ماکیماکی
سیارهٔ کوتوله در بخش بیرونی منظومهٔ خورشیدی / From Wikipedia, the free encyclopedia
ماکِیْماکِیْ (نماد: )[19] (به انگلیسی: Makemake) i/ˌmɑːkeɪˈmɑːkeɪ/ یا ماکیماکی ۱۳۶۴۷۲ یا ۲۰۰۵ افوای۹ با نام پیشین و مستعار و غیررسمی ایستربانی (به انگلیسی: Easterbunny)، سومین سیارهٔ کوتولهٔ بزرگ منظومهٔ خورشیدی پس از اریس و پلوتو و پیش از هائومیا و سرس است و در طبقهٔ پلوتوئیدها، اجسام فرانپتونی و اجسام کمربند کویپر نیز جای دارد.
این مقاله نیازمند بهروزرسانی است. |
اکتشاف | |
---|---|
کاشفان | مایکل براون چد تروهیو دیوید رابینوویتز[1] |
تاریخ کشف | ۳۱ مارس ۲۰۰۵[2] |
نامگذاری و طبقهبندی | |
نامگذاری ریزسیارهها | ماکیماکی ۱۳۶۴۷۲[3] |
نام جایگزین | ۲۰۰۵ افوای۹[1] |
نام پیشین (مستعار) | ایستربانی[1] |
نام رسمی | ماکیماکی[3] |
تلفظ | i/ˌmɑːkeɪˈmɑːkeɪ/ |
طبقهبندی | سیارهٔ کوتوله[4] پلوتوئید[5] جسم فرانپتونی[6] جسم کمربند کویپر[7] ریزسیاره[8] |
ویژگیهای مداری | |
خروج از مرکز | ۰٫۱۵۹۹۴۱۳۳۷۷۲۸۱۲۴۲[2] |
نیمقطر بزرگ | ۴۵٫۵۵۵ واحد نجومی[2] |
اوج | ۵۲٫۸۴ واحد نجومی[2] |
حضیض | ۳۸٫۲۷ واحد نجومی[2] |
محیط مدار | ۱۰۱۰×۴٫۲۳۳ کیلومتر[9] |
تمایل | ۲۹٫۰۱°[2] |
طول گره صعودی | ۷۹٫۲۹°[2] |
شناسهٔ حضیض | ۲۹۷٫۰۸°[2] |
آنومالی متوسط | ۸۵٫۱۴۵°[10] |
سرعت متوسط مدار | ۱۵٬۸۱۶ کیلومتر بر ساعت[9] |
بازپسین حضیض | نوامبر ۱۸۷۹[11] |
زمان رسیدن به اوج | سال ۲۰۳۳[12] |
تناوب مداری | ۳۱۰ سال[1] |
ماهها | ۱[13] |
ویژگیهای فیزیکی | |
ابعاد | (۱۴۳۲±۱۴) × (۱۴۲۲±۱۴) کیلومتر[14] |
شعاع متوسط | ۷۱۶ کیلومتر ۷۱۱ کیلومتر[14] |
شعاع قطبی | ۷۱۰ کیلومتر[15] |
تختشدگی | ۰٫۰۴۷[الف] |
مساحت سطح | ۶٬۷۴۴٬۲۸۰٫۴[ب] |
حجم | ۱۰۹×۱٫۵۹۲۱۵۵۹۹۵ کیلومتر مکعب[پ] |
جرم | ۱۰۲۱×۴٫۱۸۱۹۴ کیلوگرم[11] |
چگالی | ۲ گرم بر سانتیمتر مکعب[16] |
گرانش سطحی | ۰٫۵ متر بر مجذور ثانیه[16] |
سرعت گریز | ۰٫۷۴ کیلومتر بر ثانیه[ت] |
دورهٔ چرخش (طول روز) | ۷٫۷۷ ساعت (۰٫۳۲۳۷۵ روز زمینی)[17] |
انحراف محوری | نامشخص[16] |
سپیدایی | ۰٫۷۷ (±۰٫۰۳) |
دمای سطحی | ۲۴۰°- سانتیگراد ۳۰° کلوین ۴۰۶°- فارنهایت |
قدر ظاهری | ۱۶٫۹۲[18] |
قدر مطلق | ۰٫۴۱۹۰۶[2] |
این سیارهٔ کوتوله نخستین بار در ۳۱ مارس ۲۰۰۵ و پیش از عید پاک توسط مایکل براون، چد تروهیو و دیوید رابینوویتز در رصدخانهٔ پالومار دیدهشد و نام غیررسمی ایستربانی را به خود گرفت. در ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۰۸، به تصمیم اعضای اتحادیهٔ بینالمللی اخترشناسی در کنواسیون نامگذاری اخترشناسی و گروه کاری نامگذاری سیستم سیارهای، به صورت رسمی نام ماکیماکی بر روی این سیارهٔ کوتوله نهادهشد. در اساطیر جزیرهٔ ایستر، ماکیماکی خدای باروری و خدای آیین تانگاتا مانو (به معنای پرندهباز) است.
ماکیماکی بهطور میانگین ۶٫۸۵ میلیارد کیلومتر (۴٫۲۶ میلیارد مایل) از خورشید فاصله دارد و در فاصلهای دورتر از پلوتو نسبت به خورشید قرار دارد. اوج آن ۵۲٫۷۷ واحد نجومی و حضیض آن ۳۷٫۹۱ واحد نجومی است و یک بار گردش آن پیرامون خورشید ۳۱۰ سال طول میکشد و °۲۹٫۰۱ نسبت به دائرةالبروج تمایل دارد. ماکیماکی ۷۷ درصد از نوری که توسط خورشید به آن تابیده میشود را منعکس میکند و دومین شیء درخشان کمربند کویپر پس از پلوتو است. قطر ماکیماکی حدود ۱٬۴۳۰ کیلومتر است و اندازهٔ آن تقریباً دو سوم اندازهٔ پلوتو است. دورهٔ چرخش آن نیز ۷٫۷۷ ساعت و ۰٫۳۲۳۷۵ روز زمینی است.
سطح ماکیماکی از نیتروژن، اتان و متان یخزده ساخته شدهاست. به باور ناسا، نیتروژن یخزده بر روی این سیارهٔ کوتوله وجود دارد، اما گروه پژوهشی خوزه لوئیس اورتیز مورنو بر این باور است که سطح ماکیماکی فاقد نیتروژن است. این سیارهٔ کوتوله جو قابل توجهی ندارد و تلسکوپ فضایی اسپیتزر احتمال وجود متان در جو آن را تشخیص داده است.
ماکی ماکی یک قمر دارد که در سال ۲۰۱۶ با استفاده از تصاویر ارسالی از تلسکوپ هابل کشف شد.این قمر که MK2 نام دارد که قطر آن ۱۶۰ کیلومتر و با فاصله ۲۰ هزار کیلومتری از ماکی ماکی قرار دارد.