فیلمی از سیدنی لومت From Wikipedia, the free encyclopedia
۱۲ مرد خشمگین (به انگلیسی: 12 Angry Men) فیلمی درام حقوقی محصول سال ۱۹۵۷ آمریکاست که بر اساس داستانی تلویزیونی به همین نام نوشته رجینالد رز و به کارگردانی سیدنی لومت ساخته شدهاست.[6] داستان دربارهٔ هیئت منصفه دادگاهی متشکل از دوازده نفر است که بایستی دربارهٔ گناهکار بودن یا بیگناهی جوانی به اتهام قتل تصمیمگیری کنند. فیلم به دلیل اینکه تنها از یک لوکیشن در بیشتر طول فیلم و دوازده بازیگر اصلی استفاده کردهاست مورد توجه میباشد. همچنین شخصیت مثبت این فیلم (تصمیمگیرنده شماره ۸) در لیست پنجاه قهرمان برتر تاریخ سینما در بنیاد فیلم آمریکا (AFI)، در رتبه ۲۸ قرار دارد.[7]
۱۲ مرد خشمگین | |
---|---|
کارگردان | سیدنی لومت |
تهیهکننده | هنری فوندا رجینالد رز |
نویسنده | رجینالد رز |
بر پایه | دوازده مرد خشمگین اثر رجینالد رز |
بازیگران | هنری فوندا لی جی. کاب ای. جی. مارشال مارتین بالسام جک واردن جان فیدلر جک کلاگمن ادوارد بینز جوزف سوینی اد بگلی جرج وسکووچ رابرت وبر |
موسیقی | کنیون هاپکینز |
فیلمبردار | بوریس کافمن |
تدوینگر | کارل لرنر |
شرکت تولید | اوریون-نووا پروداکشنز |
توزیعکننده | مترو گلدوین مایر یونایتد آرتیستز |
تاریخهای انتشار | |
مدت زمان | ۹۶ دقیقه |
کشور | ایالات متحده |
زبان | انگلیسی |
هزینهٔ فیلم | ۳۳۷٫۰۰۰ دلار[3][4] |
فروش گیشه | ۲ میلیون دلار[5] |
ایده نمایشنامه رجینالد رز، بارها در فیلمهای مختلف مورد استفاده قرار گرفت. معروفترین بازسازی این فیلم، نسخه سال ۱۹۹۷ با همین نام است که آن هم توسط مترو گلدوین مایر منتشر شد. این فیلم هم در کسب جوایز موفق بود و هم در نظر عموم؛ و در کل بازسازی خوبی محسوب میشود. فیلم هندی در انتظار تصمیمگیری (به هندی: Ek Ruka Hua Faisla) و فیلم روسی ۱۲ از بازسازیهای دیگر این فیلم هستند.[8]
این فیلم همچنین در بیشتر «مجموعه لیستهای ۱۰۰ سال…» بفا از جمله ۱۰۰ سال… ۱۰۰ فیلم و ۱۰۰ سال… ۱۰۰ هیجان؛ در اولی به عنوان هشتاد و هفتمین فیلم برتر تاریخ سینمای جهان و در دومی به عنوان هشتاد و هشتمین فیلم هیجانانگیز برتر شناخته شدهاست.
