Úsáideoir:MALA2009/William Butler Yeats
From Wikipedia, the free encyclopedia
File agus drámadóir Éireannach ba ea William Butler Yeats (fuaimnithe /’jeIts/; 13 Meitheamh 1865-28 Eanáir 1939) agus bhí sé ar dhuine de na daoine ba mhó le rá i litríocht an fichiú haois. Crann taca ba ea é dóibh siúd a bhí i mbun na litríochta in Éirinn agus i Sasana araon. Agus é amach sna blianta bhí sé mar Sheanadóir Éireannach ar feadh dhá théarma. Ba é a bhí mar cheann tiomána in Athbheochan Liteartha na hÉireann, agus bhunaigh sé Amharclann na Mainistreach in éineacht leis an mBantiarna Gregory agus Edward Martyn. Bhí sé mar cheannaire ar an amharclann sna blianta luatha. Bronnadh Duais Nobel na Litríochta air sa bhliain 1923 tar éis don Choiste Nobel an méid seo a leanas a rá faoina chuid filíochta: “inspired poetry, which in a highly artistic form gives expression to the spirit of a whole nation;” Ba é an chéad Éireannach é a tugadh an onóir sin dó.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/William_Butler_Yeats_1.jpg/640px-William_Butler_Yeats_1.jpg)
Meastar go ginearálta go raibh Yeats ar dhuine den bheagán a scríobh an saothar is fearr dá chuid tar éis dó an Duais Nobel a bhuachan; áirítear The Tower (1928) agus The Winding Stair and Other Poems (1929) i measc na saothar sin. Rugadh Yeats i mBaile Átha Cliath agus ba ann a fuair sé a chuid oideachais, cé gur i gContae Shligigh a chaith sé a óige. Rinne sé staidéir ar an bhfilíocht le linn a óige, agus chuir sé spéis mhór sna finscéalta Éireannacha agus i gcúrsaí draíochta agus é fós an-óg. Tá baint ag na hábhair sin leis an gcéad chéim dá shaothar a mhair go dtí casadh an chéid nach mór. Foilsíodh an t-imleabhar véarsaíochta is luaithe dá chuid sa bhliain 1889, agus léiríonn na dánta sin ─ atá mall agus liriceach ─ go bhfuil siad faoi anáil Edmund Spenser agus Percy Bysshe Shelley, mar aon le liriceacht na bhfilí ón ré réamh-Rafaeilíteach.
Ó 1900 ar aghaidh, d’éirigh filíocht Yeats níos fisicí agus níos réadúla. Dhiúltaigh sé do chreidimh tharchéimniúla a óige den chuid is mó, cé go raibh sé gafa le rudaí fisiciúla agus spioradálta, mar aon le teoiricí timthriallacha an tsaoil. Thar na blianta, ghlac Yeats leis an iliomad dearcadh idé-eolaíoch, lena n-áirítear an dearcadh a léirigh an léirmheastóir Michael Valdez Moses mar seo a leanas: “those of radical nationalist, classical liberal, reactionary conservative and millenarian nihilist”.