حفظ جان
From Wikipedia, the free encyclopedia
حفظ جان یا حفظ خود (انگلیسی: Self-preservation) رفتار یا مجموعهای از رفتارهایی است که بقای یک موجود زنده را تضمین میکند و تصور میشود که در بین همه موجودات زنده جهانی وجود دارد. برای ارگانیسمهای حساس، درد و ترس بخش جداییناپذیر این مکانیسم هستند. درد به فرد انگیزه میدهد تا از موقعیتهای آسیبرسان کنارهگیری کند، از قسمت آسیبدیده بدن در حین بهبودی محافظت کند و از تجربههای مشابه در آینده اجتناب کند. بیشتر دردها به محض برداشتن محرک دردناک و بهبودی بدن به سرعت برطرف میشوند، اما گاهی درد با وجود برداشتن محرک و بهبود ظاهری بدن ادامه مییابد. و گاهی درد در غیاب هر گونه محرک، آسیب یا بیماری قابل تشخیص ایجاد میشود. ترس باعث میشود که ارگانیسم به دنبال ایمنی باشد و ممکن است باعث ترشح آدرنالین شود. که اثر افزایش قدرت و افزایش حواس مانند شنوایی، بویایی و بینایی دارد. «حفظ خود» ممکن است به صورت مجازی نیز تفسیر شود، با توجه به مکانیسمهای مقابله ای که فرد برای جلوگیری از آسیبهای عاطفی از تحریف ذهن نیاز دارد (به سازوکار دفاعی مراجعه کنید.
حتی سادهترین موجودات زنده (مثلاً باکتریهای تک سلولی) معمولاً تحت فشار انتخابی شدیدی هستند تا پاسخی ایجاد کنند که در صورت وجود چنین محیطی به جلوگیری از یک محیط آسیبرسان کمک میکند. موجودات زنده همچنین در حین سازگاری - حتی در حال رشد - در یک محیط خوشخیم تکامل مییابند (به عنوان مثال، یک اسفنج دریایی ساختار خود را در پاسخ به تغییرات فعلی تغییر میدهد تا مواد مغذی را بهتر جذب و پردازش کند). بنابراین حفظ خود یک نشانه تقریباً جهانی از زندگی است. با این حال، هنگامی که با یک تهدید جدید معرفی میشوند، بسیاری از گونهها پاسخی برای حفظ خود خواهند داشت یا خیلی تخصصی یا به اندازه کافی تخصصی نیستند تا بتوانند با آن تهدید خاص مقابله کنند. دودو، که در غیاب شکارچیان طبیعی تکامل یافت و از این رو فاقد پاسخ مناسب و حفاظت از خود به شکارهای سنگین توسط انسانها و موشها بود و هیچ ترسی از آنها نشان نمیداد.
حفظ خود اساساً فرآیندی است که یک موجود زنده از آسیب یا کشته شدن خود جلوگیری میکند و در اکثر موجودات غریزی اساسی محسوب میشود. بیشتر آن را «غریزه بقا» مینامند. تصور میشود که حفظ خود با سازگاری تولید مثل ارگانیسم مرتبط است و میتواند کم و بیش بر اساس پتانسیل تولید مثل درک شده وجود داشته باشد. اگر پتانسیل باروری درک شده به اندازه کافی کم باشد، رفتار خود تخریبی (یعنی برعکس) در گونههای اجتماعی غیر معمول نیست. برخی نیز حفظ نفس را مبنای تفکر و رفتار عقلانی و منطقی میدانند.