جنبش چریکی ایران پس از کودتای ۲۸ مرداد
جنبشهای چپ بعد از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ / From Wikipedia, the free encyclopedia
به دنبال کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و سرکوب ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ که به تحکیم رژیم پهلوی انجامید، اندیشه مبارزه مسلحانه در میان نیروهای مبارز، اعم از مذهبی و مارکسیست، بالا گرفت. هر دو جناح با تکیه بر پیشینه و ذهنیت تاریخی خود با این رویکرد کنار آمدند و از این رو سعی کردند با اتکا بر تجربیات پیشین، در مواجهه با سرکوب و انقیاد در داخل کشور، به مبارزه مسلحانه و خشونت به عنوان تنها راه مقابله با حکومت شاهنشاهی روی آورند. یرواند آبراهامیان، در کتاب ایران بین دو انقلاب، شمار مجموع کشتهشدگان جنبش چریکی را از سال ۱۳۴۹ تا بهمن ۱۳۵۷ را ۳۴۱ نفر ذکر کردهاست.[1] این آمار، دربرگیرنده همه کسانی که است که در جریان درگیریها، اعدامها، خودکشیها و شکنجهها جان خود را از دست دادهاند.[1]
در واقع علل اصلی این جنبش عبارت بود از:
- سرخوردگی از مبارزات سیاسی و محافظهکارانه گذشته
- شدت یافتن جو اختناق و دیکتاتوری از سوی رژیم سلطنتی پهلوی
- تأثیر شدید پیروزی جنبشهای رهایی بخش در کوبا و الجزایر و تشدید جنگ ویتنام