بازیگران در ۱۲ مرد خشمگین نامی ندارند و از ابتدا تا به انتها آنها را براساس شماره ایی که دارند صدا میکنند. در این بین تنها هنری فوندا و جوزف سویینی هستند که در انتهای فیلم تماشاگران را آگاه میکنند که نامشان به ترتیب دیویس و مک کاردل است.[9]
نوجوانی هجده ساله از اهالی آمریکا لاتین متهم به قتل پدرش گردیدهاست. شواهد نشان میدهد او با ضربات متعدد چاقو پدر خود را به قتل رساندهاست، گرچه نوجوان که به نظر ضعیف و افسرده حال میرسد این اتهام را قبول ندارد با این حال وجود چاقویی در محل وقوع حادثه که به ظاهر متعلق به نوجوان مذکور است و او ادعا میکند آن را مدتی قبل گم کرده و خبری هم از محل آن نداشتهاست، به عنوان مدرک جرم، دلیلی برای مجرم شناختن او از سوی دادگاه شدهاست.[10] حال دوازده مرد از طبقات مختلف اجتماعی به عنوان اعضای هیئت منصفه دادگاه، مأمور تصمیمگیری نهایی دربارهٔ این پرونده شدهاند. اگر آنها فرد متهم به قتل را محکوم نمایند، وی باید روی صندلی الکتریکی اعدام شود.[11] در فرایند رأیگیری یازده نفر از اعضای هیئت منصفه رأی به محکومیت و در نهایت اعدام نوجوان میدهند اما در این بین یک نفر از آنان یعنی تصمیمگیرندهٔ شماره ۸ رأِی بر بی گناهی متهم میدهد و پیشنهاد صحبت در این باره را میدهد. با پیشروی ماجرا در اتاقی که اعضای هیئت منصفه آن در فضای عصبی مشغول بحث و بررسی پرونده هستند قصه فیلم شکوفا میشود و به صورت مطالعهای استادانه دربارهٔ شخصیتهای پیچیدهای در میآید که به عنوان عضو هیئت منصفه میخواهند رأی نهایی را صادر کنند. پس زمینه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی هریک از این اعضا، باعث واکنشهای مختلف آنان در زمان حال میشود. در چنین موقعیت و اوضاع و احوالی است که شماره ۸ تلاش میکند بقیه همکارانش را متقاعد کند که رأی آنها اهمیتی حیاتی دارد و نباید به راحتی دربارهٔ آینده و زندگی دیگران تصمیم بگیرند و سرانجام پس از یک ساعت و نیم بحث پرونده کاملاً روشن میشود.[12][13]
شماره تصمیمگیرنده | بازیگر | شخصیت | ترتیب رأی دادن به "بیگناه" | دوبلور در نسخه فارسی |
---|---|---|---|---|
۱ (سخنگو) | مارتین بالسام | سخنگوی هیئت منصفه. وی که شغل اصلیاش مربیگری فوتبال است، فردی مصمم است که به خوبی جمع را کنترل میکند.[14] | نهمین فرد | |
۲ | فردی باهوش و منطقی با صدایی زیر که همیشه مضطرب است.[15] | پنجمین فرد | شهراد بانکی | |
۳ | شخصیت شرور فیلم: پدری ناراحت، مستبد، کلهشق و خودرای. دارای تن صدای بسیار بلند، که مدام کنترل خود را از دست میدهد؛ نزدیکبه بیشتر شخصیتهای به تصویرکشیده شده توسط لی جی. کاب.[16] | دوازدهمین فرد | ناصر نظامی | |
۴ | شخصیتی منطقی، خونسرد، و مطمئن از خود؛ کارگزار سهام تحلیلی، که فقط با حقایق سروکار دارد؛ کم تحت تأثیر قرار میگیرد؛ و تاجای ممکن کوتاه صحبت میکند.[17] | یازدهمین فرد | محمد عبادی | |
۵ | فردی که در یکی از محلههای پایین شهری و خشن به دنیا آمده. فردی مؤدب و خونسرد. | سومین فرد | وحید منوچهری | |
۶ | یک نقاش خانه. سرسخت ولی محترم و پایبند اصول. | ششمین فرد | ||
۷ | فردی کاسب، طرفدار ورزش، بیتفاوت، سطحی، و بیعلاقه به بررسیها. | هفتمین نفر | اصغر افضلی | |
۸ | یک مهندس معمار. نخستین کسی که به بیگناه بودن رأی میدهد و بقیه را نیز متقاعد میکند. قهرمان اصلی داستان. او در پایان داستان خودش را با نام "دیویس" معرفی میکند. | نخستین فرد | ناصر طهماسب | |
۹ | پیرمردی خردمند و هوشیار؛ وی در پایان داستان خود را با نام "مک کاردل" معرفی میکند.[18] | دومین فرد | جواد پزشکیان | |
۱۰ | صاحب گاراژ. فردی بددهن، تحمیلکننده و متعصب با باورهایی خاص و سنتی. | دهمین فرد | محمدعلی دیباج | |
۱۱ | ساعتسازی اروپایی که به تابعیت آمریکا درآمده. فردی بسیار باسیاست و مؤدب، که سخن زیبایی دارد. | چهارمین فرد | خسرو شمشیرگران | |
۱۲ | فردی دودل و دمدمیمزاج؛ که حرفهایی هوشمندانه و کنایهآمیز میزند. | هشتمین فرد[19] |
داستان تلویزیونی رجینالد رز ابتدا در یک فیلم تلویزیونی به نام "دوازده مرد خشمگین" به تصویر کشیده شد. این نمایش، به عنوان قسمتی از مجموعه "استودیو ۱" شبکه تلویزیونی CBS در سپتامبر ۱۹۵۴ پخش شد. نوار کامل این فیلم، که گمشده و فراموش شده بود، در سال ۲۰۰۳ پیدا شد.
