نهادهای عمومی غیردولتی در ایران

مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی از نظر ماده ۵ قانون محاسبات عمومی کشور^[۱] واحدهای سازمانی مشخصی هستند که با اجازه قانون به‌منظور انجام وظایف و خدماتی که جنبه عمومی دارد، تشکیل شده یا می‌شود.

فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی در ایران

قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیردولتی مصوب سال ۱۳۷۳٫۰۴٫۲۹ دوره چهارم مجلس شورای اسلامی به ریاست علی‌اکبر ناطق نوری^[۲] این نهادها را تعریف نمود، که البته در گذر زمان با الحاقیاتی به تعداد این نهادها به شرح زیر افزوده گردیده‌است:

• شهرداری‌ها و شرکت‌های تابعه آنان مادام که بیش از ۵۰ درصد سهام و سرمایه آنان متعلق به شهرداری‌ها باشد
• بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی
• هلال احمر
• کمیته امداد امام خمینی
• بنیاد شهید انقلاب اسلامی
• بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
• کمیته ملی المپیک ایران
• بنیاد پانزده خرداد
• سازمان تبلیغات اسلامی
• سازمان تأمین اجتماعی
• فدراسیون‌های ورزشی آماتوری جمهوری اسلامی ایران
• مؤسسه‌های جهاد نصر، جهاد استقلال و جهاد توسعه
• شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی
• کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی (قم)
• جهاد دانشگاهی
• بنیاد امور بیماری‌های خاص
• سازمان دانش‌آموزی جمهوری اسلامی ایران
• صندوق بیمه روستائیان و عشایر
• صندوق تأمین خسارت‌های بدنی
• سازمان تعاونی مصرف کادر نیروهای مسلح (اتکا)
• کمیته ملی پارالمپیک ایران
• صندوق نوآوری و شکوفایی
• صندوق کارآفرینی امید^[۳]
• نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور^[۴]
• صندوق حمایت از توسعه مدارس غیردولتی^[۵]
• صندوق ملی محیط زیست^[۶]
• دانشگاه آزاد اسلامی

مقایسه با سایر کشورها

در قوانین ایران نهاد عمومی غیردولتی نباید با سازمان مردم‌نهاد یا سازمان غیردولتی یا سازمان غیرحکومتی یا (به انگلیسی: Non-governmental organization) یا (به انگلیسی: NGO) اشتباه شود.

مفهوم مشابه در قوانین انگلیس عبارت از Non-Departmental Public Body یا NDPB^[۷] یا Quango می‌باشد.