باغ‌وحش ارم

باغ‌وحش تهران یا باغ‌وحش ارم باغ‌وحشی در تهران است که در زمینی به گستردگی نزدیک به ۵ هکتار در کیلومتر ۴ اتوبان تهران کرج^[1] در نزدیکی ایستگاه متروی اکباتان قرار گرفته‌است.^[2]

باغ‌وحش ارم
پلنگ ایرانی در باغ‌وحش ارم
تاریخ گشایش	۱۳۶۹؛ ۳۳–۳۴ سال پیش (۱۳۶۹-خطا: زمان نامعتبر}})
مکان	ایران، کیلومتر ۴ اتوبان تهران کرج
مساحت زمین	۵ هکتار
شمار گونه‌ها	۱۲۱ گونه

تاریخچه باغ‌وحش در تهران

در دورهٔ قاجار، ایرانیان با باغ‌وحش‌های اروپایی آشنایی پیدا کردند. اما نخستین باغ وحش یا «مجمع الوحوش» در دوره ناصرالدین‌شاه در خیابان لختی، سعدی کنونی، در منطقه‌ای که زمانی نام خیابان باغ وحش و بعد ماشین‌خانه و پس از آن، اکباتان نامیده شد تأسیس گردید. اما هیچ‌وقت به صورت باغ وحش کامل در نیامد و گاهی اهالی شهر برای تماشای چند جانور به آن باغ‌وحش می‌رفتند. ناصرالدین شاه پس از سفرهای خود به اروپا و دیدن باغ وحش‌های اروپایی، به جانوران و باغ وحش علاقه‌مند شد. به همین دلیل محل دوشان‌تپه را برگزید که پیش از آن، در سال ۱۲۶۹ قمری ۱۸۵۳ میلادی عمارت باشکوهی در آن ساخته بود و با استفاده از قنات، دریاچه‌ای نیز در آن ایجاد کرده بود که منظره‌های زیبا و دیدنی داشت. در باغ وحش دوشان، یک میمون و چهار شیر نر و ماده از کوه‌های شیراز و سه ببر از مازندران و یک یوز و سه پلنگ از جاجرود و پنج خرس از دماوند و … وجود داشتند.^[3][4]

در سال ۱۳۳۲ نیز یک باغ‌وحش خصوصی در خیابان ولیعصر تهران، روبروی پارک ملت دایر شد. این باغ‌وحش به دلیل ایجاد آلودگی و مزاحمت برای ساکنین این محله در سال ۱۳۶۶ رسماً تعطیل شد.^[5]

تاریخچه باغ‌وحش ارم

مجموعهٔ پارک ارم در سال ۱۳۵۳ به وسیلهٔ رحیم‌علی خرم تأسیس و با عنوان «پارک خرم» نامیده شد. پس از انقلاب ۱۳۵۷ در سال ۱۳۵۸ این پارک طی حکمی از دادگاه انقلاب، به تملک بنیاد مستضعفان درآمد.^[6] در سال ۱۳۶۹ ساخت باغ وحش کنونی تهران در زمینی به گستردگی نزدیک به ۵ هکتار، در کیلومتر ۴ اتوبان تهران کرج، در «مجتمع تفریحی ورزشی ارم سبز» (پارک ارم) پایه‌گذاری و افتتاح شد.^[5][7][6]

شمار گونه‌های جانوری

هم‌اکنون ۱۲۱ گونه جانوری بومی ایران و دیگر نقاط جهان در قالب گروه‌های زیر در باغ وحش نگهداری می‌شوند که برخی از آنها به شرح زیر هستند:^[8][9][10]

• گربه سانان:
  • شیر^[11][12][13]
  • ببر^[14][15][16]
  • پلنگ^[17]
  • سیاه‌گوش^[18]
• سگ‌سانان: گرگ، شغال، روباه
• انسانیان: شامپانزه، بابون، رزوس
• گوشتخواران (خرسها) خرس قهوه‌ای، کفتار راه‌راه
• پرندگان: درنا، طاووس، قرقاول، پلیکان، بالابان، کرکس، عقاب
• خزندگان: مارپیتون، تمساح، بزمجه، ایگوانا، لاک‌پشت
• کیسه‌داران: کانگورو^[19]
• فیل‌سانان: فیل^[20]
• جوندگان: تشی، سنجاب، خرگوش، همستر
• آبزیان: پنگوسی، گربه‌ماهی آفریقایی، لاک‌پشت آبی
• تک‌سم‌سانان (اسب و الاغ): گورخر^[21]
• زوج سمان (گوزن زرد ایرانی گوزن زرد اروپایی گوزن قرمز اروپایی مرال^{[22][23][24][25]}
• شتر شکلان: شتر دو کوهانه^[26]
• پستانداران: دم‌عصایی،^[27] زرافه (در انتظار ورود)^[28]

