زعفران
ادویه و گیاهی با ارزش / From Wikipedia, the free encyclopedia
زعفران یا زَرپَران ([یادداشت 1]) (نام علمی: Crocus sativus) گیاهی است از تیرهٔ زنبقیان، سردهٔ زعفران و گرانترین و بهترین و خوشبوترین ادویه جهان است که در آشپزی کاربرد دارد. پیاز زرانی، یک پوشال قهوهای رنگ دارد که از آن نگهداری میکند. پس از این که پیاز این گیاه کاشته میشود، فرایند رشد آغاز شده و یک ساقه (تیج) درست میشود و سر آن غنچه میزند. کلاله و خامه زرشکی رنگ وگل زعفران برداشت و پس از باز کردن گل زعفران، آن را خشک میکنند؛ برای چاشنی و رنگ دهی غذاها به کار میرود. روش برداشت این گیاه بسیار سخت است و از قدیم تا به حال با دست جمعآوری میشود. زعفران دارای طبع گرم است و خوردن زیاد یا در ارتباط بودن زیاد با زعفران باعث جنون میشود.[1][2] و نرخی نزدیک به ۱۵۰۰۰ دلار آمریکا به ازای هر کیلوگرم دارد.[3][4][5]
زعفران | |
---|---|
ردهبندی علمی | |
فرمانرو: | گیاه |
شاخه: | گیاهان گلدار |
رده: | تکلپهایها |
راسته: | مارچوبهسانان |
تیره: | زنبقیان |
سرده: | زعفران (سرده) |
بیشتر منابع، زادگاه زعفران را، ایران میدانند.[6] بیشترین زعفران جهان در استان خراسان جنوبی و رضویی تولید میگردد. هماکنون ایران بیش از ۹۹٪ زعفران جهان را برداشت میکند.[4][3] ایران بزرگترین صادر کننده زعفران و چین بزرگترین واردکننده زعفران جهان میباشد. ارزش جهانی صادرات این محصول ۲۷۵٫۸۴ میلیون دلار است یا گاهی به میلیارد دلار هم میرسد.[7]
بو و چاشنی ویژه و طعم و خوشمزگی یگانه زعفران بخاطر وجود مادهای به نام سافرانال است، و رنگ زرد زرینی که به غذا میدهد بخاطر کروسین یا کروچین است.[8] طیفسنجی جرمی و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا، از روشهای حرفهای شناسایی زعفرانهای تقلبی هستند. زعفران یکی از معروفترین ادویه جهان است.[9]