From Wikipedia, the free encyclopedia
فلنج (به انگلیسی: Flange) یا بیرونبند، نوعی از قطعات فولادی دیسکمانند است که وظیفه آن برقراری اتصال بین لولهها یا ریلها است.
فلنج به صورت یک لبه داخلی یا خارجی است که هدف آن میتواند افزایش استحکام باشد، مانند فلنج تیرهای فولادی I شکل و T شکل (I-Beam و T-Beam)، یا هدف از آن میتواند راهی برای اتصال دو وسیله مختلف به هم باشد، مانند فلنج لولهها یا سیلندرهای بخار یا اتصال وسایلی مانند لنز به دوربین، یا کاربردهایی دیگر مانند فلنج چرخ واگن قطار داشته باشد.[1] فلنج چرخهای قطار از انحراف قطار از روی ریل جلوگیری میکند. لولههای اتصال فلنجی را به راحتی میتوان به هم متصل یا از هم جدا کرد. بستن فلنجها به وسیله پیچ و مهره باعث میگردد تا فلنجها به طرز قابل توجهی نسبت به یکدیگر محکم شوند. فلنجها در مدلها، ابعاد و ضخامتهای متفاوتی ساخته میشوند.[2]
فلنجها از جمله اتصالاتی هستند، که خطوط لوله انتقال (با هر نوع سیال) را به یکدیگر متصل کرده، همچنین شیرآلات را به لولههای جوش داده شده، مرتبط میسازند. فلنجها اغلب از جنس پلی اتیلن، فولاد، آلیاژهای آهن یا چدن ساخته میشوند. فلنجها بسته به نوع جنس متناسب با فشاری که تحمل میکنند به کلاسهای مختلف تقسیم میگردند.
مطابق استاندارد، مشخصات فلنج که شامل موارد ذیل میباشد باید بر روی فلنج حک گردد:
بهطور کلی پنج نوع فلنج پلی اتیلن در خطوط لوله با جوش لب به لب بکار میروند که در زیر آورده شدهاند:
متریال استفاده شده برای ساخت فلنجهای لوله کشی صنعتی به نوع کاربرد، ظرفیت فشار، حرارت و خواص مکانیکی مورد نیاز هر کاربرد خاص و شرایط محیطی بستگی دارد. در هر صورت، برای انتخاب متریال مناسب برای فلنجهای لوله کشی، بهتر است با استشاره با مهندسان و متخصصان مربوطه اقدام کنید.[3]
فولاد رایج ترین ماده برای فلنج هاست که به دلیل استحکام بالای آن در کاربردهای تحت فشار و دمای بالا استفاده می شود. از سوی دیگر، فولاد ضد زنگ زمانیکه دوام و مقاومت در برابر خوردگی ضروری است، استفاده می شوند. فلنج های آلومینیومی به دلیل وزن سبک و مقاومت در برابر خوردگی در صنعت نفت و گاز استفاده می شوند. چدن داکتیل نیز یک جایگزین مقرون به صرفه برای فولاد است که از استحکام بالاتری برخوردار است. [4]
فلنجها بسته به نوع جنس متناسب با فشاری که تحمل میکنند به کلاسهای مختلف به شرح ذیل تقسیم میگردند:
۱-ردهبندی فشار مطابق استاندارد ANSI B۱۶٫۳۴
مطابق این استاندارد فلنجهای فولادی و آلیاژهای آن به کلاسهای ۱۵۰-۳۰۰-۴۰۰-۶۰۰-۹۰۰-۱۵۰۰-۲۵۰۰-تقسیمبندی میشوند که این اعداد ماکزیمم فشار بر حسب PSI بوده که فلنجها در حداکثر دمای مجاز میتوانند تحمل کنند و معمولاً فشار کارکرد حدود ۲٫۴ برابر اعداد فوق میباشد. (رابطه فشار با دما برای جنسهای مختلف در استاندارد فوق مشخص گردیدهاست)
۲-ردهبندی فشار مطابق استاندارد ISO
در این استاندارد فشار تحمل فلنجهای فولادی و آلیاژهای آن با PN نشان داده شده که این نشان دهنده فشار اسمی بر حسب BAR میباشد.
بهعنوان مثال PN۳۰ یعنی فشار کارکرد فلنج ۳۰ BAR میباشد.
۳-ردهبندی فشار براساس استاندارد API (6A-6B-6BX)
این نوع فلنجها دارای تحمل فشار بیشتری نسبت به فلنجهای گروهANSI بوده و به کلاسهای ۵۰۰۰-۳۰۰۰-۲۰۰۰-۱۵۰۰۰-۱۰۰۰۰ ردهبندی میگردند.
