هشت‌هزارمتری‌ها

اصطلاح هشت‌هزارمتری‌ها (به انگلیسی: The Eight-thousanders) به چهارده کوه مستقل روی زمین گفته می‌شود که ارتفاعشان از سطح دریا به بیش از ۸٬۰۰۰ متر می‌رسد. این کوه‌ها همگی در رشته‌کوه‌های هیمالیا و قراقروم در قارهٔ آسیا قرار دارند.

نمایی از کوه‌های با بیش از ۸۰۰۰ متر ارتفاع در هیمالیا: اورست، ماکالو، لهوتسه، چو ایو، ماناسلو و شیشاپانگما

فهرست هشت‌هزارمتری‌ها

فهرست ۱۴ کوه هشت‌هزارمتری به ترتیب ارتفاع و اطلاعات مربوط به فتح آنها در جدول زیر آمده است:^[1][2]

قلّه	ارتفاع (متر)[3]	موقعیت[3]	تاریخ نخستین صعود[3]	نخستین صعودکنندگان[3]	نخستین صعود زمستانی	نخستین صعودکنندگان زمستانی	شمار صعودها[4]	مرگ‌ها[4]	نرخ مرگ[4]
اورست	۸۸۴۸	نپال چین	۲۹ مه ۱۹۵۳	ادموند هیلاری تنزینگ نورگای	۱۷ فوریه ۱۹۸۰	کریستف ویلیچکی Leszek Cichy	8950	295	3.3%
کی۲	۸۶۱۱	پاکستان چین [5][6][7][8][9][10]	۳۱ ژوئیه ۱۹۵۴	آکیله کومپانیونی Lino Lacedelli	۱۶ ژانویه ۲۰۲۱	نیرمال پورجا گلجه شرپا مینگما دیوید شرپا مینگما جی سونا شرپا مینگما تنزی شرپا پم چهیری شرپا داوا تمبا شرپا کیلی تمبا شرپا داوا تنجینا شرپا	367	84	23%
کانگچنجونگا	۸۵۸۶	نپال هند[11]	۲۵ مه ۱۹۵۵	George Band Joe Brown	۱۱ ژانویه ۱۹۸۶	کریستف ویلیچکی یرزی کوکوچکا	300	45	15%
لهوتسه	۸۵۱۶	نپال چین	۱۸ مه ۱۹۵۶	Fritz Luchsinger Ernst Reiss	۳۱ دسامبر ۱۹۸۸	کریستف ویلیچکی	700	18	2.6%
ماکالو	۸۴۸۵	نپال چین	۱۵ مه ۱۹۵۵	Jean Couzy Lionel Terray	۹ فوریه ۲۰۰۹	سیمونه مورو دنیس اروبکو	410	41	10%
چو ایو	۸۲۰۱	نپال چین	۱۹ اکتبر ۱۹۵۴	Joseph Joechler Pasang Dawa Lama Herbert Tichy	۱۲ فوریه ۱۹۸۵	Maciej Berbeka Maciej Pawlikowski	3681	50	1.3%
دهالاگیری	۸۱۶۷	نپال	۱۳ مه ۱۹۶۰	کورت دیمبرگر Peter Diener Nawang Dorje Nima Dorje Ernst Forrer Albin Schelbert	۲۱ ژانویه ۱۹۸۵	Andrzej Czok یرزی کوکوچکا	540	73	13.5%
ماناسلو	۸۱۶۳	نپال	۹ مه ۱۹۵۶	Toshio Imanishi Gyalzen Norbu	۱۲ ژانویه ۱۹۸۴	Maciej Berbeka Ryszard Gajewski	650	81	12.5%
نانگا پاربات	۸۱۲۶	پاکستان	۳ ژوئیه ۱۹۵۳	هرمان بول	۲۶ فوریه ۲۰۱۶	سیمونه مورو Muhammad Ali Sadpara Alex Txikon	400	83	21%
آناپورنا	۸۰۹۱	نپال	۳ ژوئن ۱۹۵۰	موریس هرزوگ لویی لاشنال	۳ فوریه ۱۹۸۷	یرزی کوکوچکا Artur Hajzer	261	71	27%
گاشربروم ۱	۸۰۸۰	پاکستان چین	۵ ژوئیه ۱۹۵۸	Andrew Kauffman Pete Schoening	۹ مارس ۲۰۱۲	آدام بیلتسکی Janusz Gołąb	350	34	9.7%
برود پیک	۸۰۵۱	پاکستان چین	۹ ژوئن ۱۹۵۷	Fritz Wintersteller Marcus Schmuck کورت دیمبرگر هرمان بول	۵ مارس ۲۰۱۳	Maciej Berbeka آدام بیلتسکی Tomasz Kowalski Artur Małek	406	34	8.4%
گاشربروم ۲	۸۰۳۵	پاکستان چین	۷ ژوئیه ۱۹۵۶	Fritz Moravec Josef Larch Hans Willenpart	۲ فوریه ۲۰۱۱	سیمونه مورو دنیس اروبکو Cory Richards	1000	23	2.3%
شیشاپانگما	۸۰۲۷	چین	۲ مه ۱۹۶۴	Hsu Ching Chang Chun-yen Wang Fuzhou Chen San Cheng Tien-liang Wu Tsung-yue Sodnam Doji Migmar Trashi Doji Yonten	۱۴ ژانویه ۲۰۰۵	Piotr Morawski سیمونه مورو	350	31	9%

