نزدیکترین نیای مشترک
From Wikipedia, the free encyclopedia
در ژنتیک، به پایانیترین موجودی که تمامی اعضای هر مجموعهای از ارگانیسمها از نسب او هستند نزدیکترین نیای مشترک آن گروه میگویند. این اصطلاح اغلب در سلسله شناسی انسان کاربرد دارد.
در موارد خاص نزدیکترین نیای مشترک یک مجموعه از افراد را میتوان با رجوع به شجرهنامه آن گروه تعیین کرد. اما، بهطور کلی، شناسایی دقیق نزدیکترین نیای مشترک یک مجموعه از افراد غیرممکن است. با این وجود، اغلب میتوان از دورهٔ زمانی که نزدیکترین نیای مشترک در آن زندگی میکردهاست برآوردی تعیین کرد. این تخمینها را میتوان بر اساس تست دیانای و نرخ جهش ژنتیکی به دست آورد.
نزدیکترین نیای مشترک معمولاً برای توصیف یک نیای مشترک بین افراد یک گونه خاص استفاده میشود. این اصطلاح همچنین میتواند برای توصیف یک جد مشترک بین گونههای مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
نزدیکترین نیای مشترک همچنین ممکن است برای شناسایی جد مشترک بین مجموعهای از موجودات زنده تنها از طریق مسیرهای ژنی خاص مورد استفاده قرار گیرد مثلاً مسیر مادری یعنی مسیری که در امتداد اجداد مؤنث حرکت میکند یا مسیر پدری که فقط در امتداد اجداد مذکر حرکت میکند. حوای میتوکندریایی و آدم کروموزوم ایگرگ نمونههایی از چنین کاربردی برای نزدیکترین نیای مشترک هستند. در حال حاضر نزدیکترین نیای مادری مشترک تمام انسانها حدود ۲۰۰ هزار سال پیش در شرق آفریقا زندگی میکرده و به حوای میتوکندریایی معروف است. آدم کروموزوم Y هم جدیدترین نیای مشترکِ تمامی انسانها از طرف پدری است و احتمالاً در آفریقا بین ۲۳۷ تا ۵۸۱ هزار سال پیش زندگی میکردهاست. اما نزدیکترین مادر مشترک تمام انسانها را (هم از مسیر مونث و هم از مسیر مذکر) در زمانی بسیار نزدیکتر حتی قبل از پنج هزار سال پیش میتوان یافت.[1]