شهری در استان هرمزگان ایران From Wikipedia, the free encyclopedia
بَندَرعَبّاس مرکز استان هرمزگان و شهرستان بندرعباس در جنوب ایران است. بندرعباس جزو کلان‌شهرهای جنوبی ایران بوده و بندر شهید رجایی که در این شهر قرار دارد، بزرگ‌ترین بندر کانتینری ایران است. از نام‌های پیشین آن بندر گمبرون بوده که با لشکرکشی شاه عباس بزرگ و بیرون راندن پرتغالی‌ها از ایران، نامش به بندرعباس تغییر یافت.[۳]
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (اوت ۲۰۲۲) |
| بندرعباس | |
|---|---|
     ساعتگرد از بالا:
نمایی از بلوار طالقانی، معبد هندوها، نمایی از منطقه قلعه‌شاهی، نمای هوایی از بندرعباس در شب و یک پارک ساحلی | |
 نشان شهرداری | |
| کشور |  ایران |
| استان | هرمزگان |
| شهرستان | بندرعباس |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) پیشین | بندر گمبرون، گامرون، جرون، بندر مبارکه عباسی |
| مردم | |
| جمعیت | ۵۲۶٬۵۹۹ نفر[۱] |
| تراکم جمعیت | ۷۴۱۷٫۵ در هر کیلومتر مربع نفر بر کیلومتر مربع |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۱۲۵ کیلومتر مربع |
| ارتفاع | صفر تا ۲۰ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۲۶/۵ |
| میانگین بارش سالانه | ۱۷۲٬۴ میلی‌متر |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | نوبانی[۲] |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۷۶ |
| وبگاه | |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران۸۴ |
  بندرعباس روی نقشه ایران
۲۷٫۱۸۸۳°شمالی ۵۶٫۲۷۶۶°شرقی | |
مجتمع بندری شهید رجایی و بندر شهید باهنر به‌عنوان نقطه اتکای اقتصاد ایران در جهت جابه‌جایی کالا و نیز وجود کارخانه‌های پرشمار و بزرگ صنعتی؛ بندرعباس را به شهری مهم در زمینهٔ بازرگانی و صنعت کشور همچنین منطقه مبدل کرده است.[۴]
بندرعباس همیشه بندر بوده است و از این رو نام‌های مختلف آن همگی نمودی از این کارکرد بوده‌اند. رایج‌ترین نام سابقش گمبرون است. دربارهٔ معنای این نام، فرهنگ لغت اصطلاحات هند و انگلیس هنری یول، دو ریشه‌شناسی ارائه شده است. اولین مورد از ریشهٔ گمرک (که از کومرکیون در یونانی و کومرکیوم در لاتین به معنای «تجارت» آمده) است. دومین ریشه‌شناسی که یول خودش آن را محتمل‌تر می‌دانست، از کلمهٔ فارسی «کمروون» به معنای «میگو» (در پرتغالی: camarão) است.[۵] نام فعلی بندرعباس، به افتخار شاه عباس بزرگ (سلطنت: ۱۵۸۸–۱۶۲۹ م) بر این بندر نهاده شده است.[۶] «بندرعباس» ندرتاً با املای متفاوت «بندرعباسی» نیز نوشته شده است.[۷]
قدیمی‌ترین گزارش بندرعباس در زمان داریوش بزرگ (بین سالهای ۵۲۲ تا ۴۸۶ پ. م) است. سیلاکوس، فرمانده داریوش، از بندرعباس به سوی هند و دریای سرخ سفر کرد. در زمان حمله اسکندر مقدونی به شاهنشاهی هخامنشی، بندرعباس به نام «هورمیرزاد» شناخته می‌شد.
در قرن شانزدهم، بندرعباس در نزد ایرانیان به نام «گمبرون» شناخته می‌شد. در سال ۱۵۶۵، یک دریانورد اروپایی آن را "Bamdel Gombruc" (یعنی "بندر گومروک" یا "بندر گمرک") نامید و این نام را به عنوان نام فارسی نامید. بندرعباس در سال ۱۵۱۴ توسط پرتغالی‌ها فتح شد و مکان مهمی برای محافظت از بازرگانی آنها در خلیج فارس و هند بود.[۸][۹] آنها نام این شهر را به دلیل وجود خرچنگ در سواحل آن، کومورائو گذاشتند.
