پادشاهی ماد
یک پادشاهی ایرانی (۶۷۸–۵۵۹ پ.م) / From Wikipedia, the free encyclopedia
پادشاهی ماد (پارسی باستان: 𐎶𐎠𐎭؛ اکدی: 𒆳𒈠𒁕𒀀𒀀، 𒆳𒈠𒋫𒀀𒀀[5]) حکومتی ایرانی بود که در سدههای میانی هزارهٔ یکم پ.م.، از حدود ۶۷۸ پ.م. تا حدود ۵۴۹ پ.م. ابتدا صرفاً در ناحیه سکونت مادها در شمال غربی ایران و سپس بر بیشتر فلات ایران حکمرانی میکرد.
پادشاهی ماد | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
حدود ۶۷۸ پ. م–حدود ۵۴۹ پ. م | |||||||||||
اوج گسترهٔ پادشاهی ماد | |||||||||||
پایتخت | هگمتانه | ||||||||||
زبان(های) رایج | مادی | ||||||||||
دین(ها) | نامشخص[1] (ر.ک. آیین مادها) | ||||||||||
شاهان | |||||||||||
• ۷۲۸–۶۷۵ پ. م | دیاکو[2] | ||||||||||
• ۶۷۵–۶۵۳ پ. م | فرورتیش | ||||||||||
• ۶۲۵–۵۸۵ پ. م | هووخشتره | ||||||||||
• ۵۸۵–۵۵۰ پ. م | ایشتوویگو | ||||||||||
دوره تاریخی | عصر آهن | ||||||||||
• بنیانگذاری | حدود ۶۷۸ پ. م | ||||||||||
• فتحشده بهدست کوروش بزرگ | حدود ۵۴۹ پ. م | ||||||||||
مساحت | |||||||||||
۵۸۵ پ.م.[3][4] | ۲٬۸۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱٬۱۰۰٬۰۰۰ مایل مربع) | ||||||||||
|
هرچند که دوران پادشاهی شاهان ماد و مدت پادشاهی آنها و نیز ترتیب شان مورد مناقشه است، اما بهگفتهٔ هرودوت، سلسلهٔ مادها شامل چهار شاه بوده است که به یک خانواده تعلق داشتند و به مدت ۱۵۰ سال فرمانروایی کردند و نام آنها عبارت بود از دیاکو، فرورتیش، هووخشتره و ایشتوویگو. از میان این شاهان، تنها به هووخشتره و ایشتوویگو در متون میخی اشاره شدهاست. با این وجود، پژوهشگران برای یافتن نام دیاکو و پسرش فرورتیش در دیگر منابع مرتبط تلاش کردهاند. از این روی، رئیس قبیلهٔ ماننا، دَیائوکو نام داشت که چندین بار در متون آشوری نو (و نیز سالنامهها) از دورهٔ سارگون دوم نامش ذکر شدهاست و با دیاکو که هرودوت ذکر کردهاست، یکی دانسته میشود. از او در منابع آشوری بهعنوان والی ماننا (šaknu) یاد شدهاست که با شاه اورارتو علیه فرمان روای ماننا متحد شده بود، اما توسط سارگون اسیر شد و در سال ۷۱۵ پ.م. همراه با خانوادهاش به سرزمین سوریه تبعید گردید. او ظاهراً در همانجا درگذشت.
به مادها در سالنامههای آشوری نو از سال ۸۳۶ پ.م. به بعد تا اواخر سوگند فئودالی اسرحدون (۶۷۲ پ. م) اشاره شدهاست، آنها توسط شاهکنشینهای کوچک اداره میشدند: پادشاهی مرکزی تأسیس نشده بود و اساس چیزهایی که بعداً به دیاکو، قاضی افسانهای نسبت داده شد، هنوز وجود نداشت. هنگامی که امپراتوری آشور در سال ۶۱۲ پ.م. سقوط کرد، مادها نقش مهمی ایفا کردند. پایان حکومت مادها نیز با وجود افسانههایی که در پیرامون کوروش وجود دارد، همچنان در تاریکی است.