قرارداد ۱۹۳۳
From Wikipedia, the free encyclopedia
قرارداد ۱۹۳۳ (۱۳۱۲ ش) قراردادی میان دولت ایران و شرکت نفت ایران و انگلیس بود که پس از الغای یکجانبه قرارداد دارسی توسط رضاشاه منعقد شد.
در درستی این مقاله اختلاف نظر وجود دارد. |
در بیطرفی این مقاله اختلافنظر وجود دارد. |
رضاشاه همواره از سهم کم ایران، از نفت خود ناراضی و ناراحت بود و بین سالهای ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۱ شمسی بارها تیمورتاش را برای مذاکره و یافتن راهی برای افزایش آن فرستاد. سهم ایران برای سال مالی ۱۹۳۱ م -۱۳۱۰ ش پس از بحران اقتصادی ناشی از رکود بزرگ به کمترین میزان خود، یعنی معادل ۳۳۶ هزار لیره برای یک سال تولید نفت رسید؛ که در سال بعد به ایران ابلاغ شد. رضاشاه که از مذاکرات قبلی نتیجه ای ندیده بود، با مشاهده این سهم بسیار کم، با عصبانیت فراوان، قرارداد را سوزانده و آنرا لغو کرد.
این اقدام او، کار را به تهدید نظامی انگلیس و تهدید به ضبط داراییهای ایران و شکایت به دیوان لاهه کشاند.
در نهایت، قرارداد جدیدی تنظیم گردید، که سهمی سالانه با ارزشی حداقل ۷۵۰ هزار لیر را، برای ایران تضمین کرد.[نیازمند منبع] ولی به زمان امتیاز ۳۲ سال اضافه و عملاً تا پایان سال ۱۹۹۳ تمدید شد.[1]