در سال ۱۶۱۴، کومورائو توسط شاه عباس بزرگ از پرتغالی‌ها پس گرفته شد و به "بندر عباس" تغییر نام داد. شاه عباس با حمایت نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا
| این مقاله به هیچ منبع و مرجعی استناد نمی‌کند. |
شهر را (که در دنیای انگلیسی‌زبان به نام "Gombraun" شناخته می‌شود) به یک بندر بزرگ تبدیل کرد. تا سال ۱۶۲۲، نام‌های پرتغالی و انگلیسی رسماً با هم ترکیب شده و «Combrù» یا «Combu» را تشکیل دادند، اگرچه ساکنان هنوز آن را بندرعباس می‌نامیدند. سر توماس هربرت گفت که نام رسمی انگلیسی ""Gumbrown"" است، اما [gŏmrōōn] تلفظ می‌شود. او در سال ۱۶۳۰ نوشت که "بعضی (اما من آنها را تائید نمی‌کنم) آن را "Gamrou"، برخی دیگر "Gomrow"" و برخی دیگر "Cummeroon"" می‌نویسند." در دهه ۱۶۷۰، این شهر به نام "گامرون" شناخته می‌شد.
در سال ۱۶۲۲ میلادی، شاه عباس با کمک نیروهای انگلیسی و فرمانده ایرانی امامقلی خان، نیروهای پرتغالی را شکست داد. به مناسبت این پیروزی گمبرون به بندرعباس تغییر نام داد. در تقسیمات کنونی بندرعباس در استان هرمزگان و یکی از مهم‌ترین مراکز استراتژیک و تجاری در مجاورت خلیج فارس و دریای عمان قرار دارد.[۱۰]
در سال ۱۶۲۵، یک ناوگان ترکیبی انگلیسی و هلندی به پرتغالی‌ها در بندرعباس حمله کرد و کنترل پست‌های تجاری را به دست گرفت. به زودی، کمپانی هند شرقی هلند از همتای انگلیسی خود پیشی گرفت و در نهایت، از سال ۱۶۵۴ تا سال ۱۷۶۵ کنترل کامل تجارت محلی ادویه و ابریشم را در دست داشت.[۱۱]
بین سالهای ۱۷۹۴ تا ۱۸۶۸، بندرعباس از طریق قرارداد اجاره با ایران تحت کنترل سلطنت عمان و زنگبار بود. ظاهراً جزئیات قرارداد اصلی بین نسخه عربی و فارسی متفاوت بود. عمانی‌ها گستره ساحلی حدود ۱۰۰ مایلی از سدیج تا بندر خمیر و حدود ۳۰ مایل در عمق هرمزگان تا شَمیل را تحت کنترل داشتند. آنها همچنین جزایر هرمز و قشم را تحت کنترل داشتند. در سال ۱۸۲۳، ایرانی‌ها تلاش کردند عمانی‌ها را بیرون کنند، اما سلطان با رشوه‌گیری و خراج به والی شیراز توانست بندر را حفظ کند. در سالهای ۱۸۴۵–۱۸۴۶، ارتشی به سرپرستی فرماندار کل فارس بندر را تهدید به اخاذی کرد، در حالی که ارتش دیگری به فرمانروای کرمان، میناب را محاصره کرد. عمانی‌ها ایران را تهدید به محاصره کردند، اما مقیم بریتانیا در بوشهر آنها را متقاعد کرد که عقب‌نشینی کنند.[۱۲]
ایرانیان در سال ۱۸۵۴، زمانی که سلطان در زنگبار بود، شهر را بازپس گرفتند. تحت فشار بریتانیا پس از جنگ ایران و انگلیس در سال ۱۸۵۶، ایران قرارداد اجاره عمان را با شرایط مساعد تمدید کرد. در قرارداد جدید تعیین شد که منطقه استیجاری متعلق به ایالت فارس بوده و پرچم ایران بر فراز بندرعباس به اهتزاز در خواهد آمد. نرخ اجاره نیز افزایش یافت. تحت فشار بریتانیا، قرارداد در سال ۱۸۶۸ تمدید شد، اما با نرخ اجاره بالاتر و برای مدت کوتاه‌تر. دو ماه پس از تمدید، اجاره نامه توسط دولت ایران با استناد به بندی که اجازه فسخ آن را در صورت سرنگونی سلطان عمان می‌داد، لغو شد.[۱۲]
زمین لرزه‌ای در ژوئیه ۱۹۰۲ به بخش‌هایی از شهر از جمله خانه فرماندار و اداره گمرک و اطراف جزیره قشم آسیب رساند.[۱۳]
بندرعباس به عنوان یک نقطه اصلی کشتیرانی، عمدتاً برای واردات، و دارای سابقه طولانی بازرگانی با هند، به ویژه بندر سورات است. سالانه هزاران گردشگر از این شهر و جزایر مجاور از جمله قشم و جزیره هرمز بازدید می‌کنند.
بندرعباس در سال ۱۳۳۴ قبل از برنامه‌ریزی اولیه برای توسعه آن به عنوان یک بندر بزرگ یک بندر کوچک ماهیگیری با حدود ۱۷۰۰۰ نفر بود. تا سال ۱۳۸۰، این شهر به یک شهر بزرگ تبدیل شد. جمعیت کنونی آن ۶۱۴٬۵۹۹ نفر است.[۱۴]
شهر بندرعباس که در جنوب استان هرمزگان واقع شده از شمال به ارتفاعات و کوه‌ها و از جنوب به دریا منتهی می‌شود؛ بنابراین شیب عمومی شهر در راستای شمال به جنوب است. بخش بزرگ و چشمگیری از شهر از جمله محله سورو در جنوب‌غربی شهر و جنوب خیابان امام خمینی حد فاصل خور نایبند (شیلات) و خورگورسوزان و جنوب محله نخل ناخدا دارای سطحی هموار بوده و از ارتفاعی بین ۰٫۶ متر تا حداکثر ۵ از سطح دریا برخوردار است.
