بارون دولباخ

پل آنری دیتریش، بارون دولباخ (به فرانسوی: Paul Henri Dietrich, baron d'Holbach) (8 دسامبر ۱۷۲۳–۲۱ ژانویه ۱۷۸۹) دانشمند و فیلسوف قرن هجدهم میلادی آلمانی-فرانسوی است. او از چهره‌های برجسته عصر روشنگری فرانسه بود و کتاب منظومهٔ طبیعت از آثار اوست. بارون دولباخ در ادسهایم، نزدیک لاندائو در فالتس رنیش متولد شد، اما عمدتاً در پاریس زندگی و کار می‌کرد و آنجا یک محفل ادبی داشت. وی به دلیل بی‌خدایی و نوشتارهای گسترده علیه دین مشهور است.^[1]

بارون دولباخ baron d'Holbach
زادهٔ	۱۷۲۳ Edesheim نزدیکی لانداو این در فالتز، منطقه پالاتینات
درگذشت	۲۱ ژانویه ۱۷۸۹ پاریس، فرانسه
دوره	عصر روشنگری
حیطه	فلسفه غربی
مکتب	French materialism
علایق اصلی	خدا ناباوری، جبرگرایی، ماده‌باوری
تأثیرگرفته از Bolingbroke، تامس هابز
تأثیرگذار بر کارل مارکس، میشل انفره، آدام وایسهائوپت

زندگی

تاریخِ دقیقِ تولّد و مرگِ او دانسته نیست؛ اما اسناد نشان می‌دهد که در ۸ دسامبر ۱۷۲۳ غسل تعمید داده شده‌است.^{[نیازمند منبع]} او در خانواده کاتولیک و ثروتمند متولد شد.^[2] برخی نویسندگان ژوئن ۱۷۸۹ را به اشتباه ماه مرگ وی اعلام کرده‌اند.

کاترین ژاکوبینا (۱۶۴۳–۱۷۴۳)، مادر دولباخ، دختر یوهانس ژاکوبوس هولباخ (درگذشته ۱۷۲۳) محصل مالیات شاهزاده-اسقف اشپیر و پدرش، یوهان یاکوب دیتریش (۱۶۷۲–۱۷۵۶)، شراب‌ساز بود. د هولباخ دربارهٔ دوران کودکی خود چیزی ننوشته^{[نیازمند منبع]} اگرچه مشخص است که وی توسط عمویش فرانتس آدام هولباخ، (یا آدام فرانسوا د هولباخ یا مسیه فرانسوا آدام، بارون د هولباخ، سیگنور هیتز) (ح. ۱۶۷۵–۱۷۵۳)^[3] خرید و فروش سهام در بورس پاریس میلیونر شده بود، بزرگ شد. دولباخ با حمایت مالی عمویش از سال ۱۷۴۴ تا ۱۷۴۸ در دانشگاه لیدن تحصیل کرد. آنجا با جان ویلکس دوست شد.^[4] بعداً در ۱۱ دسامبر ۱۷۵۰ با عموزاده دوم خود باسیل-ژنویه دوان (۱۷۲۸–۱۷۵۴) ازدواج کرد. در سال ۱۷۵۳ پسرشان فرانسوا نیکلاس که قبل از مرگ پدر فرانسه را ترک کرد، متولد شد. در سال ۱۷۵۳ عمو و پدر دولباخ درگذشتند و ارثی عظیم، از جمله قلعه هیزه، به او رسید.

دولباخ در طول زندگی خود ثروتمند باقی ماند.^[5] در سال ۱۷۵۴، همسرش بر اثر بیماری ناشناخته درگذشت. دولباخ که شرایط روحی مناسبی نداشت، برای مدت کوتاهی به همراه دوست خود بارون گریم به استان‌ها نقل مکان کرد و در سال بعد برای ازدواج با خواهر همسر متوفی خود، شارلوت-سوزان دوان (۱۸۱۴–۱۷۳۳) از پاپ حکم ویژه‌ای دریافت کرد.^[6] آنها صاحب یک پسر به نام چارلز-ماریوس (۱۷۵۷–۱۸۳۲) و دو دختر به نام‌های آملی-سوزان (۱۳ ژانویه ۱۷۵۹) و لوئیزه-پائولین (۱۹ دسامبر ۱۷۵۹–۱۸۳۰) شدند.^[7]

