رهبر جمهوری اسلامی ایران
رئیس کشور در جمهوری اسلامی ایران / From Wikipedia, the free encyclopedia
رهبر جمهوری اسلامی ایران، رئیس کشور و بالاترین مقام رسمی و قدرتمندترین فرد در عرصه سیاسی جمهوری اسلامی ایران است. نقدهای بسیاری به این مقام وارد شده و بسیاری آن را دیکتاتور محسوب میکنند.[1]
رهبر جمهوری اسلامی ایران | |
---|---|
بیت رهبری | |
لقب | امام/امامِ (امت) رهبر (معظم) انقلاب (اسلامی) مقام معظم رهبری معظمله (حضرت) آقا مقام عظمای ولایت |
اقامتگاه | بیت رهبری، تهران، ایران |
نامزدکننده | مجلس خبرگان رهبری[پینوشت 1] |
مدت دوره | تا زمان عدم احراز صلاحیت برای تصدّی رهبری از نظر مجلس خبرگان |
بنیادگذاری | ۱۵ بهمن ۱۳۵۷ (تشکیل حکومت) ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ (بالفعل) ۱۲ آذر ۱۳۵۸ (قانونی) |
نخستین دارنده | سید روحالله خمینی |
وبگاه |
سید روحالله خمینی، رهبر انقلاب اسلامی ایران، نخستین رهبر جمهوری اسلامی ایران بود و پس از او تاکنون، سید علی خامنهای، این سمت را بر عهده دارد. خامنهای، طبق اصول ۱۰۷ و ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به عنوان «رهبر»، قدرتمندترین مقام سیاسی در ایران است.[2][3] در جایگاه و مقام رهبری، وی رئیس کشور ایران و فرمانده کل نیروهای مسلح است و میتواند با صدور احکام و تصمیمات نهایی در بسیاری از زمینهها مانند اقتصاد، محیط زیست، سیاست خارجی و برنامهریزی ملی در امور کشور دخالت کند.[4][5][6][7] به گفته کریم سجادپور،[8] سید علی خامنهای کنترل مستقیم یا غیرمستقیم بر قوههای مجریه، مقننه و قضایی و دولت و همچنین ارتش و رسانهها دارد. در ادامه اعمال قوه مجریه جز در اموری که در قانون اصل ۶۰ مستقیماً بر عهده رهبری گذارده شده، از طریق رئیسجمهور و وزراء است. کلیه نامزدهای مجلس خبرگان رهبری، و ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی (پارلمان) توسط شورای نگهبان تأیید میشوند، که اعضای آنها مستقیم یا غیرمستقیم توسط رهبر جمهوری اسلامی انتخاب میشوند.[9] همچنین مواردی وجود داشته است که شورای نگهبان پس از دستور توسط خامنهای ممنوعیت خود در مورد افراد خاص را لغو کرد.[10]
رهبر با رأی دوسِوم (۲/۳) نمایندگان مجلس خبرگان رهبری بهمدت نامحدود برگزیده میشود؛ اما بر اساس اصل ۱۱۱ این قانون، درصورتیکه رهبر از انجام وظایف خود ناتوان شود یا یکی از ویژگیهای رهبری را از دست دهد، مجلس خبرگان رهبری میتواند وی را از مقامش برکنار یا خلع بکند.