Leafde op it earste gesicht

Leafde op it earste gesicht is in foarm fan leafde wêrby't men fuortendaliks smoarfereale rekket op in frjemd as men mei dy persoan yn 'e kunde komt, en wêrby't de ferealens him neitiid ûntjout ta in duorjende romantyske oantrekking ta dy persoan. It is in plotûntwikkeling dy't yn 'e Westerske fiksje in hiel protte brûkt wurdt. Leafde op it earste gesicht is in idee dat weromgiet op 'e Grykske Aldheid, dêr't it sjoen waard as in foarm fan in algemiener type hertstochtlike leafde, in soarte fan sljochtsinnigens, dy't de Griken theia mania ("gekte fan 'e goaden") neamden. Dy hommels de kop opstekkende hertstochtlike leafde waard troch de Griken yn metafoaryske en mytologyske termen ferklearre as it rekke wurden troch de 'pylken fan 'e leafde', dy't ôfsketten wurde soene troch de godheid Earos of Kupido.

Bekende foarbylden fan leafde op it earste gesicht út 'e wrâldliteratuer en oare skiene keunsten binne:

• Izaäk syn earste moeting mei Rebekka yn Genesis 24:67.
• It sjen fan 'e baaiende Batsjêba troch kening David yn 2 Samuël 11:2-5.
• De earste blik dy't Romeo op Julia smyt yn Shakespeare syn toanielstik Romeo en Julia (±1595).
• De earste moeting fan kolonel Christopher Brandon mei Marianne, yn 'e roman Sense and Sensibility, fan Jane Austen (1811).
• De earste kear dat de lytse wetterfaam de prins sjocht en him rêdt fan 'e drinkeldea yn it mearke De Lytse Wetterfaam, fan Hans Christian Andersen (1837).
• As Siegmund en Sieglinde, dy't broer en suster binne mar dat net witte, inoar foar it earst sjogge yn 'e operasyklus Der Ring des Nibelungen, fan Richard Wagner (1870).
• De earste kear dat Marius Pontmercy en Cosette inoar yn 'e eagen sjogge yn de roman Les Misérables, fan Victor Hugo (1862).
• As Beren op in iepen plak yn it wâld de elfinne Lúthien dûnsjen sjocht yn 'e ferhalesyklus The Silmarillion, fan J.R.R. Tolkien (1977).
• As Jack foar it earste kear Rose sjocht yn 'e film Titanic, fan James Cameron (1997).
• As Peeta Mellark op harren earste skoaldei Katniss Everdeen sjongen heart yn 'e roman The Hunger Games, fan Suzanne Collins (2008).

Boarnen, noaten en referinsjes