صعودها

رینولد مسنر؛ نخستین کوهنوردی که موفق شد همه ۱۴ قله بالای هشت‌هزار متر را فتح کند.

عظیم قیچی‌ساز؛ نخستین کوهنورد ایرانی که به جمع فاتحان هشت‌هزارمتری‌ها پیوست. همه صعودهای وی بدون استفاده از کپسول اکسیژن و شرپا انجام گرفته‌اند.

نخستین تلاش ثبت‌شده برای فتح یک هشت‌هزارمتری به سال ۱۸۹۵ میلادی باز می‌گردد که آلبرت اف. مامری و جی. نورمن کولی صعود خود به نانگا پاربات را آغاز نمودند اما مرگ مامری و دو گرکای همراهش بر اثر سقوط بهمن، این تلاش را نافرجام گذاشت. نخستین صعود موفقیت‌آمیز ثبت‌شده به یک هشت‌هزارمتری به تاریخ ۳ ژوئن سال ۱۹۵۰ باز می‌گردد که موریس هرزوگ و لویی لاشنال موفق به فتح قلهٔ آناپورنا شدند. نخستین کوهنوردی که موفق به صعود به تمامی ۱۴ هشت‌هزارمتری شد، رینولد مسنر ایتالیایی بود که آخرین قلّه را در تاریخ ۱۶ اکتبر سال ۱۹۸۶ فتح نمود. یک سال بعد در ۱۹۸۷، یرزی کوکوچکای لهستانی موفق به تکرار این موفقیت شد. با این وجود، مسنر هر ۱۴ قله را بدون استفاده از کپسول کمکی اکسیژن فتح کرده بود و ۹ سال طول کشید تا کوهنورد دیگری به نام ارهارد لورتان در سال ۱۹۹۵ بدون بهره‌گیری از کپسول اکسیژن موفق به فتح ۱۴ قلهٔ هشت‌هزارمتری شود. همچنین پورپا تاشی نپالی رکورددار فتح ۱۴ قله با ۲۶ صعود در خلال سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۱ است و پس از او، خوانیتو اویارزابال با ۲۵ صعود در فاصلهٔ سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۱ در جایگاه دوم قرار دارد.^[12]

