ماه (زمان)
برج یا ماه سال / From Wikipedia, the free encyclopedia
ماه، یکای زمان به ویژه در گاهشماریهاست که به هر یک از ۱۲ بخش از یک سال گفته میشود. بهطور معمول دو گونه کلی ماه خورشیدی (شمسی) و ماه قمری (مَهی) در گاهشماریها معمول است.
آثاری که از دوران پارینهسنگی یافت شده نشان میدهد که انسان از آن دوره شمار روزها را بر اساس دورههای گامهای ماه نگه میداشته که هر دور کامل از اهله، خود یک ماه قمری است. بنابرین اولین ماهشماری به صورت قمری بوده و سپس در دورههای بعد با تشخیص تغییر فصول و تعیین سال خورشیدی (۳۶۵٫۲۵ روزه) که به ازای ۱۲ ماه قمری و حدود ۱۱ روز اضافی است سال خورشیدی به دوازده ماه قمری تقسیم میشده و کسر ۱۱ روز به انحای مختلف کبیسهگیری میشدهاست. در اطوار تقویم بشری با تعیین دقیقتر فصول و تشخیص نقاط اعتدالین و انقلابین خورشید، سال به چهار فصل متمایز شده و تمام سال به ۱۲ قسمت برابر تقسیم گردید که هر قسمت یک برج فلکی نامیده میشود و به ازای یک ماه خورشیدی است.
متوسط هر ماه قمری هلالی ۲۹٫۵۳۰۵۹ روز بوده که با تعدیل آن به صورت عرفی و تقویمی ۲۹ یا ۳۰ روزه میباشد؛ و مدت زمان اقامت خورشید در هر برج فلکی زمان متفاوتی است که میانگین آن ۳۰٫۴۳۶۸۵ روز بوده که به صورت تقویمی ۲۸، ۲۹، ۳۰ یا ۳۱ روزه است. ضمن اینکه در تقویم هجری خورشیدی برجی ۳۲ روز تقویمی نیز معمول بودهاست.
متداولترین ماههای خورشیدی، ماههای هجری خورشیدی و ماههای میلادی میباشند؛ و معروفترین ماه قمری، ماههای هجری قمری میباشد. به ماههای هجری خورشیدی «برج» نیز گفته میشود.
علاوه بر ماه عرفی و تقویمی که در گاهشماری شناخته میشود. از آنجا که واحد اصلی یکان زمان روز میباشد به ازای روز نجومی، ماه نجومی نیز مطرح میباشد؛ که اقسام ماه نجومی قمری و ماه اخترشناسی خورشیدی مطرح است.