اسماعیلیه
یک شاخه از مذاهب امامیه / From Wikipedia, the free encyclopedia
اسماعیلیه (به عربی: الإسماعيلية، آوانگاری: al-ʾIsmāʿīlīyah) یکی از فرقههای امامیه است.[1] اسماعیلیها نام خود را از اسماعیل بن جعفر به عنوان جانشین معنوی (امام) منصوب جعفر صادق گرفتهاند، که در آن با شیعه دوازدهامامی تفاوت دارند. دوازدهامامیها، موسی کاظم برادر کوچکتر اسماعیل را به عنوان امام پذیرفتهاند.[2]
اسماعیلیهای هفتامامی او را امام هفتم و غائب به حساب میآورند، اما اسماعیلیهای مستعلیه و اسماعیلیهای نزاری او را امام ششم میدانند. اسماعیلیهای مستعلیه، طیب بن منصور ابوالقاسم را امام بیست و یکم و غائب میدانند. همچنین امامت نزاریه تا به امروز ادامه پیدا کرده است و امام زمان و چهل و نهم نزاریه، کریم آقاخان است.
اسماعیلیها همزمان با روزگار سامانیان سر برآوردند و سدهها با توان بسیار به پراکندن اندیشه خویش پرداختند. امروزه از شمارشان کاسته شده است. در ایران بسیار کمیابند و در برخی کشورها مانند افغانستان، تاجیکستان، هندوستان، تانزانیا، کنیا و سایر کشورها پراکندهاند.[3] چنانکه هانری کربن میگوید اسماعیلیهای نزاری پس از سقوط قلعه الموت به دست مغولها و نابودی کتب موجود در آن منابع خود را از دست دادند. اما اسماعیلیهای مستعلوی که در دوره فاطمی در مصر مستقر بودند و اکنون بیشتر در هند هستند، منابع دست اول خود را حفظ کردهاند، هرچند تمایلی به انتشار آن ندارند.