وضع طبیعی
From Wikipedia, the free encyclopedia
وضع طبیعی مفهومی است که در اخلاق، فلسفهٔ سیاسی، دین، نظریههای قرارداد اجتماعی و حقوق بینالملل مورد استفاده قرار میگیرد،[1] برای بیان این که زندگی مردم قبل از به وجود آمدن جوامع چه شرایط فرضی میتوانست داشته باشد. نظریه پردازان وضع طبیعی استدلال میکنند که باید زمانی طول کشیده باشد تا جوامع سازمان یافته باشند، چنین پیش فرضی پرسشهایی از این قبیل را پیش میآورد: "زندگی قبل ازجامعه مدنی چگونه بود؟"؛ "برای اولین بار دولت چه گونه در چنان وضعی شکل گرفت؟" و؛ "دلایل فرضی برای ورود به وضعیت جامعه با ایجاد یک دولت-ملت چیست؟"
در برخی از نسخههای نظریهٔ قرارداد اجتماعی، در وضع طبیعی هیچ حقوقی وجود ندارد، فقط آزادی هست، و این قرارداد اجتماعی است که باعث ایجاد حقوق و تعهدات میشود. در نسخههای دیگر برعکس توضیح داده میشود: قرارداد اجتماعی محدودیتهایی را برای افراد به وجود میآورد و باعث میشود که حقوق طبیعی آنها محدود شود.
جوامعی که قبل از شکلگیری حکومت وجود داشتهاند یا بدون آن وجود دارند، در حال حاضر در رشتههایی مانند دیرینهشناسی مورد مطالعه قرار میگیرند. زیر مجموعههای باستانشناسی تاریخی مانند مردمشناسی فرهنگی، مردمشناسی اجتماعی و قومشناسی به بررسی ساختارهای اجتماعی و قدرت مربوط به مردمان بومی دور از دسترس و در جوامع قبیله ای میپردازند.