نزدیک‌ترین شهر به بندرعباس، شهر قشم (مرکز جزیره قشم) با حدود ۲۸ کیلومتر[۱۵] و فاصله بندرعباس تا تهران ۱۲۸۱ کیلومتر[۱۶] است.
شهر بندرعباس از ۴ منطقه و ۱۲ناحیه شهرداری[۱۷][۱۸][۱۹] تشکیل شده است:
از میدان دفاع مقدس تا پل رسالت[۱۷] و شامل محله‌هایی همچون شهرک نبوت، شهرک طلاییه، شهرک الهیه جنوبی، گلشهر شمالی شهرک الهیه شمالی، شهرک سجادیه، شهرک توحید (شهرک‌شغو قدیم)، پایگاه هوایی شهید عبدالکریمی ،شهرک گاز (فجر)، داماهی، شهرک انصارالمهدی، گلشهر جنوبی، گلشهر شمالی، محله نخل ناخدا، قریشی‌ها، کوی خلیج‌فارس، زعفرانیه
از پل رسالت تا میدان امام‌خمینی (پارک شهر)[۱۷] و شامل محله‌هایی همچون گلشهر جنوبی، گلشهر شمالی، شهرک طلوع، کوی ولیعصر، نایبند شمالی، نایبند جنوبی، شهرک امام‌رضا، شهرک نور، کوی نیایش، کوی امیر، شهرک اندیشه، کوی شفا، آزادگان، چاهستانی‌ها، خواجه‌عطا و فرودگاه قدیم
از میدان شهدا (یادبود) تا میدان قائم (بندر شهید باهنر)[۱۷] و شامل محله‌هایی همچون شمیلی‌ها، گل‌کنی نو، محله پشت‌شهر، حسین‌آباد، شهرک بهشتی، استمبیک (۲۲ بهمن)، اسلام‌آباد، کوی پلیس، شهرک پیامبر اعظم، کوی علوی، بهشت زهرا، محله دوهزار، ششصد دستگاه، امیرآباد، شهرک نصر، سورو، شهرک امام، شهرک باهنر، بندر شهیدرجایی، شهرک نیروی دریایی (هدیش)
آب و هوای این شهر گرم و مرطوب است. به‌طور کلی در بندرعباس از نیمه آبان تا نیمه فروردین دارای آب‌وهوای مطبوعی است. ماه‌های اردیبهشت و خرداد هوا خشک، ماه‌های تیر تا مهر دارای آب و هوای مرطوب است. دمای هوای شهر بندرعباس در گرم‌ترین روزها به ۵۲ درجه سانتیگراد و در سردترین روزها به ۲درجه سانتیگراد می‌رسد. میانگین بارش بندرعباس در حدود ۲۰۰ میلی‌متر است.
| داده‌های اقلیم بندرعباس | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
| سابقهٔ بیش‌ترین °C (°F) | ۳۲٫۰ (۹۰) |
۳۳٫۰ (۹۱) |
۳۹٫۰ (۱۰۲) |
۴۲٫۰ (۱۰۸) |
۴۷٫۰ (۱۱۷) |
۵۱٫۰ (۱۲۴) |
۴۸٫۰ (۱۱۸) |
۴۶٫۰ (۱۱۵) |
۴۵٫۰ (۱۱۳) |
۴۲٫۰ (۱۰۸) |
۳۸٫۰ (۱۰۰) |
۳۲٫۰ (۹۰) |
۵۱ (۱۲۴) |
