فرانواختر (به انگلیسی: Hypernova) که گاهی آن را رُمب‌اَختر[1] (به انگلیسی: Collapsar) می‌خوانند، یک ابرنواختر (Supernova) بسیار باانرژی است که اندیشیده می‌شود از یک سناریوی رمبش مغزهٔ شدید برآید. در این حالت، یک ستارهٔ پرجرم (>۳۰ جرم‌های خورشیدی) می‌رمبد[2] تا یک سیاه‌چالهٔ چرخان که گسیلندهٔ جت‌های انرژی‌دار دوقلو و فراگرفته شده توسط یک دیسک برافزایشی[3] است را فرم دهد. فرانواختر انفجار یک ستاره ابرپرجرم است. انفجار فرانواختری یکی از بزرگترین انفجارهای کیهان است. این انفجارها همچنین بسیار نادر هستند و تاکنون هرگز در یک سال بیش از ۲ فرانواختر ثبت نشده‌اند. تنها ستارگان ولف-رایه و ستارگان نادر و بسیار سنگینی که ۱۰۰ تا ۲۵۰ جرم خورشیدی دارند دچار انفجار فرانواختری می‌شوند.[4]

Thumb
بزرگ‌ترین ستاره‌های زبرغول آبی منفجر میشوند به هیپرنواختر
Thumb
تصویر نپاهشگاه اروپایی جنوبی از هیپرنواختر اس‌ان ۱۹۹۸بی‌دبلیو در یک بازوی مارپیچی کهکشان ای‌اس‌او ۱۸۴-جی۸۲
Thumb
تصویر تلسکوپ چاندرا از اس‌ان ۲۰۰۶جی‌وای، یک فرانواختر ثبت شده در سال ۲۰۰۶. در این تصویر پرتو ایکس منتشر شده از فرانواختر با پرتو ایکس کل کهکشان میزبان خود برابری می‌کند.

نامزدهای فرانواختر در کهکشان راه شیری

اتا شاه تخته از نزدیکترین نامزدهای فرانواختر در کهکشان راه شیری است. در صورت وقوع این انفجار، نور این پدیده در روشنی روز قابل مشاهده و در شب برای مطالعه کافی خواهد بود[5]

منابع

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.