ایتالیا با ۵ کوهنورد، شمار بیشترین صعود به تمامی هشت‌هزارمتری‌ها را دارد و پس از آن کره جنوبی با ۴ کوهنورد و قزاقستان، لهستان و اسپانیا با ۳ کوهنورد قرار گرفته‌اند. نخستین زنی که مدعی صعود به هر ۱۴ قله شد اوه اون سان کره‌ای بود که بنا بر ادعای او، آناپورنا آخرین قلّه‌ای بود که وی در تاریخ ۲۷ آوریل سال ۲۰۱۰ فتح کرد.^[13] اما صحّت این ادعا مورد تردید گروه‌های مختلف قرار گرفت و حتی فدراسیون کوه‌نوردی کرهٔ جنوبی نیز اعلام کرد که ادعای فتح قلهٔ کانگچنجونگا توسط او در سال ۲۰۰۹ نامحتمل است.^[14] همچنین ادورن پاسابان، کوهنورد رقیب او نیز این صعود را پیشتر مورد تردید قرار داده بود و در نهایت در سال ۲۰۱۰ نام ادورن پاسابان به عنوان نخستین کوهنورد زنی که موفق به صعود به هر ۱۴ قلهٔ هشت‌هزارمتری شده بود اعلام شد. همچنین در اوت ۲۰۱۱، گرلینده کالتنبرونر اتریشی نخستین زنی شد که هر ۱۴ قلهٔ هشت‌هزارمتری را بدون استفاده از کپسول اکسیژن فتح کرد.^[15][16] عظیم قیچی‌ساز تنها هیمالیانورد ایرانی است که توانسته به همه چهارده قله بالای هشت‌هزارمتری صعود کند. همه صعودهای وی بدون استفاده از کپسول اکسیژن و شرپا انجام گرفت.^[17]

فاتحان همه ۱۴ قله هشت‌هزارمتری

فهرست کوهنوردانی که همه ۱۴ قلهٔ بالای هشت هزار متر را فتح کرده‌اند در جدول زیر آمده‌است. کوهنوردانی که همه ۱۴ قله را بدون استفاده از کپسول اکسیژن فتح کرده‌اند در ستون دوم مشخص شده‌اند.

