Émile Zola

Émile Zola (Parys, 2 april 1840 - dêre, 29 septimber 1902) wie in Frânsk skriuwer en pamflettist. Hy wurdt sjoen as it wichtichste foarbyld foar de literêre skoalle fan it naturalisme. Zola’s literêre wurk waard beynfloede troch it oeuvre fan Honoré de Balzac en Flaubert.

Biografy

Émile Zola waard berne te Parys. Hy brocht syn jeugd en skoaljierren troch yn Aix-en-Provence, dêr’t syn heit, fan Italjaanske komôf, yngenieur wie. Troch syn planning foar de wetterfoarsjenning wie syn heit ruïnearre. Yn ‘e earmoedige jierren dy’t dêrop folgen, wist syn soan dochs in bestean te krijen by de útjouwerij Hachette.

Zola waard ferneamd mei syn roman Germinal (1885) en syn iepen brief J'accuse...! (1898) om de Dreyfusaffêre hinne. Yn dat brief kiest er partij foar de Joadske kaptein Alfred Dreyfus, dy’t ûnrjochtlik beskuldige wie fan spionaazje.

Tritich jier earder al, yn 1866, doe’t er noch beskieden betsjinner wie by Hachette, foel er bysûnder skerp út nei de offisjele Salonsjuery, doe’t Le fifre fan Édouard Manet wegere waard. Hy soe nammers fûleindich ferdigener wurde fan it ympresjonisme, ek al rint er 20 jier letter minder waarm foar yn syn l'Oeuvre fan 1886. Syn âlde freonksip mei Cézanne gie dêrtroch kapot.

Nei it iepen brief J'Accuse...! yn 1898 waard Zola feroardiele ta in jier finzenisstraf. Hy wachte dêr net op, mar gie nei Grut-Brittanje. Nei in jier koe er weromkomme en waard er as held ûntfongen.

Émile Zola stoar, ûnferwacht, yn Parys op 29 septimber 1902 yn syn wente oan de Rue de Bruxelles troch koalmonoksidefergiftiging. Syn frou wie der hast like slim oan ta, mar hja waard dochs rêden yn it sikehûs fan Neuilly.^[1]

Bibliografy

Romans en novellen

1861 Un coup de Vent; novelle
1865 La Confession de Claude; roman
1866 Un mariage d'amour; (pubkikaasje yn 'Le Figaro' [24-12-1866]; dêr't 'Thérèse Raquin' út ûntstiet)
1866 Le vœu d'une morte
1867 Les mystères de Marseille; roman yn 2 dielen
1867 Thérèse Raquin
1868 Les mystères de Marseille; (3 dielen)
1868 Madeleine Férat
1880 Madame Sourdis

searje Les Rougon-Macquart, histoire naturelle et sociale d'une famille sous le Second Empire

1870 La Fortune des Rougon
1871 La curée
1873 Le Ventre de Paris
1874 La Conquête de Plassans
1875 La Faute de l'Abbé Mouret
1876 Son Excellence Eugène Rougon
1878 L'Assommoir
1878 Une Page d'amour
1880 Nana
1882 Pot-Bouille
1883 Au bonheur des dames
1884 La Joie de vivre
1885 Germinal
1886 L'Oeuvre
1887 La Terre
1888 Le Rêve
1890 La Bête Humaine
1891 L'Argent
1892 La Débâcle
1893 Le Docteur Pascal

Les Trois Villes
- 1894 Lourdes
- 1896 Rome
- 1898 Paris

Les Quatres Evangiles
- 1899 Fécondité
- 1901 Travail
- 1903 Vérité
- Justice; (ûnfoltôge)

Ferhalen

1862-64 Contes à Ninon; mei:
- Simplice; Le carnet de danse; Celle qui m'aime; La fée amoureuse; Le sang; Les voleurs et l'Âne; Soeur-des-pauvres
- Aventures du grand Sodoine et du petit Médéric

1874 Nouveaux Contes à Ninon; (mei:
- Un bain; Les fraises; Le grand Michu; Le jeûne; Les épaules de la marquise; Mon voisin Jacques; Le paradis des chats;
- Lili; La légende du Petit-Manteau bleu de l'amour; Le forgeron; Le chômage; Le petit village;
- SOUVENIRS
- Les quatre journées de Jean Gourdon; (besteande út:
  - 1. Printemps; 2. Été; 3. Automne; 4. Hiver)

1880 Les Soirées de Médan; bondel mei bydrage fan freonen; mei:
- L'Attaque du moulin; Zola;
- Boule de suif; (Guy de Maupassant)
- Sac au dos; (Joris-Karl Huysmans)
- La Saignée; (Henry Céard)
- L'Affaire du Grand 7; (Léon Hennique)
- Après la bataille; (Paul Alexis)
1882 Le Captaine Burle
1884 Naïs Micoulin

1981 6 Ferhalen mei:
- Jacques Damour

Poëzij

1861 Paolo
1989 Messidor
1901 L'Ouragan; lyrysk drama; (mei Alfred Bruneau [1857-1934])
1905 L'enfant roi
1921 Lazare; (mei Alfred Bruneau)
1921 Violaine la chevelue
1921 Sylvanire ou Paris en amour

Toaniel

1865 Madeleine; (publikaasje yn 1889)
1873 Thérèse Raquin; (toanielbewurking fan roman yn 4 bedriuwen; opfierd 11 july 1873; is net oanslein by it publyk)
1874 Les Héritiers Rabourdin; (komedy yn 3 bedriuwen)
1878 Le bouton de rose
1879 L'Assommoir; (toanielbewurking troch Busnach en Gastineau)
1881 Nana; (foar toaniel bewurke troch William Busnach [1832-1907])
1883 Pot-Bouille; (toanielbewurking troch Busnach)
1887 Le Ventre de Paris; (toanielbewurking troch Busnach)
1888 Germinal; (toanielbewurking troch Busnach)
vLa Bête humainev; (toanielbewurking troch Busnach; net opfierd)

Kritiken, oar

1866 Mes haines, causeries littéraires et artistique
1866 Mon Salon
1867 Édouard Manet, étude biographique et critique
1880 Le Roman Experimental; (útiensetting romanteoretyske ynsjoggen oer de syklus 'Les Rougon-Macquart')
1881 Le Naturalisme au Théâtre
1881 Nos auteurs dramatiques
1881 Les romanciers naturalistes
1882 Une campagne [1880-1881]
1881 Documents littéraires
1897 Nouvelle campagne [1896]
1897 Humanité, vérité, justice. L'affaire Dreyfus. Lettre à la jeunesse
1898 J'accuse...! ; (manifest oer de Dreyfusaffêre)
1901 L'affaire Dreyfus, la vérité en marche

Literatuer

(in lytse seleksje)

1893 Sous le regard de l'Olympia 1840-1870; Mitterand, Henri
L'Homme de Germinal 1871-1893; Mitterand, Henri
L'Honneur 1893-1902; Mitterand, Henri
1954 Bonjour Monsieur Zola; Armand, Lanoux
1964 Présentation des Rougon-Macquart; Guillemin Henri
1997 Zola, légende et vérité, Utovie; Guillemin Henri

Keppeling om utens

(fr) Side oer Zola

Boarnen, noaten en referinsjes

[1]