موفقیت نمایش تلویزیونی در این فیلم سینمایی نیز ادامه داشت. سیدنی لومت، که در تلویزیون هم فیلمها و نمایشهای عمدتاً درام میساخت، توسط هنری فوندا و رجینالد رز به ساختن این فیلم تشویق شد. این فیلم، علاوه بر نخستین فیلم سینمایی لومت، نخستین تجربه فوندا و رز به عنوان تهیهکننده بود. فوندا پس از شکست فیلم در گیشه، گفت که این نخستین و آخرین تهیهکنندگی ای بوده که کرده، و همینطور هم شد.
فیلمبرداری، پس از مدت کوتاهی، کمتر از یک هفته، با بودجهای کم نزدیک به ۳۴۰٬۰۰۰ دلار (معادل امروزی حداکثر ۲ میلیون و ششصد دلار) تهیه شد.
در ابتدای فیلمبرداری، لنز به حالت چشمی تنظیم شده بود تا بتواند عمیقتر موضوعها را به تصویر بکشد؛ ولی در طول فیلم فاصله کانونی لنز افزایش میافت. اواخر فیلم، تقریباً از همه از نزدیک و با فاصله کانونی زیاد فیلمبرداری میشود. لومت این کار را میکرد تا حسّ در فشار قرار گرفتن، استرس داشتن، عصبانی بودن و دلخور شدن تکتک کاراکترهای فیلم را به بیننده القا کند.
فیلم «۱۲ مرد خشمگین» نامزد ۳ جایزه اسکار شد (بهترین کارگردانی، بهترین فیلم، بهترین فیلم نامه) اما در نهایت آنها را به فیلم «پل رودخانه کوای» باخت.
۱۲ مرد خشمگین، در واقع جدا از یک درام هیجانانگیز بودن، نشانگر ۱۲ قشر مختلف جامعه و دید هر یک به یک ماجرای واحد است؛ که میتوان گفت تا حد زیادی این امر را مدیون سیدنی لومت، کارگردان فیلم است. همچنین، این که هیچکدام از ۱۲ عضو هیئت منصفه (در این مقاله آمده "تصمیمگیرنده") در طول داستان نامی ندارند؛ گویی کارگردان خواسته بیننده تصمیمگیرندهها را از شخصیت آنها بشناسد نه نام آنها.[40] این فیلم که در کمتر از ۲۱ روز در یک اتاق کوچک در نیویورک ساخته شد، توانست با سادگی تمام موفقیت خود را کسب کند.
راجر ایبرت ۱۲ مرد خشمگین را عضوی از مجموعهٔ «فیلمهای فوقالعاده» سایت خود کرد. ای.اچ. ویلر از روزنامهٔ نیویورک تایمز نوشت: «درامی با خط داستانی محکم و جذاب؛ که به نمایی عمیق از پشت درهای بستهٔ اتاق هیئت منصفه دست یافتهاست.» او همچنین در مورد دوازده شخصیت اصلی داستان نوشت: «درام این ۱۲ شخصیت، به اندازهٔ کافی برانگیزنده است که میتواند هر تماشاگری را افسون کند.» هرچند، فیلم یک فاجعه از نظر تجاری بود. در سال ۱۹۵۷، فیلمهای رنگی تازه ابداع شده بودند و این که این فیلم نتوانست موفقیتی در آن زمان به دست بیاورد این بود که احتمالاً به دلیل کمبود بودجه سیاهوسفید ساختهشد.[41]
اشکلات شمرده شده در این فیلم که در سایت بانک اینترنتی اطلاعات فیلمها انتشار یافت، ۱۱ تا شمرده شدهاند. این رقم در مقایسه با فیلم مطرحی مثل پدرخوانده که در همین سایت اشکالاتش ۱۰۸ تا ذکر شدهاند،[42] رقم خیلی خوبی محسوب میشود. اشکالات این فیلم عبارتند از:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.