به ترتیب زمان[18]	بدون استفاده از کپسول اکسیژن (به ترتیب)	نام	سال‌ها	سال تولد	سن	ملیت
۱	۱	رینولد مسنر	۱۹۷۰–۱۹۸۶	۱۹۴۴	۴۲	ایتالیایی
۲		یرزی کوکوچکا	۱۹۷۹–۱۹۸۷	۱۹۴۸	۳۹	لهستانی
۳	۲	ارهارد لورتان	۱۹۸۲–۱۹۹۵	۱۹۵۹	۳۶	سوئیسی
۴	[19]	کارلوس کارسولیو	۱۹۸۵–۱۹۹۶	۱۹۶۲	۳۳	مکزیکی
۵		کریستف ویلیچکی	۱۹۸۰–۱۹۹۶	۱۹۵۰	۴۶	لهستانی
۶	۳	خوانیتو اویارزابال	۱۹۸۵–۱۹۹۹	۱۹۵۶	۴۳	اسپانیایی
۷		سرجیو مارتینی	۱۹۸۳–۲۰۰۰	۱۹۴۹	۵۱	ایتالیایی
۸		پارک یانگ سوک	۱۹۹۳–۲۰۰۱[20]	۱۹۶۳	۳۸	کره‌ای
۹		هونگ-گیل اوم	۱۹۸۸–۲۰۰۱	۱۹۶۰[21]	۴۰	کره‌ای
۱۰	۴	آلبرتو اینوراتگی	۱۹۹۱–۲۰۰۲[22]	۱۹۶۸	۳۳	اسپانیایی
۱۱		وانگ-یونگ هان	۱۹۹۴–۲۰۰۳	۱۹۶۶	۳۷	کره‌ای
۱۲	۵[23]	اد ویستورز	۱۹۸۹–۲۰۰۵	۱۹۵۹	۴۶	آمریکایی
۱۳	۶[24][25][26]	سیلویو موندینلی	۱۹۹۳–۲۰۰۷	۱۹۵۸	۴۹	ایتالیایی
۱۴	۷[27]	ایوان والجو	۱۹۹۷–۲۰۰۸	۱۹۵۹	۴۹	اکوادوری
۱۵	۸[28]	دنیس اوروبکو	۲۰۰۰–۲۰۰۹	۱۹۷۳	۳۵	قزاقستانی
۱۶		رالف دوجموویتس	۱۹۹۰–۲۰۰۹	۱۹۶۱[29]	۴۷	آلمانی
۱۷	۹	ویکا گوستاوسون	۱۹۹۳–۲۰۰۹	۱۹۶۸	۴۱	فنلاندی
۱۸[30]		اندرو لاک	۱۹۹۳–۲۰۰۹	۱۹۶۱[31]	۴۸	استرالیایی
۱۹	۱۰	ژوآئو گارسیا	۱۹۹۳–۲۰۱۰	۱۹۶۷	۴۳	پرتقالی
۲۰[32]		پیوتر پوسترنیک	۱۹۹۰–۲۰۱۰	۱۹۵۱	۵۸	لهستانی
۲۱[33]		ادورن پاسابان	۲۰۰۱–۲۰۱۰	۱۹۷۳	۳۶	اسپانیایی
۲۲[34]		آبل بلانک	۱۹۹۲–۲۰۱۱[35][36]	۱۹۵۴	۵۶	ایتالیایی
۲۳		مینگما شرپا	۲۰۰۰–۲۰۱۱[35]	۱۹۷۸	۳۳	نپالی
۲۴	۱۱	گرلینده کالتنبرونر	۱۹۹۸–۲۰۱۱[35]	۱۹۷۰	۴۰	اتریشی
۲۵		واسیلی پیوتسوف	۲۰۰۱–۲۰۱۱[35]	۱۹۷۵	۳۶	قزاقستانی
۲۶	۱۲	مقصود ژومایو	۲۰۰۱–۲۰۱۱[35]	۱۹۷۷	۳۴	قزاقستانی
۲۷		جائه-سو کیم	۲۰۰۰–۲۰۱۱[35]	۱۹۶۱	۵۰	کره‌ای
۲۸[37]	۱۳	ماریو پانزری	۱۹۸۸–۲۰۱۲	۱۹۶۴	۴۸	ایتالیایی
۲۹[38]		هیروتاکا تاکئوچی	۱۹۹۵–۲۰۱۲[38]	۱۹۷۱	۴۱	ژاپنی
۳۰		چهانگ داوا شرپا	۲۰۰۱–۲۰۱۳[35]	۱۹۸۲	۳۰	نپالی
۳۱	۱۴	کیم چانگ-هو	۲۰۰۵–۲۰۱۳[35]	۱۹۷۰	۴۳	کره‌ای
۳۲		جورج اگوچیگال	۲۰۰۲–۲۰۱۴[39]	۱۹۶۸	۴۵	اسپانیایی
۳۳	۱۵	رادک جاروش	۱۹۹۸–۲۰۱۴[35]	۱۹۶۴	۵۰	چکی
۳۴/۳۵	۱۶/۱۷	نیوس مروی	۱۹۹۸–۲۰۱۷[40][41]	۱۹۶۱	۵۵	ایتالیایی
۳۴/۳۵	۱۶/۱۷	رومانو بنت	۱۹۹۸–۲۰۱۷[40][41]	۱۹۶۲	۵۵	ایتالیایی
۳۶		پیتر هامور	۱۹۹۸–۲۰۱۷[42]	۱۹۶۴	۵۲	اسلواکیایی
۳۷	۱۸	عظیم قیچی‌ساز	۲۰۰۸–۲۰۱۷[43]	۱۹۸۱	38	ایرانی
38		فران لاتوره	1999–2017	1970	46	اسپانیایی
39	19	اسکار کادیاک	1984–2017	1952	64	اسپانیایی
40		کیم می‌گون	2000–2018	1973	45	کره‌ای
41		سانو شرپا	2006–2019	1975	44	نپالی
42		نیرمال پورجا	2014–2019	1983	36	بریتانیایی[44][45][46]
43		مینگما گیابو شرپا	2010–2019	1989	30	نپالی
44		کیم هونگ بین	2006-2021	1964	57	کره‌ای
45		نیما گیالزن شرپا	2004-2022	1985	37	نپالی
46		دونگ هنگ خوان	2015–2023	1981	42	چینی ها
47		کریستین هاریلا	2021–2023	1986	37	نروژی
48		سوفی لاوود	2012-2023	1968	55	سوئیسی / فرانسوی / کانادایی
49		تانچ فندیک	2001-2023	1972	51	ترکیه ای
50		تنجن لاما شرپا	2016–2023		35	نپالی
51		گلجه شرپا	2017–2023	1992	30	نپالی

