واکسن آرانای
From Wikipedia, the free encyclopedia
واکسن RNA یا واکسن mRNA، گونهای واکسن است که از نسخه یک ماده شیمیایی طبیعی به نام آرانای پیامرسان (mRNA) برای ایجاد پاسخ ایمنی استفاده میکند.[1] این واکسن مولکولهای سنتزشدهٔ آرانای (یعنی RNAهای مصنوعی) را به سلولهای ایمنی ترافرست میکند، هنگامی که واکسن RNA درون سلولهای ایمنی جای گیرد بهعنوان mRNA عمل کرده و باعث میشود تا سلول، پروتئین بیرونی که بهطور معمول توسط پاتوژن (مانند ویروس) یا سلول سرطانی ساخته میشود را بسازد. این مولکولهای پروتئینی یک واکنش ایمنی سازگار را تحریک میکنند که به بدن میآموزد چگونه پاتوژن یا سلولهای سرطانی مربوط را شناسایی کرده و ازمیان ببرد.[1] تحویل mRNA با هم-فرمولاسیون مولکولی به نانوذرات لیپیدی حاصل میشود که از رشتههای RNA حفاظت کرده و به جذبشان توسط سلول کمک میکند.[2][3]
از مزایای واکسنهای RNA نسبت به واکسنهای پروتئینی سنتی، میتوان به طراحی آسانتر، سرعت تولید بیشتر، هزینه اندک تولید،[4][5] و القای ایمنی هومورال و همچنین سلولی اشاره کرد.[6] از نقاط ضعف واکسنهای mRNA مانند واکسن فایزر، این است که پیش از توزیع نیازمند نگهداری در دمای بسیارپایین میباشند.[1]
در میان روشهای درمانی RNA، واکسنهای mRNA، بهعنوان واکسنهایی برای کووید ۱۹، به میزان چشمگیری مورد استقبال قرار گرفتهاند. تا دسامبر ۲۰۲۰، دو واکسن mRNA جدید معرفی شدند که دوره هشت هفتهای مورد نیاز برای تکمیل آزمایشهای انسانی پسا-پایانی را گذرانده، و منتظر مجوز استفاده اورژانسی (EUA) بودند: واکسن کووید-۱۹ مدرنا (mRNA-1273) و واکسن کووید-۱۹ فایزر-بیوانتک (BNT162b2)[1] در ۲ دسامبر ۲۰۲۰، آژانس تنظیم تولیدات سلامتی و پزشکی بریتانیا (MHRA)، تبدیل به نخستین تنظیمکننده کالاهای پزشکی شد که یک واکسن mRNA را تأیید کرده و بدین صورت به استفاده گسترده از واکسن کووید-۱۹ فایزر-بیوانتک (با نام تجاری Comirnaty) مجوز داد.[7][8][9] در ۱۱ دسامبر ۲۰۲۰، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، یک مجوز اورژانسی (EUA) برای واکسن کووید-۱۹ فایزر-بیوانتک صادر کرده و مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC)، در ۱۲ دسامبر ۲۰۲۰ بهکارگیری آن را برای سنین ۱۶ به بالا توصیه نمود.[10][11] این مرکز در ۱۹ دسامبر ۲۰۲۰، بهکارگیری واکسن کووید-۱۹ مدرنا را پس از کسب EUA از FDA در افراد بالغ توصیه نمود.[12][13]
بهکارگیری RNA برای تولید واکسن، موجب به جریان افتادن اطلاعات نادرستی در مورد آن درون شبکههای اجتماعی شده که به غلط ادعا میکنند که بهکارگیری آرانای موجب تغییر در دیانای افراد شده، یا بر روی پیشینههای ایمنی نامعلوم آن در گذشته تأکید میکنند، در حالی که مجموع شواهد ناشی از آزمایشهای مربوط به دهها هزار نفر را نادیده میانگارند.[14]