بدرفتاری با جانوران

مجموعه باغ‌وحش ارم، پیشینه طولانی و بدنامی در رفتار و نگهداری از جانوران دارد. بی‌توجهی و نبود نظارت کافی از سوی مسئولان باغ وحش ارم، مهم‌ترین دلیل مرگ بسیاری از جانوران این مجموعه است. ببرهایی که به این باغ‌وحش برده شده‌اند تلخ‌ترین سرنوشت را در میان دیگر جانوران باغ وحش داشته‌اند.^[29]

نگارخانه

• 
  فیل
• 
• 
• 
  طاووس
• 
• 
• 
• 
• 
• 

منابع

1. فرارو. «باغ وحش تهران».
2. ایسنا. ««حیات» وحش یا «حیاط» وحش؟». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۵.
3. «تاریخچه باغ وحش و نگهداری حیوانات وحشی در ایران/ مجمع الوحوش ناصری یا باغ وحش تهران». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ فوریه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۲.
4. ariabooking. «باغ وحش تهران».
5. «باغ وحش ارم». پارک ارم. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹.
6. «تاریخچه ارم». پارک ارم. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۹-۱۹.
7. Pinorest؛ رحیمی، معصومه. «پارک ارم تهران؛ ۳ قسمت مختلف پارک و تفریحات متنوع!». مجله پینورست. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۸-۲۴.
8. عصر ایران. «باغ وحش تهران (عکس)».
9. «باغ وحش». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۳ نوامبر ۲۰۱۲.
10. خبرگزاری مهر. «باغ وحش تهران - 2».
11. عصر ایران. «ملکه در تهران ۴ قلو زایید».
12. عصر ایران. «تولد سه توله شیر در باغ وحش تهران (عکس)».
13. عصر ایران. «ملکه شیرهای تهران مادر شد».
14. عصر ایران. «ببر ماده روسی همچنان با مشمشه دست و پنجه نرم می‌کند».
15. خبرگزاری مهر. «باغ وحش ارم ایستگاه پایانی بزرگ‌ترین گربه جهان/ انقراض ببرها در ارم».
16. عصر ایران. «پرواز اختصاصی برای انتقال ببرها».
17. همشهری آنلاین. «پلنگ باغ وحش تهران امروز دندان مصنوعی می‌گذارد».
18. خبرگزاری محیط زیست. «تکذیب تیرباران پلنگ و سیاه گوش باغ وحش ارم». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۵.
19. عصر ایران. «ورود اولین «کانگورو» ها به ایران (عکس)».
20. خبرگزاری مهر. «تحویل فیل‌های سریلانکایی به باغ وحش تهران».
21. خبرگزاری مهر. «سقوط ترن تا حمله گورخر به کودک 4 ساله/ ضرورت تجدیدنظر در استانداردهای پارک ارم».
22. خبرگزاری فارس. «ذبح گوزن‌های اروپایی با مجوز سازمان محیط زیست! + سند».
23. انتخاب. «فروش گوزن به قیمت یک میلیون تومان در باغ وحش تهران!».
24. پارسینه. «فروش گوزن در باغ وحش تهران/هر گوزن چند؟».
25. عصر ایران. «ذبح گوزن‌های اروپایی با مجوز سازمان محیط زیست! (+سند)».
26. مشرق نیوز. «عکس/ زایمان شتر دوکوهانه در باغ وحش تهران».
27. عصر ایران. «پستاندار نادر دم‌عصایی در تهران (عکس)».
28. باشگاه خبرنگاران. «منتظر ورود ببر و زرافه تا پایان سال باشید/ باغ وحش تهران به استانداردهای بین‌المللی نزدیک می‌شود».
29. «ببر نر باغ وحش ارم تهران ماده ببر را کشت». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۴ آذر ۱۳۹۹.

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی
• گشتی در باغ وحش تهران
• گشتی در باغ وحش تهران۲