نگارخانه

• 
  ۱. اورست
• 
  ۲. کی۲
• 
  ۳. کانگچنجونگا
• 
  ۴. لهوتسه
• 
  ۵. ماکالو
• 
  ۶. چو اویو
• 
  ۷. دهالاگیری
• 
  ۸. ماناسلو
• 
  ۹. نانگا پاربات
• 
  ۱۰. آناپورنا
• 
  ۱۱. گاشربروم ۱
• 
  ۱۲. برود پیک
• 
  ۱۳. گاشربروم ۲
• 
  ۱۴. شیشاپانگما

مقایسهٔ ارتفاع هشت‌هزارمتری‌ها (رنگ قرمز) با هفت قله و هفت قله دوم.

پانویس

1. Geographical facts and first ascents information of the Main 8000ers http://www.8000ers.com/cms/en/8000ers-mainmenu-205.html
2. Juralski, Eberhard. Complete ascent - fatalities statistics of all 14 main 8000ers. Statistics through 16 June 2008.
3. 
   "General Info". 8000ers.com. Retrieved 2014-02-21.
4. https://www.mountainiq.com/guides/eight-thousanders/ Updated: May 5, 2023
5. http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-28500721 K2 lies in Pakistan, near the northern border with China.
6. Pakistan-China border agreement
7. K2, China/Pakistan
8. K2: Some background and History
9. Encyclopædia Britannica
10. K2 بایگانی‌شده در ۷ نوامبر ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
11. https://www.theguardian.com/world/2000/jul/13/lukeharding
12. «Preliminary stats: Himalaya and Everest 2011 spring review». Everest K2 News Explorersweb. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ ژانویه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
13. «Oh Eun-Sun summits Annapurna - becomes the first woman 14x8000er summiteer!». Everest K2 News Explorersweb. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
14. «Korean Alpine Federation questions Miss Oh's Kangchenjunga 2009 summit». Everest K2 News Explorersweb. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ مارس ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
15. «Austrian woman claims Himalayas climbing record». BBC News. ۲۳ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
16. «Austrian is first woman to scale 14 peaks without oxygen». asiaone. دریافت‌شده در ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
17. «ExWeb Oh Eun-Sun report, final: Edurne Pasaban takes the throne». Everest K2 News Explorersweb. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.
18. "Climbers - First 14". 8000ers.com. 2012-05-26. Retrieved 2014-02-21.
19. Carlos Carsolio required emergency oxygen on his descent from Makalu in 1988.
20. Coley, Mariah. "Koreans Missing on Annapurna Presumed Dead". Alpinist.com. Retrieved 9 November 2011.
21. EverestNews2004.com, News (age calculated: in 2004 Hong-Gil Um was 44). "Mr. Um Hong Gil has bagged his 15th 8000 meter peak". Archived from the original on 21 June 2009. Retrieved 2008-11-30.
22. Kukuxumusu, Spanish News. "Alberto Iñurrategi achieves his fourteenth "eight thousand meters"". Archived from the original on 21 June 2009. Retrieved 2008-11-30.
23. "Best of ExplorersWeb 2005 Awards: Ed Viesturs and Christian Kuntner". Mounteverest.net. Archived from the original on 22 December 2008. Retrieved 2008-11-30. ...the American climber became one of only five men in the world to accomplish the quest entirely without supplementary oxygen.
