فدائیان اسلام
گروه اسلامگرای شیعه در ایران / From Wikipedia, the free encyclopedia
جمعیت فدائیان اسلام حزب اسلامگرای تروریستی شیعه در ایران بود که در دههٔ ۱۳۲۰ خورشیدی، به رهبری طلبهٔ جوانی به نام سید مجتبی نواب صفوی با هدف برقراری حکومت اسلامی تشکیل شد.
فدائیان اسلام | |
---|---|
دبیرکل | محمدمهدی عبدخدایی |
بنیانگذار | سید مجتبی نواب صفوی |
بنیانگذاری | ۱۳۲۴ |
قانونیشده | ۲ ژوئیه ۱۹۸۹ (۱۹۸۹-07-۰۲)[1] |
ستاد | قم و تهران |
روزنامه | منشور برادری |
اعضای ثبتنام کرده (۱۹۴۹ میلادی) | بیش از صدنفر[2] |
مرام سیاسی | تروریسم، اسلام سیاسی، بنیادگرایی اسلامی، اسلامگرایی شیعه |
دین | شیعه |
شعار | اسلام برتر از همه چیز است و هیچ چیز برتر از اسلام نیست. |
فدائیان اسلام در سال ۱۳۲۴ احمد کسروی، تاریخدان، و منشیاش را با ضربات متعدد چاقو ترور کردند. سپس بین سال ۱۳۲۸ تا ۱۳۳۲ دو نخستوزیر عبدالحسین هژیر، حاجیعلی رزمآرا را به قتل رساندند. آنان همچنین سوء قصدهای ناموفقی به جان وزیر امور خارجه حسین فاطمی و حسین علاء ترتیب دادند.[3]
نواب صفوی و تعداد دیگری از اعضای این گروه، پس از اقدام به قتل ناموفق حسین علاء دستگیر و به اعدام و حبس محکوم شدند. برخی از اعضای سابق این گروه، پس از قتل حسنعلی منصور نخستوزیر دیگر کشور، نقش حمایتی ایفاء نمودند. بسیاری از اطرافیان روحالله خمینی در انقلاب سال ۱۳۵۷ نیز در گذشته، عضو فدائیان اسلام بودند.[4]
پیشتر در آن دوران، مرجع تقلید وقت شیعه، سید حسین طباطبایی بروجردی، جمعیت فدائیان اسلام را مایهٔ ننگ شیعه دانسته و حضور آنان در حوزهٔ علمیهٔ قم را ممنوع کرده بود. در حالی که سالها بعد از مرگ بروجردی و با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال ۵۷، این نگرش عملاً به فراموشی سپرده شد و جمعیت فدائیان اسلام و چهرههای شاخص آن نظیر سید مجتبی نواب صفوی توسط جمهوری اسلامی از جایگاه برجستهای برخوردار شدند.
این گروه بارها توسط سرویسهای جاسوسی بریتانیا مورد استفادهٔ ابزاری واقع شد. از نمونههای مهم آن میتوان به اختلاف شدید انگلستان با محمد مصدّق و کابینه او بر سر ملی شدن صنعت نفت اشاره کرد که در آن دوران سرویس جاسوسی انگلستان موفق به ترویج شایعهٔ همجنسگرا بودن وزیر امور خارجه وقت، یعنی حسین فاطمی، شد. همین امر موجب شد که جمعیت فدائیان اسلام توسط یکی از اعضای نوجوان ۱۵سالهٔ خود، یعنی محمد مهدی عبدخدایی، اقدام به ترور او کند که البته این سوءقصد نافرجام ماند. سالها بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و انتشار عمومی اسناد مربوط به این قضیه توسط سرویس امنیتی بریتانیا، عبدخدایی طی مصاحبهای گفت که اگر باز همزمان به عقب برگردد، اقدام به ترور فاطمی خواهد کرد. بنیانگذار این گروه، مجتبی میرلوحی معروف به نواب صفوی به جرم فعالیتهای تروریستی، به اعدام محکوم شد.
برخی از پژوهشگران از جمله زرینکوب و نیکی کدی، فرهاد کاظمی و رامین جهانبگلو از این گروه به عنوان یک گروه تروریستی یا گروهی که از روشهای تروریستی استفاده میکردهاست، یاد کردهاند.[5][6][7][8][9]
سیدعلی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی گفتهاست که تحت تأثیر نواب صفوی، به مبارزهٔ سیاسی علیه رژیم شاه گرایش یافت و در حلقهٔ نزدیکان روحالله خمینی قرار گرفت.[10] به نوشته فرهاد کاظمی کتاب راهنمای حقایق نوشته نواب صفوی بر روی افکار انقلابی سیدعلی خامنهای و علیاکبر هاشمی رفسنجانی تأثیر گذاشته است.[11]