At Europeesk Charta för a Regiunaal- an Manertaalspriaken (Spriaken-Charta) as en ferdrach, diar di 5. September 1992 faan a Euroopariad uunnimen wurden as.
 Tekst üüb Öömrang |
Mualen
Det Charta skal diarför surge, dat a regiunaal- an manertaalspriaken uun Euroopa halep fu, auer jo tu't kulturel arewdial hiar.
- Spriakmanertaalen skel auer poliitisk grensen henwech werke kön.
- Jo skel halep fu, dat's ei wechsterew.
- Di brük faan letj spriaken skal uk mögelk wees föör gericht, uun skuul, uun't hial kulturel, ökonoomisk an sosial leewent, jüst so üs uun a meedien.
- Spriakonerracht an studiarin skal mögelk wurd, fööraal uk för minsken, diar ei tu't manertaal hiar.
Enkelt dialen
- Dial I: Algemians. Diar gongt det diaram, hük spriaken mend san, nemelk soken, diar al sant generatjuunen üüb en wasen plak lewe. An ei spriaken faan tuwaanrern.
- Dial II: Mualen. Di dial II beskraft a mualen noch wat algemianer an as ei so ferbinjelk. A stooten kön iarst ans dial II bitreed an leeder ans dial III.
- Dial III: Enkelthaiden. Stooten, diar dial III onerskriiw, skel tumanst 35 faan 98 mögelk enkelt onernemangen amsaat.
- Dial IV: Amsaaten. Diar stäänt uun, dat a stooten beracht skel, wat jo al onernimen haa, of noch onernem wel.
- Dial V: Ufslütj. Reegeln för't onerskriiwen an amsaaten.
Onerskraften
At Charta as bit nü faan 33 lunen onerskrewen wurden (Stant: 11/2012). Di naist straal as do det ratifiziarin (25 lunen), diar woort do mä fäästlaanj, dat an wan di stoot det amsaat wal.
| Stoot | Onerskriiwen | Ratifiziarin | Iinsaaten |
|---|---|---|---|
 Albaanien | |||
 Andora | |||
 Armeenien | 11. Mei 2001 | 25. Jan. 2002 | 1. Mei 2002 |
 Uasterrik | 5. Nof. 1992 | 28. Jun. 2001 | 1. Okt. 2001 |
 Aserbaidschaan | 21. Det. 2001 | ||
.svg){kind=small} Belgien | |||
 Bosnien an Hertsegowina | 7. Sep. 2005 | 21. Sep. 2010 | 1. Jan. 2011 |
 Bulgaarien | |||
 Kroatien | 5. Nof. 1997 | 5. Nof. 1997 | 1. Mar. 1998 |
 Zypern | 12. Nof. 1992 | 26. Aug. 2002 | 1. Det. 2002 |
 Tschechien | 9. Nof. 2000 | 15. Nof. 2006 | 1. Mar. 2007 |
 Denemark | 5. Nof. 1992 | 8. Sep. 2000 | 1. Jan. 2001 |
 Eestlun | |||
 Finlun | 5. Nof. 1992 | 9. Nof. 1994 | 1. Mar. 1998 |
 Frankrik | 7. Mei 1999 | ||
 Georgien | |||
 Sjiisklun | 5. Nof. 1992 | 16. Sep. 1998 | 1. Jan. 1999 |
 Grichenlun | |||
 Ungarn | 5. Nof. 1992 | 26. Apr. 1995 | 1. Mar. 1998 |
 Islun | 7. Mei 1999 | ||
 Irlun | |||
 Itaalien | 27. Jun. 2000 | ||
 Letlun | |||
 Liechtenstein | 5. Nof. 1992 | 18. Nof. 1997 | 1. Mar. 1998 |
 Litauen | |||
 Luksemborag | 5. Nof. 1992 | 22. Jun. 2005 | 1. Okt. 2005 |
 Malta | 5. Nof. 1992 | ||
 Moldaawien | 11. Jul. 2002 | ||
 Monako | |||
 Monteneegro | 22. Mar. 2005 | 15. Feb. 2006 | 6. Jun. 2006 |
 Neederlunen | 5. Nof. 1992 | 2. Mei 1996 | 1. Mar. 1998 |
 Norweegen | 5. Nof. 1992 | 10. Nof. 1993 | 1. Mar. 1998 |
 Poolen | 12. Mei 2003 | 12. Feb. 2009 | 1. Jun. 2009 |
 Portugal | |||
 Rumeenien | 17. Jul. 1995 | 29. Jan. 2008 | 1. Mei 2008 |
 Ruslun | 10. Mei 2001 | ||
 San Marino | |||
 Serbien | 22. Mar. 2005 | 15. Feb. 2006 | 1. Jun. 2006 |
 Slowakei | 20. Feb. 2001 | 5. Sep. 2001 | 1. Jan. 2002 |
 Sloweenien | 3. Jul. 1997 | 4. Okt. 2000 | 1. Jan. 2001 |
 Spoonien | 5. Nof. 1992 | 9. Apr. 2001 | 1. Aug. 2001 |
 Sweeden | 9. Feb. 2000 | 9. Feb. 2000 | 1. Jun. 2000 |
 Sweits | 8. Okt. 1993 | 23. Det. 1997 | 1. Apr. 1998 |
 Nuurd-Matsedoonien | 25. Jul. 1996 | ||
 Türkei | |||
 Ukraine | 2. Mei 1996 | 19. Sep. 2005 | 1. Jan. 2006 |
 Ferianagt Könangrik | 2. Mar. 2000 | 27. Mar. 2001 | 1. Jul. 2001 |
Sjiisklun
Uun Sjiisklun as det Charta 1992 onerskrewen, 1998 ratifisiaret an di 1. Janewoore 1999 iinsaat wurden. Bit nü san diar oober a bundeslunen för tustendag:
- Däänsk, Sydslesvigdansk an Sønderjysk uun Schleswig-Holstian.
- Sorbisk. Boowersorbisk uun Saksen, Onersorbisk uun Brandenburg.
- Nuurdfresk uun Schleswig-Holstian. Diarefter as 2004 det Friisk Gesets maaget wurden.
- Saaterfresk uun Niidersaksen.
- Romanes (efter dial II), efter dial III uun Hessen.
- Plaatsjiisk, efter dial III uun Breemen, Hamborag, Mecklenburg-Föörpomern, Niidersaksen an Schleswig-Holstian. Efter dial II uun Brandenburg, Nuurdrhein-Westfalen an Saksen-Anhalt.
Luke uk diar
- Amtelk wääbsteed
- Tekst uun ~50 spriaken
- Tekst faan't Charta (huuchsjiisk)
- Tekst faan't Charta (fering, aadring)
- Friisk Gesets faan't lun Schleswig-Holstian
Futnuuten
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
