From Wikipedia, the free encyclopedia
نفقه طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی ایران، عبارتست از: همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل خانه، پوشاک، غذا، اثاث منزل و هزینههای درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض. ملائت و توانایی اقتصادیِ مرد یا وضعیت خانوادهٔ پدری زن، ملاکی برای تعیین میزانِ نفقه «نیست».[1]
نَفَقه در لغت به معنیِ هزینه، خرج، اخراجات، خرج هر روزه، خرجی، آمدهاست.
نَفَقه یعنی انفاق، و کمک کردن از باب نیکوکاری است؛ البته این نفقه بعضاً الزامآور میشود مانند نفقه زوجه و نفقه اقارب و خویشاوندان.[2]
بر اساس ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی همین که ازدواج صورت گرفت رابطه زناشویی بین دوطرف بوجود می آید و حقوق و تکالیف همسر و شوهر در مقابل همدیگر برقرار میشود. دو شرط زیر برای صورت گیری نفقه ضروری است:
۱-دایمی بودن عقد که قانون مدنی در ماده ۱۱۰۶ تصریح دارد: در عقد دایم نفقه همسر به عهده شوهر است.
۲-تمکین (فرمانبری) کامل زوجه[3][4][5][6]
اصولاً در دوران عقد زن و مرد در یک منزل سکونت ندارند و رابطه زناشویی زن و مرد تا قبل از ازدواج، مرسوم نیست و به اصطلاح همسر باکره است. بنابراین، در اینجا نه تمکین عام محقق شده است و نه تمکین خاص. به همین دلیل است که برخی باور دارند که نفقه زن تنها پس از ازدواج به زن تعلق می گیرد و در دوران عقد نفقه ای به زن داده نمی شود، این در صورتی است که بر اساس ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی همین که ازدواج انجام شد، روابط زناشویی میان دو طرف بوجود می آید و حقوق و تکالیف زوجین در برابر یکدیگر برقرار می شود.
به طور کلی، از مواد مختلف قانون مدنی نظیر مواد 1106، 1108 و 1085 دررابطهبا نفقه در دوران عقد نتیجه میگیریم که:
1. نفقه زوجه در دوران عقد بر ذمه شوهرش قرار میگیرد.
2. پدرخانم هیچ مسئولیتی نسبت به پرداخت نفقه دخترش پس از ازدواج ندارد.
3. منظور از عقد، صرفاً عقد دائم است. ازاینرو، به خانمی که در عقد موقت یا در دوران نامزدی است، نفقه تعلق نمیگیرد.
4. اگر زن ناشزه باشد؛ یعنی بدون دلیل موجه از انجام وظایف زناشویی امتناع کند، نمیتواند از شوهر خود نفقه بگیرد.
5. چنانچه خانم در دوران عقد از حق حبس خود استفاده کند تا مهریهاش را بگیرد، همچنان نفقه به او تعلق میگیرد.
داگر زن سرپیچی کند دیگر نفقه به او داده نمیشود و شرط تعلق نفقه به تمکین او بستگی دارد.هر زمان که از دستورات شوهر، فرمانبری کند و با خانواده خود خوش برخورد باشد، نفقه وی نیز، دوباره برقرار خواهد شد.[1]
عدم حسن معاشرت در روابط زوجین، همسر را نمونه ای از "نشوز" یا"سرپیچی از فرمان شوهر" قرار میدهد و در چنین موضعی، نفقه بر او تعلق نمی گیرد.[7]
با وجود تهیه منزل متعارف و مناسب با شأن زن، اگر زندگی در آنجا موجب ضرر و زیان بدنی (آزار و اذیت) یا شرافتی زن باشد، خروج او از منزل موجب «نشوز» و «سرپیچی» زن نمیشود.[8]
در متن های قانونی، نفقه بر ۳ نوع قید شده که به ترتیب اهمیت هرکدام، قوانین به شکل زیرند:
این بخش به هیچ منبع و مرجعی استناد نمیکند. |
۷- هزینه سفر: خرج سفر زن اگر بیشتر از مخارج وطن باشد با شوهر نیست، ولی اگر شوهر مایل باشد که زن را سفر ببرد باید خرج سفر او را بدهد.[12][13]
خویشاوندان در اینجا عبارتند از:
نفقه این دو دسته -خواه مرد باشند یا زن، کوچک یا بزرگ، مسلمان یا کافر- به تفصیلی که میآید، بر مرد واجب است؛ ولی نفقه دیگر نزدیکان، به ویژه کسانی که از او ارث میبرند، مستحب و پسندیده است.[12]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.