| میانگین بیش‌ترین °C (°F) | ۲۳٫۵ (۷۴) |
۲۴٫۴ (۷۶) |
۲۷٫۷ (۸۲) |
۳۱٫۶ (۸۹) |
۳۶٫۳ (۹۷) |
۳۸٫۴ (۱۰۱) |
۳۸٫۲ (۱۰۱) |
۳۷٫۷ (۱۰۰) |
۳۶٫۸ (۹۸) |
۳۵ (۹۵) |
۳۰٫۴ (۸۷) |
۲۵٫۵ (۷۸) |
۳۲٫۱۳ (۹۰) |
| میانگین روزانه °C (°F) | ۱۸٫۱ (۶۵) |
۱۹٫۴ (۶۷) |
۲۳٫۱ (۷۴) |
۲۶٫۸ (۸۰) |
۳۱٫۲ (۸۸) |
۳۳٫۷ (۹۳) |
۳۴٫۴ (۹۴) |
۳۴٫۰ (۹۳) |
۳۲٫۵ (۹۱) |
۲۹٫۶ (۸۵) |
۲۴٫۳ (۷۶) |
۱۹٫۷ (۶۷) |
۲۷٫۲۳ (۸۱٫۱) |
| میانگین کم‌ترین °C (°F) | ۱۲٫۱ (۵۴) |
۱۴ (۵۷) |
۱۷٫۵ (۶۴) |
۲۰٫۹ (۷۰) |
۲۴٫۷ (۷۶) |
۲۸ (۸۲) |
۳۰٫۳ (۸۷) |
۳۰٫۱ (۸۶) |
۲۷٫۷ (۸۲) |
۲۳٫۵ (۷۴) |
۱۸ (۶۴) |
۱۳٫۵ (۵۶) |
۲۱٫۶۹ (۷۱) |
| سابقهٔ کم‌ترین °C (°F) | ۳٫۰ (۳۷) |
۵٫۴ (۴۲) |
۷٫۶ (۴۶) |
۱۱٫۵ (۵۳) |
۱۷٫۰ (۶۳) |
۲۰٫۰ (۶۸) |
۲۵٫۲ (۷۷) |
۲۵٫۰ (۷۷) |
۲۱٫۰ (۷۰) |
۱۲٫۰ (۵۴) |
۶٫۰ (۴۳) |
۲٫۰ (۳۶) |
۲ (۳۶) |
| بارندگی میلی‌متر (اینچ) | ۳۹٫۷ (۱٫۵۶) |
۴۷٫۵ (۱٫۸۷) |
۳۴٫۸ (۱٫۳۷) |
۱۰٫۷ (۰٫۴۲) |
۴٫۸ (۰٫۱۹) |
۰٫۰ (۰) |
۰٫۶ (۰٫۰۲) |
۲٫۲ (۰٫۰۹) |
۰٫۸ (۰٫۰۳) |
۱٫۳ (۰٫۰۵) |
۵٫۰ (۰٫۲) |
۲۴٫۰ (۰٫۹۴) |
۱۷۱٫۴ (۶٫۷۴) |
| میانگین روزهای بارندگی (≥ ۱.۰ mm) | ۳٫۳ | ۳٫۱ | ۲٫۶ | ۱٫۳ | ۰٫۲ | ۰ | ۰٫۱ | ۰٫۲ | ۰٫۱ | ۰٫۱ | ۰٫۴ | ۲٫۳ | ۱۳٫۷ |
| درصد رطوبت | ۶۴ | ۶۸ | ۶۷ | ۶۴ | ۶۱ | ۶۴ | ۶۸ | ۶۹ | ۶۷ | ۶۴ | ۶۱ | ۶۳ | ۶۵ |
| میانگین روزانه ساعت‌های تابش آفتاب | ۲۲۰٫۱ | ۲۱۱٫۹ | ۲۲۴٫۹ | ۲۴۲٫۴ | ۳۱۲٫۷ | ۳۰۲٫۲ | ۲۶۴٫۶ | ۲۷۰٫۱ | ۲۷۰٫۱ | ۲۸۳٫۴ | ۲۵۱٫۲ | ۲۲۸٫۸ | ۳٬۰۸۲٫۴ |
| منبع: NOAA (1961-1990)[۲۰] | |||||||||||||
همه ساله در کوه هُماگ با ارتفاع ۳۲۶۷متر ـ بلندترین کوه استان هرمزگان ـ در شمال دهستان سیاهو قرار دارد بارش برف را به خود می‌بیند.
در روز ۱۶ دی ماه۱۳۹۲ برف ارتفاعات کوه گنو با ارتفاع بیش از دو هزار و ۲۳۷ متر را سفیدپوش کرد.
جمعیت بندرعباس را نمی‌توان به‌طور دقیق عنوان کرد زیرا از بومیان و مهاجرین تشکیل شده و تعداد مهاجرین بنا به فصول سال متغیر است اما به استناد نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر بندرعباس ۵۲۶٬۶۴۸[۲۱] نفر اعلام شده است.
