سازمان غیرانتفاعی، (به انگلیسی: Non-profit organization) (به‌اختصار: NPO) و یا سازمان ناسودبَر سازمان‌های قانونیِ رسمی هستند که هدف اصلی آنها پشتیبانی از یک مورد یا موضوع خصوصی یا همگانی، بدون داشتن مقاصد تجاری در کنار آن است. در زبان فارسی عبارت سازمان ناسودبر و در زبان انگلیسی عبارت Non-business Entity نیز به همین منظور به کار رفته‌اند و می‌روند. اما هرگز به صورت جدی رواج نیافته‌اند.[1]
از دیدگاه اساسنامه‌ای، مؤسسهٔ غیرانتفاعی، مؤسسه‌ای بدون سهام‌دار است؛ این بدان معناست که مؤسسه درصورت تولید سود، به کسی سود سهام نمی‌دهد. هیچ‌یک از افرادی که در این‌گونه سازمان‌ها کار می‌کنند، به‌طور خاص از کسب سود توسط این سازمان بهره‌مند نمی‌شوند. کارکنان این سازمان‌ها به یکی از این صورت‌ها در این سازمان‌ها مشغول به کار هستند:[نیازمند منبع]
- موظف و با حقوق‌های مرسوم و تعریف‌شده و بدون پاداش‌های غیرمرسوم.
- قراردادهای کوچک محدود با دریافتی‌های مشخص و مرسوم.
- داوطلبانه و بدون دریافت هیچ‌گونه درآمد.
سازمان‌های غیرانتفاعی نقش بسیار مهمی در توسعه جوامع و بهبود شرایط زندگی افراد دارند. این سازمان‌ها معمولاً به وسیله ارائه خدمات و برنامه‌های متنوعی از جمله کمک به نیازمندان، حفظ محیط زیست، توسعه فرهنگ و هنر، و ارتقاء سطح آموزش، به بهبود شرایط زندگی جوامع کمک می‌کنند.[2][3]
- بررسی دقیق و شناخت عمیق از محیط محلی و نیازهای جامعه: شروع فعالیت‌های یک سازمان غیرانتفاعی با بررسی دقیق داده‌ها و اطلاعات مربوط به جامعه هدف و شناخت نیازهای آنها آغاز می‌شود.[4]
- مشارکت و همکاری با شرکای محلی و دولتی: برای ارائه خدمات و اجرای فعالیت‌ها بهینه و موثر، همکاری با شرکای محلی و دولتی از اهمیت بالایی برخوردار است.[5]
- ایجاد انگیزه و انرژی مثبت: ایجاد انگیزه و انرژی مثبت در تیم مدیریتی و اعضای سازمان، به عنوان موتور اصلی برای دستیابی به اهداف سازمان و تأمین تعهد و انگیزه افراد، از اصول اساسی است.[6]
- گوش دادن به نیازهای جامعه و مشارکت فعال در انجام فعالیت‌ها: گوش دادن به نیازهای جامعه و مشارکت در انجام فعالیت‌ها، می‌تواند به موفقیت و پایداری بیشتر فعالیت‌های سازمان غیرانتفاعی کمک کند.[7]
- استفاده از داده‌ها و اطلاعات به عنوان راهنمایی برای تدوین برنامه‌های مناسب: ارزیابی دقیق داده‌ها و اطلاعات مرتبط با نیازهای جامعه و تدوین برنامه‌های عملیاتی، از اصول اساسی برای دستیابی به اهداف سازمان است.[8]
اگرچه سازمان‌های غیرانتفاعی از افراد متعهد تشکیل شده‌اند که برای یک هدف کار می‌کنند، اما همچنان نیاز به ساختار و مدیریت نوع شرکت وجود دارد. این امر به ویژه در مورد آن دسته از سازمان های غیرانتفاعی که مقادیر زیادی پول دریافت می‌کنند و پروژه های متعددی را در سراسر کشور انجام می‌دهند، صادق است. علاوه بر این، این واقعیت که دولت بر عملکرد مؤسسات غیرانتفاعی نظارت می‌کند به این معنی است که باید به طور دوره‌ای مسئولیت‌پذیری و بررسی مالی انجام شود. از این رو، نیاز به مدیریت و ساختار مناسب سازمان‌های غیرانتفاعی و ابزارهای کنترل و محیط داخلی فرآیند محور نیز وجود دارد.
سازمان‌های غیرانتفاعی از طریق کمک‌های مردمی، اعانات، موقوفات، و حمایت‌های دولتی و خصوصی تأمین مالی می‌شوند. درآمد حاصل به منظور تحقق اهداف سازمان صرف می‌شود و معمولاً معاف از مالیات هستند. همچنین، کمک‌های مالی به این سازمان‌ها در بسیاری از کشورها قابل کسر از مالیات هستند.[9]
بازاریابی برای سازمان‌های غیرانتفاعی اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا به آنها کمک می‌کند تا منابع مالی بیشتری جذب کنند، آگاهی عمومی را افزایش دهند و حمایت‌های مردمی را جلب نمایند. به گفته‌ی انجمن بازاریابی آمریکا، بازاریابی می‌تواند یک ابزار قدرتمند برای سازمان‌های غیرانتفاعی باشد، اما این ابزار به طور کامل در این بخش مورد استفاده قرار نگرفته است.[10]
بازاریابی در سازمان‌های غیرانتفاعی با سازمان‌های انتفاعی تفاوت‌های بسیاری دارد. در حالی که سازمان‌های انتفاعی به دنبال فروش محصولات و خدمات برای کسب سود هستند، سازمان‌های غیرانتفاعی بیشتر به دنبال ترویج مأموریت خود و جذب کمک‌های مالی و داوطلبان هستند. این سازمان‌ها معمولاً از روش‌هایی مانند روابط عمومی، بازاریابی مستقیم و تبلیغات کم‌هزینه استفاده می‌کنند.[11]
سازمان غیرانتفاعی ممکن است سازمان مردم نهاد (NGO) باشد و یا نباشد. وقتی از سازمان مردم نهاد صحبت می‌شود به طور مشخص بر غیردولتی بودن یک سازمان تاکید می‌شود. این در حالی است که سازمان غیرانتفاعی می‌تواند دولتی هم باشد. به عنوان مثال بسیاری از ستادها و نهادهای دولتی، سهام‌دار ندارند و غیرانتفاعی محسوب می‌شوند. همچنین با وجودی که سازمان‌های خیریه غیرانتفاعی هستند، اما این سازمان‌ها تنها یکی از انواع سازمان‌های غیرانتفاعی محسوب می‌شوند.[12]
- دانشگاه خصوصی
- سازمان انتفاعی
- نهادهای عمومی غیردولتی در ایران
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
