قالب معاصر و جدید شعر فارسی From Wikipedia, the free encyclopedia
شعر نوی فارسی گونهای از شعر نوگرا و عنوانی در برابر شعر کهن فارسی است. از آنجا که در وزن عروضی و قالب از شعر کهن سنتی پیروی نمیکند این نوع شعر را شعر نو مینامند. شعر نو شامل قالبهای نیمایی، سپید و موج نو است و در قالبهای دیگر بر اساس توجه شاعر به زبان و مفاهیم روز، واژهٔ «نو» به عنوان صفت به نام قالبها افزوده میشود. مانند غزل نو. منظومهٔ افسانه اثر نیما یوشیج را سرآغاز شعر نو میدانند. نیما یوشیج را میتوان بنیانگذار شعر نو دانست.[1]
قبل از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ شاعران «نوپرداز» – به اصطلاح آن روز – یک مشت جوان آس و پاس جویای نام بودند که شاگردان پیرمرد مازندرانی خلوضعی با اسم عوضی «نیما یوشیج» محسوب میشدند، و در میزان سواد ادبی و صلاحیت و حرمت اجتماعیشان جای حرف بود. چند سال بعد از ۲۸ مرداد اینها نمایندگان وجدان اجتماعی بودند، یا سخنگویان شکست و اعتراض بودند.
نجف دریابندری، در گفتگو با سیروس علینژاد و فرج سرکوهی و مسعود خیام، مجلّهٔ آدینه، شمارهٔ ۳۷، ص. ۲۰–۲۱
چون شعر نیمایی کاربردی نو از وزن عروضی و قالبی بیسابقه ارائه کردهاست و قبل از اشکال دیگر اشعار نوظهور نشو کردهاست غالبا شعر نیمایی را با اصطلاح شعر نو برابر میدانند. درحالیکه برای کلیت شعرهای غیر سنتی معاصر نیز اصطلاح شعر نو به کار میرود.[2]
در یک تقسیمبندی کلی به ترتیب شکلگیری، انواع شعر نو را میتوان به سه دستهٔ کلی تقسیم کرد:
گاه شعرهای بینابین دو سبک نیمایی و سپید شعر آزاد نامیده میشود. از سویی شعر بیوزن را شعر منثور یا سپید یا شعر آزاد نیز اطلاق میکنند.[نیازمند منبع]
شیوههایی با برداشتهای انتزاعی از شعر بیوزن رایج است که تعریف و مرزبندی شفاف علمی ندارند و شعر سپید، حجم و موج نو و فراشعر و… خوانده میشوند.[نیازمند منبع]
شعر نو فارسی با وانهادن قالبهای شعر کلاسیک در قرن ۱۴هجری پدید آمد. اینگونه از شعر فارسی آزادی بسیاری را در فرم و محتوا به شاعر میدهد. نیما یوشیج را پدیدآورنده این نوع شعر در ادبیات فارسی میدانند. البته نیما گردآورنده تلاشهایش پیشگامان شعر نو بود چنانکه در ابتدای شعر فارسی رودکی چنین نقشی را داشت.
به هر حال از پیشگامان شعر نو میتوان به این چهرهها اشاره کرد: شمس کسمایی، تقی رفعت، ابوالقاسم لاهوتی، جعفر خامنهای و میرزادهٔ عشقی. البته میزان تأثیر و اصالت نوآوری در شعر هر کدام تفاوت دارد. با این همه نباید فراموش کرد این نیما بود که جهانبینی ژرف یک صورتشناسی تازه ارائه کرد.
شعر نو به لحاظ محتوا و جریانهای اصلی ادبی حاکم بر آن کاملاً با شعر کلاسیک فارسی متفاوت است و به لحاظ فرم و تکنیک ممکن است همانند شعر کلاسیک موزون باشد یا نباشد یا وزن آن عروضی کامل باشد یا ناقص، استفاده از قافیه در شعر نو آزاد است. معمولاً شعر نو فارسی را به دو دستهٔ اصلی تقسیم میکنند: شعر نیمایی و شعر سپید. شعر (فارسی) از روز آغازین خود و با توجه به چامههای دردست از چند هزار سال پیش تا کنون دارندهٔ قافیه و وزن عروضی بودهاست و این شیوهها نو میباشند.
این نگاه نو در جنبش جدیدهای بخارا نیز وجود داشتهاست. پنج سال پیش از افسانهٔ نیما، صدرالدین عینی مارش حریت را سروده که بر وزن افسانه است.[3]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.