شهر بندر عباس یک شهر مهاجرپذیر می‌باشد که همهٔ اقوام و گروه‌های اتنیکی ایرانی را میزبان بوده است. بخش عمده مهاجران مقیم شهر بندر عباس در ابتدای مهاجرت خود، مهاجرت از نوع فردی را انتخاب کرده‌اند، به عبارت دیگر به دنبال ایجاد فرصت‌های اشتغال در شهر بندر عباس اکثر مهاجرین به قصد تصدی یک فرصت شغلی به صورت فردی وارد این شهر شده‌اند. اما با گذشت زمان و احساس امنیت شغلی و تأمین مسکن و معیشت، خانواده‌های خود را نیز به بندرعباس انتقال داده‌اند.[۲۲]
به‌طور کلی می‌توان دسته‌بندی زیر را در ارتباط با تصدی مشاغل عمده توسط اعضای گروه‌های اتنیکی مختلف ارائه کرد:
| گروه‌های اتنیکی | مشاغل عمده |
|---|---|
| یزدی‌ها | قنادی، سوپرمارکت، طلافروشی، نانوایی |
| کرمانی‌ها | کارکنان ادارات دولتی به ویژه آموزش و پرورش |
| اهالی استان فارس: جهرمی‌ها، فسایی‌ها و دارابی‌ها | کارکنان ادارات دولتی |
| اهالی استان فارس: لاری‌ها و اوزی‌ها | بازاری، لوازم خانگی، پوشاک، عمده‌فروشی |
| ترک‌های آذربایجانی | بازاری (پوشاک)، ساختمان‌سازی |
| شمالی‌ها (مازندرانی‌ها، گیلک‌ها و گلستانی‌ها) | نظامی (نیروی دریایی و هوایی). راننده تاکسی، آرایش‌گری |
| کُردها و لرها | مشاغل پیمانکاری در اسکله‌ها و بنادر، شرکت‌های خصوصی، دست‌فروشی |
| اصفهانی‌ها | تعمیرگاه‌ها، تأسیسات پالایش‌گاهی |
| پیرانشهری‌ها، بوکانی‌ها، اشنویه‌ای‌ها و مهابادی‌ها | تعمیرگاه‌ها، نانوایی |
| هرمزگانی‌ها (بومی‌ها) | کارکنان ادارات دولتی، بازاری، ماهیگیری و غیره |
مردم بندرعباس اکثریت مسلمان و از پیروان مذاهب شیعه و سنی هستند. اهل سنت مردمان بومی محله‌های داماهی، خواجه عطاء، اوزی‌ها، سورو و شقو (شهرک توحید) هستند و بیشتر درآن محله‌ها سکونت دارند.
به نوشته وبسایت اطلس زبانهای ایران زبانهای شهر بندرعباس شامل فارسی بندری، فارسی معیار و زبانهای استان هرمزگان مانند قشمی و غیره است.[۲۳]گویش بندری که یکی از گویش‌های پارسی کهن است که ویژگی‌های کهن را حفظ کرده است. واژگان دکان و دکه دو نمونه صدها واژه ای است که در زبان این شهر کاربرد دارد.
از سوی دیگر به خاطر روابط بازرگانی شماری از وام‌واژه‌های اروپایی (نمونه:tawāl، از واژه towel انگلیسی به معنی حوله) و عربی، هندی نیز در آن دیده می‌شود. در بندرعباس به دلیل تنوع قومی و نژادی نیز این گویش در محله‌های مختلف آن نظیر نایبند خواجه عطا، سورو، پو شهر و مغ ناخا (نخل ناخدا)، شاه‌حسینی، شغو (شهرک توحید) شهرها و روستاهای کوچک اطراف با لهجه‌های مختلف صحبت می‌شود[۲۴]
| این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمی‌کند. |
حنابندان یکی از آداب و رسوم عروسی در بندرعباس است. در شب حنابندان زنان شرکت‌کننده بندرعباسی دستشان را با آغشتن به ظرف حنایی که دور تا دور مراسم گرداننده می‌شد رنگ می‌کنند.
این مراسم در روستای سیاه مغان رواج دارد.
بچه‌ها با ترتیب خاصی دو طرف زنبیل را گرفته و در حالی که زنبیل را مثل یک تخت روان حرکت می‌دهند با صدای بلند این عبارت را می‌خوانند: کندو پا نداره، خیرش بکن به کندو، تا کندو پا بگیره، کندو پا نداره، خیرش بکن … بعد با همان تشریفات زنبیل را به در خانه‌های دیگر می‌برند و عبارات بالا را دسته جمعی می‌خوانند و این کار در حدود دو ساعت طول می‌کشد، در خاتمه مراسم دوباره زنبیل محتوی بچه را به خانه پدر و مادر طفل برگردانیده و بچه را تحویل می‌دهند. اهالی عقیده دارند که بعد از انجام چنین مراسمی، طفل پا می‌گیرد و راه می‌افتد.
بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر به دلیل موقعیت مناسب جغرافیایی، به عنوان نقطه اتکای بندرعباس در جهت جابه‌جایی کالا و سرمایه در اشکال مختلف، نتایج اقتصادی به سزایی برای استان هرمزگان به همراه داشته و بندرعباس را به منطقه ویژه اقتصادی معادن، فلزات، کشتی‌سازی و صادرات و واردات کالا تبدیل کرده است.[نیازمند منبع]
این مجتمع تفریحی در فاصله ۳۴ کیلومتری از شمال‌شرقی بندرعباس قرار دارد. علاوه‌بر وجود چشمه آبگرم، شهربازی و مجتمع‌های گردشگری هم در این مجتمع ساخته شده تا گردشگرانی که به این منطقه می‌آیند از نظر امکانات رفاهی و تفریحی مشکلی نداشته باشند.[۴][۲۷]
سید مظفر بن موسی بن جعفر از سالیان دور مورد توجه عموم مردم به‌ویژه مردم استان هرمزگان بوده و هر ساله پذیرای زائران بی‌شمار مشتاق خود است. امامزاده سیدمظفر نوه امامزاده عبدالله بن موسی بن جعفر الکاظم است، در سال ۴۰۲ه.ق در این محل وفات یافته است.