24. Mounteverest.net. "The wolf is back: Gnaro bags Baruntse". Archived from the original on 28 October 2008. Retrieved 2008-11-30. Last year, Silvio 'Gnaro' Mondinelli broke the haunted 13 when he summited the last peak on his list of 14, 8000ers - becoming only the 6th mountaineer in the world to have bagged them all without supplementary oxygen.
25. "The day after: Silvio Mondinelli, Broad Peak and all 14 8000m summits". PlanetMountain.com. Retrieved 2008-11-30. 13/07 interview with Silvio Mondinelli after the summit of his 14th 8000m peak without supplementary oxygen.
26. "The 14th knight: Ecuadorian Ivan Vallejo is ready to continue". Mounteverest.net. Archived from the original on 11 May 2008. Retrieved 2008-11-30. Implied in text: ...Following Italian Silvio "Gnaro" Mondinelli last year and American Ed Viesturs in 2005, Ivan also became only the seventh mountaineer in the world to have done them all without supplementary oxygen.
27. "The 14th knight: Ecuadorian Ivan Vallejo is ready to continue". Mounteverest.net. Archived from the original on 11 May 2008. Retrieved 2008-11-30. ...Ivan also became only the seventh mountaineer in the world to have done them all without supplementary oxygen.
28. "Denis Urubko, Cho Oyu and all 14 8000m peaks". PlanetMountain.com. Retrieved 2009-05-18.
29. "Ralf Dujmovits". Ralf-dujmovits.de. Archived from the original on 15 July 2010. Retrieved 2010-04-14.
30. "Summit 8000 - Andrew Lock's quest to climb all fourteen of the highest mountains in the world". Andrew-lock.com. Archived from the original on 5 March 2016. Retrieved 2010-04-14.
31. "Australia's Most Accomplished Mountaineer". Andrew Lock. 2009-10-02. Archived from the original on 21 July 2013. Retrieved 2010-04-14.
32. "Piotr Pustelnik summits Annapurna - bags the 14x8000ers!". Explorersweb.com. Archived from the original on 10 March 2016. Retrieved 2014-02-21.
33. "Shisha Pangma: Edurne Pasaban summits - completes the 14x800ers". Explorersweb.com. Archived from the original on 18 April 2016. Retrieved 2014-02-21.
34. "Abele Blanc summits Annapurna and all 8000ers". Planetmountain.com. Retrieved 2014-02-21.
35. "Climbers - First 14, updated table on 8000ers.com". 8000ers.com. Retrieved 2014-02-21.
36. "Everest - Mount Everest by climbers, news". Mounteverest.net. 2005-05-18. Archived from the original on 8 July 2012. Retrieved 2014-01-21.
37. "Mario Panzeri: sono in cima! E finalmente sono 14 ottomila". Montagna.tv. Archived from the original on 2 November 2013. Retrieved 2014-02-21.
38. "日本人初の快挙、8000m峰14座登頂 竹内洋岳". Nikkei.com. Retrieved 2014-02-21.
39. "Climbers - First 14". 8000ers.com. 2014-08-13. Retrieved 2014-08-13.
40. "Nives Meroi and Romano Benet summit Annapurna, their 14th 8000er". PlanetMountain.com (به انگلیسی). Retrieved 2017-05-11.
41. "Nives Meroi in Roman Benet preplezala 14 osemtisočakov". Sta.si (به انگلیسی). Retrieved 2017-05-11.
42. "Pokoril všetky osemtisícovky". skrsi.rtvs.sk. 2017-05-16. Retrieved 2017-05-17.
43. "قیچی‌ساز حماسه ساز شد/کوهنورد تبریزی به هشت هزاری‌ها پیوست". yjc. 2017-05-19. Retrieved 2017-05-19.

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Eight-thousander». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۰ ژوئیهٔ ۲۰۱۲.