تاج شمالی

تاج شمالی یا کاسهٔ یتیمان (معادل عربی: اکلیل شمالی، معادل لاتین: Corona Borealis، نام اختصاری انگلیسی:CrB) پیکری آسمانی است که در نیم‌کره شمالی دیده می‌شود.

تاج شمالی

صورت فلکی
فهرست ستاره‌های تاج شمالی
کوته‌نوشت	CrB
نام لاتین	Corona Borealis
نام‌های دیگر	فُکّه، اکلیل شمالی، کاسه درویشان، کاسه یتیمان، کاسه لئیمان، قصعةالمساکین
بُعد	۱۵h ۱۶m ۰۴s - ۱۶h ۲۵m ۰۷s
میل	‏ ‎۳۹.۷° - ‏ ‎۲۵.۵°
چارَک (ربع آسمان)	NQ۳
پهنه	۱۷۹ مربع درجه (۷۳)
ستارگان اصلی	۸
ستارگان بایر/فلَمستِد	۲۴
ستاره‌های دارای سیاره	۵
ستاره‌های درخشان‌تر از ۳.۰۰m	۱
ستاره‌های نزدیک‌تر از ۱۰.۰۰ پارسک (۳۲.۶۲ سال نوری)	۰
درخشان‌ترین ستاره	فکه(آلفا تاج شمالی) (۲٫۲۱m)
اجرام مسیه	۰
بارش‌های شهابی	ندارد
صور فلکی هم‌جوار	هرکول گاوران مار
رویت‌پذیر از عرض‌های جغرافیایی +۹۰° و −۵۰°. بهترین مشاهده در ۲۱:۰۰ (۹ شب) در ماه تیر.

تاج شمالی نیم‌دایره‌ای است که از ستارگان کم‌رنگ تشکیل شده و میان دو ستارهٔ کرکس نشسته و نگهبان شمال قرار دارد.^[1]

زمان رسیدن آن به نصف‌النهار ۹ تیر و مساحت آن ۱۷۹ درجه مربع است.

افسانه

این دایره نیمه تمام از ستارگان قدر سوم و چهارم، در بسیاری از فرهنگ‌ها در سراسر جهان شناخته شده‌است. در اساطیر یونان به عنوان تاج آریادن دختر پادشاه کرت است. در بین بومیان آمریکایی قبیله شاونی، آن را دایره رقص ستارگان باکره می‌دانستند.

ستاره‌ها

ستاره آلفا به نام گما، گوهر گرانبها یا الفکه، در عربی به معنای «درخشنده‌ترین» است. این ستاره در حقیقت دو تایی گرفتی واقعی می‌باشد. هردو ستاره از لحاظ طیف A0V و G5 V هستند و چنان نزدیک به هم هستند که مجموع آن‌ها به صورت یک ستاره تکی قدر ۲٫۲ و کم نور، در مواقع گرفتگی به نظر می‌آیند. فاصله آن‌ها تا زمین ۷۸ سال نوری است.

اجرام عمقی آسمان

در این پیکر آسمانی ۴۰۰ کهکشان در قالب یک مجموعه خوشه‌ای قرار دارد ولی هیچ‌کدام پر نورتر از قدر ۱۶ نیستند به همین دلیل در بسیاری از تلسکوپ‌های نوین هم دیده نمی‌شوند.

منابع

• کتاب صورت‌های فلکی نوشته دکتر گری مکلر

1. فراس، نایجل، آسمان شب، ترجمهٔ علی رؤوف، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی، چاپ دوم: بهمن ۱۳۶۹. ص۲۸