کلانشهر تهران
تهران بزرگ From Wikipedia, the free encyclopedia
کلانشهر تهران یا تهران بزرگ بزرگ‌ترین کلانشهر ایران، دومین کلانشهر بزرگ خاورمیانه پس از قاهره و یکی از پر جمعیت‌ترین کلان‌شهرهای جهان است. این منطقه بخش قابل توجهی از استان تهران را در بر می‌گیرد. شهرهای تهران، تجریش، ری، اسلامشهر، شهریار و شماری شهرک‌های کوچک دیگر در این منطقه قرار دارند. بر مبنای آخرین داده‌های جغرافیایی، کلانشهر تهران بزرگ در بیشترین حالت ۱۵۰ کیلومتر درازا دارد که از لحاظ شهرهای آسیای جنوبی، شمالی و مرکزی بسیار بزرگ محسوب می‌شود.[2][3] کلانشهر تهران دارای رشد سریع جمعیت بوده و این موضوع به همراه خود مشکلاتی داشته‌است؛ آلودگی هوا، ترافیک، کمبود فضای آموزشی، کمبود برخی نیروهای متخصص و کمبود تخت بیمارستانی از این دسته مشکلات هستند.[4] این کلانشهر همچنین با مشکلات حاشیه‌نشینی روبرو است و مهم‌ترین دلایل گسترش آن در کلانشهر تهران، به‌ترتیب اهمیت، ضعف ساختار اقتصادی، ضعف نظام برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، نبود هدایت و حمایت دولتی، رخدادهای سیاسی، بلایای طبیعی و رخدادهای اجتماعی هستند.[5]
تهران بزرگ | |
|---|---|
| کلانشهر تهران | |
.jpg)     .JPG)   جهت عقربه‌های ساعت از بالا:
نمایی از برج آزادی، شمیران، پارک آب و آتش، کوه توچال از بزرگراه مدرس، شمس‌العماره، باغ فردوس، و برج میلاد از پارک‌وی. | |
 | |
  تهران بزرگ | |
| مختصات: ۳۵°۴۱′۴۶″ شمالی ۵۱°۲۵′۲۳″ شرقی | |
| کشور |  ایران |
| استان | تهران |
| مساحت | |
| • شهری | ۷۳۰ کیلومتر مربع (۲۸۰ مایل مربع) |
| • کلان‌شهری | ۹۵۰۰ کیلومتر مربع (۳۷۰۰ مایل مربع) |
| ارتفاع | ۱۲۰۰ تا ۱۹۸۰ متر (۳۹۰۰ تا ۶۴۷۰ فوت) |
| جمعیت (۲۰۱۶) | |
| • تراکم | ۱۶۰۰/کیلومتر مربع (۴۰۰۰/مایل مربع) |
| • شهری | ۸۸۴۶۷۸۲ |
| • کلان‌شهری | {{nts|۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰}} |
| • رتبه در ایران | اول |
| منطقهٔ زمانی | یوتی‌سی +۰۳:۳۰ (IRST) |
| کد منطقه | ۰۲۱ |
| وبگاه | www.tehran.ir |
هواپیمایی
کلانشهر تهران دارای سه فرودگاه بین‌المللی است. فرودگاه بین‌المللی مهرآباد که در سال ۱۳۱۷ تأسیس شد، در بخش غربی تهران قرار دارد و نام آن از روستای مهرآباد که پیشتر در آن منطقه وجود داشت، گرفته شده‌است.[6]بر اساس آمار اردیبهشت ۱۳۹۷، فرودگاه مهرآباد بیشترین عملکرد را میان فرودگاه‌های ایران داشت؛ همچنین تا همین زمان، این فرودگاه بیش از ۳۰ درصد از پروازهای ایران را به خود اختصاص داده بود.[7]فرودگاه بین‌المللی امام خمینی نیز در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی تهران و در زمینی به وسعت ۱۴ هزار هکتار ساخته شده‌است.[8] پیشنهاد ساخت این فرودگاه در سال ۱۳۴۶ از سوی ایکائو داده شد و گشایش اولیهٔ آن نیز در سال ۱۳۸۳ انجام شد.[9] این فرودگاه بر اساس آمار آبان ۱۳۹۶، بیشترین سهم را از پروازهای خارجی در میان فرودگاه‌های ایران داشته‌است.[10]
راه‌آهن و مترو
در سال ۱۲۶۱، یک خط آهن با تقریباً ۸ کیلومتر طول و عرض ۱۰۰۰ میلی‌متر، از تهران به شهر ری کشیده شد و مدتی بعد، امتیاز آن به یک شرکت بلژیکی واگذار شد.[11] نخستین کلنگ ساختمان ایستگاه راه‌آهن تهران در ۲۳ مهر ۱۳۰۶، با اختصاص زمینی به مساحت ۱۷۴ هکتار، به زمین زده شد. بنای این ایستگاه را یک مهندس اوکراینی طراحی کرد و در سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.[12] متروی تهران و کرج، به ویژه خط ۵ متروی تهران دارای نقش مهمی در ترابری کلانشهر تهران هستند. بر اساس آمار سال ۱۳۹۵، متروی تهران روزانه ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار مسافر را جابه‌جا می‌کند.[13]همچنین در پایان همین سال، شمار سفرهای انجام شده با متروی تهران از مرز هفت میلیارد گذشت.[14] خط ۳ متروی تهران نیز طولانی‌ترین خط متروی این شهر است.[13]
حاشیه‌نشینی
در دهه‌های گذشته حاشیه‌نشینی در ایران شدت یافته‌است.[15] حاشیه‌نشینان پیرامون کلان‌شهرهای ایران در حال افزایش‌اند و معمولاً از کمترین امکانات مورد نیاز برای زندگی محروم هستند. به باور آسیب‌شناسان اجتماعی، در مناطق حاشیه‌نشین، ناهنجاری‌های اجتماعی بیشتر بروز می‌کنند.[16] کلانشهر تهران نیز به عنوان بزرگ‌ترین کلانشهر ایران، درگیر مشکلات حاشیه‌نشینی شده‌است. پژوهشی که در این زمینه انجام شده‌است، گویای این است که مهم‌ترین دلایل گسترش حاشیه‌نشینی در کلانشهر تهران به ترتیب اهمیت، ضعف ساختار اقتصادی، ضعف نظام برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، نبود هدایت و حمایت دولتی، رخدادهای سیاسی، بلایای طبیعی و رخدادهای اجتماعی است. حاشیه‌نشینی در پایتخت ایران نیز در حال افزایش است[15] و با اعلام مسئولان شورای اسلامی شهر تهران، بیش از ۲۰ درصد از جمعیت تهران به گونه‌ای حاشیه‌نشین هستند و در استان تهران نیز پاکدشت، احمدآباد و قیامدشت، دارای بیشترین جمعیت حاشیه‌نشین بوده‌اند.[5]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