در ماه‌های تابستان، هنگامی که پاریس گرم و مرطوب بود، بارون دولباخ به ملک خود لوشاتو دو گرانوال در حومه پاریس می‌رفت^[8][9] و در آنجا او دوستان خود را برای چند روز یا چند هفته دعوت می‌کرد، از جمله دنی دیدرو که همه ساله یکی از دعوت‌شدگان بود.^[10]

دولباخ به سخاوتمندی مشهور بود و اغلب به دوستان خود، از جمله دیدرو، به صورت ناشناس کمک مالی می‌کرد. باور بر این است که که وولمار، بی‌خدای فاضل داستان هلوئیز جدید از ژان-ژاک روسو، از دولباخ اقتباس شده‌است.^[5]

هولباخ در ۲۱ ژانویه ۱۷۸۹، چند ماه قبل از انقلاب فرانسه، در پاریس درگذشت.^[11] نام نویسنده آثار مختلف ضد دینی وی تا اوایل قرن نوزدهم به‌طور گسترده‌ای ناشناخته باقی ماند. از قضا او در کلیسای سنت روش پاریس به خاک سپرده شد. محل دقیق قبر مشخص نیست.^[12]

منابع

1. Cliteur, Paul (2010). The Secular Outlook: In Defense of Moral and Political Secularism. Wiley-Blackwell. p. 21. ISBN 978-1-4443-3521-7. Retrieved 29 August 2013.
2. The genealogy of the Holbach family is accessible in digitized form in an appendix to the article by Françoise Launay, "The testament of the baron of Holbach and his serpent of the elder son", Research on Diderot and on the Encyclopedia [Online], 51 | 2016, Online since 25 November 2018, connection on 28 May 2021. URL: http://journals.openedition.org/rde/5398; DOI: https://doi.org/10.4000/rde.5398 Top of page
3. Cushing, Max Pearson: Baron D'holbach A Study Of Eighteenth Century Radicalism. Kessinger Pub. Co. (2004), p.5
4. Arthur M. Wilson (175). Diderot. Oxford University Press. pp. 620.
5. Michael LeBuffe, "Paul-Henri Thiry (Baron) d'Holbach", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2006 Edition), Edward N. Zalta (ed.)
6. Max Pearson Cushing, Baron d’Holbach: A Study of Eighteenth Century Radicalism in France
7. Charlotte Daine (18 January 2012). "Genealogy Charlotte d'Aine". Gw1.geneanet.org. Retrieved 16 August 2012.
8. Cushing, Max Pearson: Baron D'holbach A Study Of Eighteenth Century Radicalism. Kessinger Pub. Co. (2004), p.11
9. "Pictures and a short presentation of the history of the building in french language". Fr.topic-topos.com. Archived from the original on 3 January 2012. Retrieved 16 August 2012.
10. Blom, Philipp: A Wicked Company. The Forgotten Radicalism of the European Enlightenment. Basic Books, New York, (2010), p. 181, شابک ‎۹۷۸−۰−۴۶۵−۰۱۴۵۳−۸.
11. Sources differ regarding d'Holbach's dates of birth and death. His exact birthday is unknown, although records show that he was baptised on 8 December 1723. Some authorities incorrectly give June 1789 as the month of his death.
12. Blom, Philipp: A Wicked Company. The Forgotten Radicalism of the European Enlightenment. Basic Books, New York, (2010), p. 302, شابک ‎۹۷۸−۰−۴۶۵−۰۱۴۵۳−۸.

جستارهای وابسته

• فهرست نویسندگان قرن هجدهم میلادی فرانسه
• فهرست نویسندگان فرانسه

منابع

• Lagarde, André; Michard, Laurent (1962). la garde et Michard Moyen Age: Les Grands Auteurs français du programme - Anthologie et Histoire littéraire (به انگلیسی). Bordas.