این زیارتگاه که در مرکز شهر و در جوار معبد تاریخی هندوها قرار دارد زیارتگاه کوچکی است که در کوچک سبز رنگی دارد و بر سر در آن نوشته شده قدمتگاه حضرت سلیمان (ع) ولی در بین بندری‌ها که اتفاقاً خیلی هم به آن اعتقاد دارند به زیارتگاه شاه پریون شهرت دارد و این نام شاه پریون بر می‌گردد به فرمان‌روایی که به اذن خدا به حضرت سلیمان (ع) داده شد تا بر دیو و جن و پری حکم راند.
این مسجد بزرگ‌ترین مسجد جامع کشور است که پس از گذشت سی و نه سال هنوز به بهره‌برداری نرسیده است.[۲۸]
نسبت این امامزاده به نوه‌های موسی بن جعفر می‌دهند که در محله‌ای به همین نام (سیدکامل) واقع شده است.
بنای این امامزاده در پیاده‌راه حافظ واقع در مرکز شهر بندرعباس و در نزدیکی بازار بزرگ جنب مسجد امام است.[۲۹]
این زیارتگاه به دوران بعد از اسلام تعلق دارد. مکان آن در کنار جادهٔ بندرعباس - سورو قرار دارد و هم‌اکنون در محوطهٔ پارکِ هتل هما واقع شده است. تاریخ بنای آن مشخص نیست و مورد توجه مردم محلی است.[۳۰]
(مسجد جامع دلگشا) به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مساجد شهر بندرعباس دارای سابقه‌ای طولانی است و قدمت آن به ۲۶۴سال پیش برمی‌گردد که اولین بار توسط خیّر بزرگ «حاج زین‌العابدین ابوالقاسم اوزی» ساخته شد. بازسازی این مسجد در دوره جدید از سال ۱۳۸۲ شروع شد و پس از ۵سال کار ساخت آن به اتمام رسید.
در سال ۱۳۰۴ هجری قمری ساخته شده و در سال ۱۳۸۶ خورشیدی بازسازی شده است. این مسجد در چهارراه بلوکی مرکز شهر بندرعباس قرار دارد.
این مسجد در سال ۱۳۱۰ هجری قمری بنا شده است.
تاریخ ساخت آن مربوط به ۱۲۹۶ هجری قمری است.
یکی از جاذبه‌های بندرعباس است که در ضلع غربی شهر قرار گرفته. سورو که یکی از قدیمی‌ترین محلات بندرعباس است خانه‌های قدیمی رو به دریا دارد و ساحل شنی آن یکی از بهترین مکان‌ها برای پیاده‌روی است.[۳۱][۳۲]
این بوستان در غربی‌ترین نقطه ساحلی بندرعباس قرار دارد و مسیر دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی و فضای بازی کودکان هم در آن تعبیه شده است.[۳۳][۳۴]
محوطه آسفالت دارای یک پرچم ایران قابل مشاهده از تمامی نواحی ساحلی که از آن برای اسکیت سواری و برگزاری مراسمات مختلف استفاده می‌شود.[۳۵][۳۶]
این پلاژ که در ساحل سورو قرار دارد علاوه بر امکان شنا در دریا، دارای استخر روباز، سالن بدنسازی، سالن تی آر ایکس، سالن ماساژ، حمام مغربی و غیره است.[۳۸][۳۹]
این باغ در در فاصله چهار کیلومتری جاده بندرعباس- میناب درون مجموعه بزرگ طبیعت (پارک جنگلی جهاد) قرار گرفته و متشکل از ۷ زون (۴زون مسقف و ۳ روباز) و ۲۵ قفس از گونه‌های مختلف پرندگان است.[۴۰][۴۱]
این تفرجگاه که در منطقه شمالی بندرعباس قرار دارد از گذشته‌های به‌واسطهٔ وجود زیارتگاه پنجه علی یکی از مکان پررفت‌وآمد شهروندان بندرعباس بوده است.[۴۲]
این اثر طبیعی یک منطقه بکر دیدنی و گردشگری است که در حدود ۳ کیلومتری شمال شهر بندرعباس واقع شده است.[۴۳]
بزرگ‌ترین موزه هرمزگان است که در بلوار پاسداران محله ۲۲ بهمن قرار دارد و در آن علاوه بر اشیای تاریخی، بخش‌هایی از وقایع تاریخی و فرهنگ و سنت‌های استان هرمزگان همچون بازار سنتی، آزادسازی قلعه هرمز و شیوهٔ صید و صیادی شبیه‌سازی شده است.[۴]
این موزه در محوطه شرکت آب منطقه‌ای هرمزگان واقع در منطقهٔ گلشهر قرار دارد و در آن اشیاء و شیوه‌های مختلف حمل و به‌دست‌آوردن آب در هرمزگان همچون جهله، گراشی، خمره‌های سنگی، چاه و چرخ گاوی به نمایش گذاشته‌شده است.[۴۴][۴۵]
یکی از جاذبه‌های دیدنی بندرعباس شیوهٔ صید مُشتا است که با استفاده از جزر و مد انجام می‌شود. در این روش چوب‌هایی در ساحل کار گذاشته شده و با استفاده از تور حصاری ایجاد می‌شود، که هنگام بالا آمدن آب تعدادی آبزی وارد آن شده و با پایین رفتن آب، آبزیان داخل آن به وسیله صاحبان مشتاها صید می‌شوند.
