شاخص رطوبت

شاخص رطوبت (به اختصار humidex) شاخصی است که توسط هواشناسان کانادایی استفاده می‌شود و بیان می‌کند که یک فرد متوسط، دمای هوا را چگونه حس می‌کند. در این شاخص دو عامل حرارت و رطوبت هوا در نطر گرفته می‌شود. این شاخص یک کیمیت بدون واحد بوده و معادل دمای خشک بر مبنای سلسیوس است. به عنوان مثال، اگر دما ۳۰ درجه سلسیوس بوده و شاخص رطوبت معادل ۴۰ باشد، می‌توان نتیجه گرفت که دمای احساس شده توسط فرد در این رطوبت معادل ۴۰ درجه سلسیوس در شرایط خشک است.

نمودار شاخص رطوبت بسته به دما و رطوبت نسبی

با توجه به داده‌های سازمان هواشناسی کانادا اگر این شاخص حول و حوش ۳۰ باشد باعث «اندکی احساس ناراحتی» می‌شود و چنانچه شاخص حدود ۴۰ باشد «احساس ناراحتی بیشتری» حس شده و اگر این شاخص به حدود ۴۵ برسد خطر سکته قلبی فرد را تهدید می‌کند. فرمول فعلی برای تعیین این شاخص توسط JM Masterton و FA Richardson از سازمان خدمات جوی کانادا در سال ۱۹۷۹ معرفی شد.^[1]

فرمول محاسبه

هنگامی که دمای هوا ۳۰ درجه سلسیوس (۸۶ درجه فارنهایت) و نقطه شبنم ۱۵ درجه سلسیوس (۵۹ درجه فارنهایت) باشد، شاخص رطوبت ۳۴ است. اگر دمای هوا ۳۰ درجه سلسیوس (۸۶ درجه فارنهایت) باقی بماند و نقطه شبنم به ۲۵ درجه سلسیوس (۷۷ درجه فارنهایت) افزایش یابد، شاخص رطوبت نیز به ۴۲ افزایش می‌یابد. شاخص رطوبت بالاتر از شاخص گرمای ایالات متحده در دما و رطوبت نسبی برابر است.

فرمول محاسبه شاخص رطوبت به شرح زیر است:^[2][3]

$${\displaystyle H=T_{\text{air}}+0.5555\left\{6.11\times \exp \left[5417.7530\left({\frac {1}{273.15}}-{\frac {1}{273.15+T_{\text{dew}}}}\right)\right]-10\right\},}$$

در این فرمول

• H نشان‌دهنده شاخص رطوبت
• T_airنشان‌دهنده دمای هوا بر حسب C°
• T_dew iنشان‌دهنده دمای نقطه شبنم بر حسب C°
• exp نشان‌دهنده تابع نمایی.

۵۴۱۷٫۷۵۳۰ یک ثابت گردشده بر اساس وزن مولکولی آب، گرمای نهان تبخیر و ثابت جهانی گازها است. تعدیل رطوبت تقریباً یک درجه فارنهایت برای هر میلی‌بار است که توسط آن فشار جزئی آب در اتمسفر از ۱۰ میلی‌بار (۱۰ هکتاپاسکال) فراتر می‌رود.

جدول

شاخص رطوبت در دمای ۴۳-۱۵ درجه سلسیوس

		دما (C°)
		15	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43
نقطه شبنم (C°)
	10	16	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44
	11	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45
	12	17	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45
	13	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46
	14	18	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46
	15	19	20	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47
	16		21	22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47	48
	17			22	23	24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47	48
	18				24	25	26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47	48	49
	19					26	27	28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47	48	49	50
	20						28	29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47	48	49	50	51
	21							29	30	31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47	48	49	50	51
	22								31	32	33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47	48	49	50	51	52
	23									33	34	35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47	48	49	50	51	52	53
	24										35	36	37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47	48	49	50	51	52	53	54
	25											37	38	39	40	41	42	43	44	45	46	47	48	49	50	51	52	53	54	55
	26												39	40	41	42	43	44	45	46	47	48	49	50	51	52	53	54	55	56
	27													42	43	44	45	46	47	48	49	50	51	52	53	54	55	56	57	58
	28														44	45	46	47	48	49	50	51	52	53	54	55	56	57	58	59

جستارهای وابسته

• شاخص گرما
• آسایش گرمایی
• سرمایش باد

منابع

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Humidex
2. "Calculation of the 1981 to 2010 Climate Normals for Canada". Archived from the original on 27 June 2013. Retrieved 4 October 2014.
3. Canada, Environment and Climate Change (2011-10-31). "Glossary - Climate - Environment and Climate Change Canada". climate.weather.gc.ca (به انگلیسی). Retrieved 2019-12-27.