From Wikipedia, the free encyclopedia
مانوئل آنتونیو نوریگا مورنو، (اسپانیایی: Manuel Antonio Noriega Moreno; زاده ۱۱ فوریهٔ ۱۹۳۴ – درگذشته ۲۹ مهٔ ۲۰۱۷)، سیاست‌مدار، افسر نظامی، قاچاقچی مواد مخدر و دیکتاتور نظامی پاناما بین سال‌های ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۰ میلادی بود.[2]
مانوئل نوریگا Manuel Noriega | |
|---|---|
 نوریگا پس‌از تسلیم به نیروهای نظامی ایالات متحده آمریکا | |
| رهبر آزادی‌بخش ملی[1] | |
| دوره مسئولیت ۱۵ دسامبر ۱۹۸۳ – ۲۰ دسامبر ۱۹۸۹ | |
| پس از | پست ایجاد شده |
| پیش از | پست حذف شده |
| رهبر نظامی پاناما | |
| دوره مسئولیت ۱۲ اوت ۱۹۸۳ – ۲۰ دسامبر ۱۹۸۹ | |
| رئیس‌جمهور | Ricardo de la Espriella Jorge Illueca Nicolás Ardito Barletta Vallarino Eric Arturo Delvalle Manuel Solís Francisco Rodríguez |
| پس از | روبن داریو پاردس |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | Manuel Antonio Noriega Moreno ۱۱ فوریهٔ ۱۹۳۴ پاناماسیتی |
| درگذشته | ۲۹ مهٔ ۲۰۱۷ (۸۳ سال) پاناماسیتی |
| ملیت | پانامایی |
| همسر(ان) | Felicidad Sieiro de Noriega |
| فرزندان | ۳ |
| محل تحصیل | Chorrillos Military School (لیما، پرو) Western Hemisphere Institute for Security Cooperation|School of the Americas (کلمبوس، جورجیا، آمریکا) |
| خدمات نظامی | |
| وفاداری |  پاناما |
| خدمت/شاخه |  نیروهای دفاعی پاناما |
| سال‌های خدمت | ۱۹۶۷–۱۹۹۰ |
| درجه |  ارتشبد |
| فرمانده | نیروهای دفاعی پاناما |
| جنگ‌ها/عملیات | حمله ایالات متحده آمریکا به پاناما
|
او از حامیان کودتای موفقیت‌آمیز ژنرال عمر توریخوس علیه آرنولفو آریاس در سال ۱۹۶۸ بوده‌است. در سال ١٩٨٣ و در پی سقوط دولت و سپس مرگ مشکوک ژنرال عمر توریخوس قدرت او افزایش چشمگیری پیدا کرد.[3]
وی پیش از رسیدن به رهبری ارشد پاناما، برای سه دهه خبرچین سابق سازمان آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا[3][4][5] (سیا) و سپس برای مدت طولانی ریاست سرویس اطلاعاتی این کشور را بر عهده داشت. در این دوران آمریکا از سرکوب‌های سیاسی او چشم‌پوشی می‌کرد.[3]
در دهه ۱۹۸۰ میلادی به منظور کمک مالی به عملیات مخفیانه دولت آمریکا در حمایت از نیروهای مخالف جبهه آزادی‌بخش ملی ساندینیستا در نیکاراگوئه وارد ماجرای ایران-کنترا (ماجرای مک‌فارلین) شد.[3]
پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا (۱۹۸۸) و انتخاب جرج ایچ دابلیو بوش رابطه او با آمریکا رو به تیرگی رفت.[6] آمریکا او را متهم به تبدیل پاناما به شاهراه انتقال مواد مخدر از آمریکای جنوبی به کشور آمریکا کرد.[7] او در پاسخ آمریکا را به دخالت در امور پاناما متهم کرد .
در جریان حمله ۲۰ دسامبر ۱۹۸۹ آمریکا به پاناما به دستور جرج بوش[6] دولت مانوئل نوریگا در ۳۱ ژانویه ۱۹۹۰ فروپاشید.[4][8]
نوریگا در تازش آمریکا دستگیر و به میامی منتقل شد. دادستان‌های آمریکایی اعلام کردند، وی با قاچاق مواد مخدر، هزاران تُن کوکائین وارد آمریکا کرده‌است. در سال ۱۹۹۰ دادگاهی در آمریکا او را به جرم پول‌شویی و قاچاق مواد مخدر به ۳۰ سال زندان محکوم کرد. اما به دلیل رفتار خوب او این حکم به ۱۷ سال کاهش یافت.[6]
در سال ۲۰۰۷ و با ۱۷ اتهام، دولت فرانسه نیز وی را به پول‌شویی متهم کرد. در آوریل سال ۲۰۱۰ نوریگا به فرانسه مسترد[6][9] و در سال ۲۰۱۱ به پاناما فرستده شد تا به اتهام فساد، قتل و نقض حقوق بشر محاکمه شود.[10][11] وی در پی اتهام به قتل، فساد و اختلاس به ۶۰ سال زندان محکوم شد.[نیازمند منبع]
در ۱۶ بهمن ۱۳۹۰ پلیس ملی پاناما اعلام کرد، نوریگا احتمالاً به دلیل سکته از زندان به بیمارستان منتقل شده‌است. همچنین اعلام کرد، که نوریگا از فشار خون بالا و به احتمال زیاد خونریزی مغزی رنج می‌برده است.[9]
او در ژانویه سال ۲۰۱۷ به دلیل وضع سلامتی وخیم خود از زندان آزاد و جهت آمادگی برای عمل جراحی مغز در حبس خانگی قرار گرفت.[3]
او که از مارس ۲۰۱۷ در پی عمل جراحی مغز دچار خونریزی شده بود در ۲۹ مه ۲۰۱۷ در ۸۳ سالگی و به دنبال یک جراحی مغز درگذشت.[3]
وی از برندگان جوایزی چون لژیون دونور است.[12][13]
او نقشی کلیدی در "ماجرای ایران-کنترا" (ماجرای مک‌فارلین) در اواسط دهه ۱۹۸۰ میلادی داشت.[3]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