غذاهای دریایی همچون «هَواری، قلیه‌ماهی و قلیه میگو» و میان‌وعده‌های سنتی مثل «نان با سوراغ و مَهیاوه یا نخود و باقلهٔ داغ» هم از جمله خوردنی‌هایی است که در سفر به بندرعباس نباید از دست داد.[۴]
مجتمع‌های مدرن: سیتی‌سنتر، مگامال، بندرعباس مال، ستاره‌جنوب، ستاره‌شهر، زیتون، ملکه آسمان‌ها، پردیس، نخیل، نیلی و …
بازارهای قدیمی: بازار اوزی‌ها، بازار لاری‌ها و بازار قدیمی
مجتمع‌های تجاری سیتی سنتر، زیتون، ستاره جنوب، نیلی، ستاره شهر، پردیس الهیه جنوبی، مگامال سرو، رویال و پاسارگاد و ملکه آسمان‌ها و کارگزاری در کنار بازارهای سنتی مثل بازار اوزی‌ها، بازار لاری‌ها و بازار روز فعال هستند.
دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی بندرعباس به شرح ذیل است:
استان هرمزگان دارای ۵۸ نشریه محلی[۴۶] است و دو نشریه صبح‌ساحل و دریا در گستره سراسری چاپ و توزیع می‌شوند. ندای هرمزگان، آوای خلیج‌فارس، بندر، صدف، سفیر جنوب، ارمغان بندر، دریای اندیشه، نگاه روز، آفتاب جنوب، شهروند هرمزگان، گامرون، مرجان و ندای جوان از جمله نشریات محلی هرمزگان بوده که در قالب روزنامه، دو روزنامه، هفته‌نامه یا دو هفته‌نامه چاپ و منتشر می‌شوند.
همچنین اغلب خبرگزاری‌های اصلی کشور همچون ایرنا، خبرگزاری مهر، ایسنا، خبرگزاری اقتصاد ایران و فارس در این استان نمایندگی دارند.
فرودگاه بین‌المللی بندرعباس که در شرق شهر قرار گرفته یکی از فرودگاه‌های پررفت‌وآمد کشور است روزانه پروازهای بسیاری به مقاصد داخلی و خارجی در آن آن انجام می‌شود. مقصد پروازهای بین‌المللی این فرودگاه دبی و جده (در زمان حج) است پروازهای داخلی نیز در مسیرهای بندرعباس به تهران، کیش، ابوموسی، چابهار، اصفهان، یزد، شیراز، رشت، مشهد، اهواز، کرمانشاه، ساری، تبریز و … انجام می‌شود.
در سالهای حکومت پهلوی دوم از حدود سال ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۶ ناوگان ترابری هوایی ایران که شامل هواپیمایی DC3 و DC6 بود در محلی بنام بندکناران واقع در ۲۵کیلومتری جاده کنونی بندرعباس سیرجان (باباغلام) اقدام به انجام پرواز می‌کرد.[۴۷]
از سال ۱۳۴۶ تا سال ۱۳۴۹ فرودگاه بندرعباس به محل دیگری که در بلوار جمهوری اسلامی ـ که هم‌اکنون به نام محله فرودگاه قدیم مشهور است و بخشی از بیمارستان شهید محمدی در آن واقع شده - انتقال یافت. کار ساخت فرودگاه کنونی که در سال ۱۳۴۹ ساخت باند آن به اتمام رسیده بود در سال ۱۳۵۰ پس از تکمیل پایانه و نصب کامل دستگاه‌های ناوبری این فرودگاه رسماً افتتاح شد.