در این نوع از فلنجها سطح یک فلنج که باید در مقابل سطح فلنج دیگر قرار گیرد صاف میباشد. معمولاً فلنجهای چدنی یا فولادی که در فشارهای کم کاربرد دارند از این نوع ساخته میشوند.
در این نوع فلنجها سطح فلنج که در مقابل فلنج دیگر قرارگرفته و بر روی آن لایی قرار داده میشود نسبت به سطح کلی فلنج برجسته تر ساخته میشود. بر اساس استاندارد مقدار برجستگی در تمام اندازهها برای کلاسهای ۱۵۰و ۳۰۰ برابر 1.6mm و کلاسهای بالاتر برابر 6.4mm میباشد. در قسمت برجستگی ممکن است سطح کاملاً صیقلی (smooth finish) یا دارای شیار (serrated finish) باشد واین شیارها بهصورت هم مرکز ویا حلزونی میباشد که روش ساخت آن در استاندارد (mss-sp-۶) مشخص گردیدهاست (معمولاً عمق شیارها 0.4mmوفاصله آن از هم 0.8mmمیباشد)
صفحه این نوع فلنجها که به صورت جفت وجود دارد یکی دارای برآمدگی (به ارتفاع 6.4mm) و دیگری تو رفتگی (به عمق 5mm) میباشد.
این نوع فلنج نیز به صورت جفت وجود دارد و همانند فلنج نر و ماده بوده با این تفاوت که قطر داخلی زبانه و شیار تا سوراخ فلنج (مسیر جریان) ادامه ندارد و بنابراین لایی (gasket) را روی قطر داخلی و خارجی خود نگه میدارد و همین باعث میشود لایی (gasket) از خوردگی و فرسودگی محفوظ بماند. ساختمان زبانه و شیار مینیمم سطح لایی نوع مسطح را ایجاب میکند و بنابراین تحت فشار پیچها کمترین بار و ماکزیمم راندمان اتصالی (joint efficiency) ممکنه برای لائیهای مسطح را خواهد داشت. دراین نوع اتصال میزان برآمدگی زبانه ۶٫۴mm و میزان عمق شیار برابر ۵mm میباشد.
بهطور کلی هفت نوع فلنج پلی اتیلن در خطوط لوله با جوش لب به لب بکار میروند که در زیر آورده شدهاند:
یک صفحه گرد بسته که در پایان میسر لولهکشی و مسیرهای دارای فشار به کار میرود. این نوع فلنج و همچنین پیچهای آن عموماً فشار بیشتری نسبت به دیگر فلنجها تحمل میکند که ماکزیمم این فشار در مرکز آن قرار دارد. با توجه به کلاس فلنج میتواند فشار متناسب را تحمل کند.
فلنج گردندار دارای یک گردن مخروطی است که شعاع این گردن در انتها با قطر لوله برابر و به آن جوش میشود. وجود این گردن باعث تقویت تحمل فلنج میگردد. این نوع فلنج برای تحمل فشارهای بالا و دماهای زیر صفر و همچنین بارهای نوسانی و ارتعاشی مناسب است.
این نوع فلنج در سرویسهای معمولی مورد استفاده قرار میگیرد. نصب آن ساده است و مقاومت آن در برابر فشار داخلی دو سوم و در برابر بار خستگی یک سوم فلنج گردن دار و هزینه نصب آن مقداری بیشتر است.
همانند فلنج معمولی است که لایه پایینی وجود نداشته و انتهای آن پخ دارد و لوله در سر دیگر جوش لب به لب میشود. این فلنج با سیال تماس ندارد و هزینه آن از فلنج گردندار یک سوم بیشتر است و مقاومت در برابر تنش آن تنها یک دهم فلنج گردندار است.
همانطور که از اسم آن پیداست این فلنج محفظهای دارد که لوله درون آن قرار میگیرد. اگر این فلنج از داخل هم جوشکاری شود، مقاومت در برابر خستگی آن یک و نیم برابر و مقاومت استاتیکی آن برابر فلنج Slip on میشود.
درون این فلنجها رزوه کار شدهاست و لوله میتواند درون آن پیچ شود. از مزایای این فلنجها عدم احتیاج آنها به جوشکاری است. البته در صورت لزوم و فشارهای بالا میتوان از جوش نیز در آنها استفاده کرد. کارایی این فلنجها در فشارهای بالا است.
این فلنج در واقع همان فلنج گردندار و در برخی موارد روکار است که در راستای شعاع دارای سوراخ است. این سوراخها به منظور اندازهگیری جریان سیال مایع یا گاز استفاده میشود.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.