میدان صاحبآباد
From Wikipedia, the free encyclopedia
میدان صاحبآباد یا صاحبالامر یا میدان حسن پادشاه (تلفظ محلی: سابیله میر میدانی) میدانی در تبریز بوده که بقایای آن امروز به نام مجموعهٔ صاحبالامر (در گویش محلی، سابیلَهمیر[1]) معروف گشته است.[2] شکلگیری میدان و مراکز مربوط به آن در زمان اوزون حسن پادشاه آق قویونلو و پسرش سلطان یعقوب اتفاق افتاد.[3]
![]() | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
در سال ۱۳۴۵ ه.خ درپی احداث خیابان دارایی (شهید مدنی کنونی) توسط حکومت پهلوی، بخشی از محوطهٔ این مجموعه تخریب شد و بقعهٔ صاحبالامر و مسجد ثقةالاسلام در یک سو، و مدرسهٔ اکبریه و بازارچه در سوی دیگر خیابان قرار گرفتند.[1] این مجموعه از مجموعههای تاریخی و ارزشمند ایران میباشد.[2] بنای نخستین این بقعه به زمان صفویه بازمیگردد. صاحب عالمآرای عباسی این مسجد را یکی از آثار دورهٔ سلطنت شاه تهماسب اول صفوی (۹۳۰–۹۸۴ ق / ۱۵۲۴–۱۵۷۶ م) نام میبرد. پیشتر در این مکان، میدان وسیعی با عمارت و باغی در کنار آن وجود داشت. این مکان مرکز تبادل کالا و خریدوفروش بود و دارالضیافهٔ شهر بهشمار میرفت. اکنون اثری از عمارت و برج و باروی آن نمانده است[4] درحالحاضر، این مرکز خریدوفروش به بازارچهای کوچک در یک سوی خیابان دارایی تبدیل شده است و حیاط بزرگی نیز در محوطهٔ بقعه وجود داشته است که پس از احداث خیابان دارایی، به حیاطی کوچک با باغچهای با چندین درخت مبدل گشته است.[1]
طبق بررسیهای انجام شده این مجموعه مدت چهار قرن[متناقض] مرکز حکومت ایران و مقر فرماندهی پادشاهانی چون جهانشاه، اوزون حسن، شاه اسماعیل یکم و شاه تهماسب یکم بوده است؛ اما امروز تنها نام و یاد این مجموعهٔ نفیس باقیمانده و تغییرات به وجود آمده در طول تاریخ باعث کاستن از شکوه و عظمت آن شده است.[2]
در طول تاریخ، حکومتها با ساختن بناهای متعدد مانند مساجد، مدارس، میدانها و… میخواستند حکومت خود را از نظر اجتماعی-سیاسی تثبیت کنند. میدان «صاحب امر» تبریز یکی از همین میدانهای حکومتی در زمان «آققویونلوها» است.[3]