پایانه مسافربری خلیج فارس تنها پایانه مسافربری اتوبوسی شهر بندرعباس است که در محلهٔ نخل‌ناخدا و در بلوار خلیج‌فارس قرار دارد. روزانه از پایانه سفرهای متعددی به شهرهای مختلف کشور انجام می‌شود.[۴۸]
راه‌آهن از دیگر محورهای ارتباطی که از نظر حجم مسافر و ترابری کالا به کلیه نقاط ایران درصد بالایی را به خود اختصاص داده است. از شهر بندرعباس روزانه چندین قطار مسافری و باری به مقصد تهران حرکت می‌کند. در طول هفته قطارهای دیگری هم به مقصد اصفهان و مشهد ویزدهم مسافران را جابجا می‌کند.[۴۹][۵۰]
بندر شهید حقانی بندرعباس بزرگ‌ترین پایانه مسافری دریایی ایران محسوب می‌شود که با ۴۰ فروند شناور استاندارد و پیشرفته و ظرفیت جابجایی همزمان افزون بر چهار هزار نفر را برای سفرهای دریایی دارد. شناورها از این بندر به جزایر قشم، هرمز و لارک رفت‌وآمد می‌کنند.[۵۱][۵۲]
بندرعباس دارای بیش از ۱۷۰ بوستان‌های در نقاط مختلف شهر همچون مناطق ساحلی و محلات است.[۵۳] نام برخی از بوستان‌های بندرعباس عبارت است از:
| ردیف | مهم‌ترین‌ها |
|---|---|
| ۱ | بوستان ساحلی دولت |
| ۲ | بوستان ساحلی غدیر |
| ۳ | بوستان ساحلی ولایت |
| ۴ | بوستان ساحلی ورزش |
| ۵ | بوستان ساحلی کپشکن |
| ۶ | بوستان ساحلی جهانگردی |
| ۷ | بوستان ساحلی سورو |
| ۸ | بوستان شهید دباغیان |
| ۹ | بوستان ناصر عبداللهی |
بندرعباس به دلیل موقعیت خاص بازرگانی و توریستی خود دارای هتل‌های بزرگی است که عبارتند از:
تنباکو، خرما، نارنگی، انبه، مرکبات، ارده، مسقطی، تولیدات صنعتی، نفت (و فراورده‌های آن)، گاز، مروارید، شیلات
ترانزیت کالا، خرما، مرکبات، شیلات، صادرات دوباره کالا، بندرعباس در گذشته محل صادرات ظروف چینی بوده و در اروپا (به ویژه در انگلیس) با نام گامبرون (gombroon) شناخته می‌شد.
تیم فوتبال پالایش نفت بندرعباس با سرمربی گری عبدالله ویسی در رقابت های لیگ ۱ کشور (جام آزادگان ) فصل ۱۴۰۳_۱۴۰۴ حضور دارد . نفتی ها پس از خرید امتیاز باشگاه استقلال ملاثانی برای اولین بار در این رقابت ها حاضر می شوند . میزبانی این تیم در ورزشگاه ۲۰ هزار نفری خلیج فارس بندرعباس برگزار می شود. منبع رسانه فوتبال گمبرون
هم‌اکنون بندرعباس دارای ۴ سینماست:[۶۰]
سابقه وجود سینما در بندرعباس به هفتاد سال پیش برمی‌گردد. سینما مهتاب نخستین سالن نمایش فیلم بندرعباس بود که سال ۱۳۲۸ خورشیدی با سرمایه‌گذاری جمعی از بازرگانان در نزدیکی محل کنونی بازار بزرگ بندرعباس راه‌اندازی شد. این سینما ۲۰۰ نفر ظرفیت و هر هفته یک‌شب به زنان اختصاص داشت.
در سال ۱۳۳۴ سینما شهرزاد به‌عنوان نخستین سینمای مجهز و رسمی بندرعباس راه‌اندازی شد. پس از تخریب ساختمان این سینما در دهه ۱۳۸۰، مجتمع تجاری و سینما ستاره شهر به‌جای آن ساخته شده است.
سینما صحرا، سینمای بعدی بندرعباس و یکی از سینماهای مدرن منطقه جنوب بود که سال ۱۳۴۶ راه‌اندازی شد. این سینما پس از انقلاب به حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی واگذار شد و به سینما انقلاب تغییرنام یافت. از حدود یک دهه پیش نیز این سینما با هدف بازسازی تخریب شد اما به‌جای آن چیزی ساخته نشده است.
سینما شهرنمایش واپسین سینمای مدرن بندرعباس در پیش از انقلاب بود که سال ۱۳۵۳ راه‌اندازی شد. ساختمان این سینما که پس از انقلاب به سازمان تبلیغات اسلامی واگذار شد وجود دارد اما تغییر کاربری داده است.
به موازات این سینماها، سینماهای دیگری در شهرک‌های مسکونی نیروی دریایی و نیروی هوایی ارتش در بندرعباس فعال بودند.[۶۱][۶۲][۶۳][۶۴][۶۵][۶۶][۶۷]
جمهوری خلق چین اولین کنسولگری ایرانی خود را ۱۴۰۰ در شهر بندرعباس افتتاح کرد.[۶۸]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
