal. Claonadh aige cur isteach ar dhaoine a shiúlann i réigiúin shléibhtiúla is fhoraoisithe, gnáthóga nádúrtha na fíneoige, in aimsir bhog sa bhfómhar nó go luath san earrach, mar a mbíonn na fíneoga an-ghníomhach. Tagann at dearg ag ionad an ghreama, agus leanann tinneas cinn, tuirse is fiabhras ard. Ina dhiaidh sin tagann othras ag an ionad sin agus déanann gearb shainiúil dhubh. Muna bhfaightear cóireáil le frithbheathaigh, féadfaidh aimhréidh i ndiaidh aimhréidhe tarlú: niúmóine, heipitíteas, agus rith fola ceirbreach. Is minic a fhaigheann duine bás leis.^[1]

Fiabhras sutsugamúisí

Cineál	tíofas
Speisialtacht leighis	galair thógálacha
Cóireáil chliniciúil
Comharthaí	primary affect (en) , tinneas cinn, crithfhuacht, fiabhras, liomfadanapaite, toinníteas, easuan, artrailge, scornach nimhneach, gríos, macula (en) , papule (en) , bradacairde, taicéacairde, fotheannas agus casacht
Scrúduithe	scrúdú fisiciúil agus micreascópacht imdhíonfhluaraiseachta
Cógais doxycycline (en) , rifampicin (en) agus chloramphenicol (en)
Pataigineas
Suíomh	craiceann, faireog limfe, endothelium (en) agus lárchóras na néaróg
Tarchur pataigineach	tick borne transmission (en)
Cúis	Orientia tsutsugamushi
Aicmiú
ICD-10	A75.3
ICD-9	081.2
Acmhainní seachtracha
DiseasesDB	31715
eMedicine	971797
MeSH	D012612
Orphanet	83317
UMLS CUI	C0036472
DOID	DOID:13371

Tagairtí

1. Hussey, Matt (2011). "Fiabhras sutsugamúisí". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 265.

Naisc sheachtracha

Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir.

Is síol faoin galar é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.